تحوّل نظام خاتم و نشان در تشکیلات اسلامى

چکیده :

ابزار و شیوه‏ هاى لازم براى مکاتبات و کاربرد نشان‏ه اى خاص براى تأیید و اثبات رسمیت آن از سوى حکم‏رانان، از ارکان تشکیلات ادارى در دوره ‏هاى مختلف تاریخى بوده است. به همین سبب، از زمان ظهور اسلام، به این موضوعات توجه خاصى معطوف گردید، به طورى که پیامبر(ص) در مکاتبه‏ هاى خویش با سران دولت‏ ها و امپراطوران آن دوره، ظاهراً با استفاده از خاتم به عنوان مُهر، آن مرقومه‏ ها را رسمیت بخشیدند.

 با گذشت زمان، در دوره‏هاى مختلف تاریخى، شیوه نگارش و چگونگى انجام یافتن مکاتبه‏ها و مراسله‏هاى ادارى دست خوش تغییراتى شده است. این مقاله، در صدد است تا ضمن ریشه‏یابى عنوان‏ها و اصطلاح‏هایى، چون تَمغا، طُغرا و یَرلیغ، سیر تاریخى و تحولات حاصله در آنها در نظام ادارى دوره اسلامى را بررسى نماید.

کلیدواژه : اسلام؛ تشکیلات ادارى؛ خاتم؛ تمغا؛ طغرا؛ یرلیغ