بررسی تطبیقی جایگاه مادر در فرهنگ جاهلی و اسلامی

چکیده فارسی:
جایگاه زنان در جاهلیت، از موضوع های مورد توجه پژوهشگران است. با نگاهی اجمالی مشخص می شود که پژوهشگران به گونه ای ناقص به کندوکاو در مباحث خانوادگی و فردی در جاهلیت پرداخته اند. در مباحث جایگاه زن در جاهلیت بیشتر به مساله دخترکشی و انواع ازدواج و طلاق در جاهلیت پرداخته شده و از تبیین دیگر ابعاد حیات زنان، به ویژه جایگاه مادر غفلت گردیده است.

بر این اساس، در این پژوهش تلاش شده است به منظور فهم دقیق تر جایگاه مادر در جاهلیت و صدر اسلام، پاسخی برای این پرسش ها یافت شود: مادران در عصر جاهلی از چه جایگاهی برخوردار بودند؟ آیا آنها نیز همچون همسران و دختران از موقعیت پستی برخوردار بودند یا جایگاهی بهتر داشتند؟ آیا در اسلام همه آداب و رفتارهای جاهلیان، به چالش کشیده شده است؟ یا آنکه اسلام برخی از این معارف را که منطبق با معیارهای پذیرفتنی است، تایید کرده؟ در این مقاله، مباحثی همچون وضعیت انتساب به مادران، نقش مادر در تربیت فرزند و نقش مادر در نام گذاری فرزند، به گونه ای تطبیقی میان جاهلیت و اسلام بررسی می شود.

چکیده عربی:
إن دراسه منزله النساء فی الجاهلیه تحظی باهتمام الباحثین، ومن خلال نظره إجمالیه یتضح أن الباحثین قد تناولوا المباحث العائلیه والفردیه فی العصر الجاهلی بالبحث والتحلیل بشکل غیر متکامل، حیث إنهم فی مجال الدراسات المتعلقه بمنزله المرأه فی الجاهلیه قد رکزوا اهتمامهم علی مسأله وئد البنات وأنواع الزواج والطلاق فی تلک الآونه لکنهم لم یتطرقوا إلی بیان سائر أبعاد حیاه النساء ولا سیما الأم.

قامت الباحثه فی هذه المقاله بالجواب علی بعض الاستفسارات لأجل تحقیق فهم دقیق لمنزله الأم فی فترتی الجاهلیه وصدر الإسلام، وهذه الاستفسارات عباره عن: ما هی منزله الأمهات فی العصر الجاهلی؟ هل کن یتمتعن بمنزله متدنیه حالهن حال الزوجات والبنات أو کانت منزلتهن أفضل من ذلک؟ هل أن الإسلام تحدی جمیع سلوکیات العهد الجاهلی أو أنه أید بعضها من حیث کونها تتلائم مع المعاییر المقبوله؟ وعلی هذا الأساس قامت الباحثه بدراسه المسائل المتعلقه بهذا الموضوع وقارنت بینها فی العهدین الجاهلی والإسلامی، بما فی ذلک مسأله الانتساب إلی الأمهات ودورهن فی تربیه الأولاد وتسمیتهم.
 
کلید واژه: کلیدواژه فارسی: جاهلیت، مادر، صدر اسلام، نسب، فرزند (کلیدواژه عربی: الجاهلیه، الأم، صدر الإسلام، النسب، الولد)