تاریخ نگاران عرب و فتنه کبرا (قسمت اول)

نویسندگان : عدنان محمد ملحم ؛  سید عباس قدیمی نژاد    

چکیده :

پایان خلافت عثمان با بحرانى همه جانبه روبه رو شد و به کشته شدن او و تفرقه امت اسلامى منجر گردید. کتاب هاى تاریخى از این بحران با نام ((فتنه)) یاد مى کنند که یادآور سرگردانى امت اسلامى و مناقشات بزرگان صحابه است. چهارتن از تاریخ نگاران اسلامى: بلاذرى, یعقوبى, صاحب ((الامامه و السیاسه)) و طبرى در طى قرن سوم و چهارم هجرى به بحث و بررسى این بحران عظیم پرداخته و با نقل صحنه هاى تإسف بار, مواضع متفاوتى نسبت به آن اتخاذ کرده اند.

با بررسى زمینه هاى اجتماعى, فرهنگى و سیاسى حاکم بر تفکر این مورخین و هم چنین با ارزیابى روایات مربوط به فتنه و تحقیق در احوال راویان آن مى توانیم به مواضع فکرى تاریخ نگاران فوق در تحلیل ((فتنه عثمان)) و تصورى که از آن داشته اند, پى ببریم. از این رو مقاله حاضر تلاشى است در دست یابى به اطلاعات تاریخى در پایان خلافت عثمان که به شرح حال, مستندات روایى, راویان و تحلیل مواضع فکرى چهار تاریخ نگار یاد شده مى پردازد.