خبری تحلیلی ردنا (ادیان نیوز)
آخرین اخبار ادیان ایران و جهان، خبرهای دینی ارامنه زرتشتیان کلیمیان شیعه اقلیت‌های دینی و مذهبی و فرقه‌ها جریان‌‌های دینی

خداشناسی عرفانی مولانا (۱)

نگاهی کوتاه به بخشی از دفتر دوم مثنوی؛

از نظر من نوعی «خداشناسی عرفانی» در این بخش وجود دارد. خدایا به فضل خودت ما را از کسانی قرار بده که «از مزاج خاکیان پاک» ساخته ای.

گفت نه، والله بالله العظیم
مالک الملک و به رحمان و رحیم
آن خدایی که فرستاد انبیا
نه به حاحت، بل به فضل و کبریا
پاکشان کرد از مزاج خاکیان
بگذرانید از تگ افلاکیان
برگرفت از نار و نور صاف ساخت
و آنگه او بر جمله انوار تاخت
آن سنا برقی که بر ارواح تافت
تا که آدم معرفت زآن نور یافت

ردنا (ادیان نیوز) – مولانا در دفتر دوم مثنوی معنوی در ادامه داستان «پادشاهی که دو غلام خرید»، نقل می کند که پادشاه بعد از سخن گفتن با غلام اول که او را زیرک یافت و او نیز با زیرکی سخن گفت به سراغ غلام دوم میرود در حالیکه غلام اول را به قصد، امر به رفتن به حمام می کند. در خلوت او و غلام دوم که در ظاهر « گَنده دهن و دندان سیاه» است، پادشاه به بد گویی پشت سر آن غلام زیرک اولی می کند که خود از زیرکی او به شعف و وجد آمده بود. بعد از بد گویی، پادشاه از غلام دوم می پرسد نظر تو در باره او چیست؟ غلام دوم شروع می کند به خوب گفتن و تعریف کردن از آن غلام که حضور نداشت. خیلی تعریف می کند. مولانا اشاره می کند که پادشاه برگشت به غلام گفت که بس کن و با این تعریفها داری خودت را برتر نشان میدهی :
گفت شه: جلدی مکن درمدح یار
مدحِ خود در ضمن مدحِ او میار

غلام در پاسخ پادشاه با قسم به خدا آغاز می کند که آغازین اشعار این نوشته، شعرهای ابتدای پاسخ غلام است. در اینجا مولانا از زیان غلام دوم از عظمت خدا یاد می کند و به آنچه انبیا از آدم تا خاتم ص و صحابه و امام علی و عارفان بزرگ می پردازد که با نام و یاد خدا و فضل الهی انجام داده اند. انصافا خواندنی است! مولانا نشان میدهد که بر قصه تمام انبیا از آدم تا خاتم چه تسلطی دارد و در عین حال دیدگاهش را به گونه ای در باره تک انبیا و صحابه و عارفان بیان می کند که بهترین تعبیر این است که مولانا همه را ناشی از این میداند که «فضل خدا شامل حال آنها شده است». در نظر مولانا این افراد یعنی کسانی که خدا از « مزاج خاکیان پاک سازد»، چه ها که نمی کنند و چه کرامات و معجزات و تجربه های دینی و مقاماتی معنوی که ندارند! داستان از مایه های معنوی، عرفانی و اخلاق برخوردار است و نوعی « توحید اخلاقی» در آن نهفته است.
آن خداوندی که از خاک ذلیل
آفرید او شهسواران جلیل
پاکشان کرد از مزاج خاکیان
بگذرانید از تگ افلاکیان

در یک روز جمعه خواندن این بخش از مثنوی که از آدم تا پیامبر اکرم و امام علی و عارفانی همچون جنید، بایزید، کرخی، شقیق، ابن ادهم یاد می کند، انشاء الله حال خوشی بدست میدهد. از نظر من نوعی «خداشناسی عرفانی» در این بخش وجود دارد. خدایا به فضل خودت ما را از کسانی قرار بده که «از مزاج خاکیان پاک» ساخته ای. آمین.

یادداشتی از باقر طالبی دارابی

گفت‌وگو درباره مطلبی که خواندید

آدرس ایمیل شما منتشر نمی‌شود.