تصوف یا عرفان؟ «پاسخی بر مقاله پارادکس تصوف نزد اساتید و شاگردان ملاصدرا»

چکیده :

 مقالهء حاضر در نقد مقالهء«پارادکس تصوف نزد اساتید و شاگردان‌ ملا صدرا»نوشته شده و دو مدعای اصلی آن را به نقد کشیده است:

۱.نگاه‌ مذموم به تصوف حاصل جریان‌های صوفیانهء عصر صفوی است و از این‌ زمان به بعد چنین نگرشی به تصوف در فضای فکری تشیع گسترش‌ می‌یابد.

۲.تحت تأثیر همین فضا،عرفان به عنوان جریانی در مقابل‌ تصوف رایج شکل می‌گیرد.حال آنکه پیش از این،عرفان به معنای نوعی‌ شناخت،بخشی از تصوف بود و در دل آن مطرح می‌شد.نگارنده با نقل‌ شواهد متعدد نشان داده است که اولا نگاه مذموم به تصوف سابقه‌ای بس‌ کهن دارد و ثانیا عرفان از قرون نخستین راه بدیلی در مقابل یا در کنار تصوف رسمی خانقاهی بوده و تنها بخشی از مجموعهء سلوک صوفیانه محسوب‌ نمی‌شده است.