خوانش صلح‌ طلبی در اسلام از نگاه مفسّر اصلاحی اجتماعی

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، از دیدگاه قرآن کریم فرایند صلح و سلم و به‌طورکلی صلح‌ طلبی در اسلام به‌عنوان راهکار پیشنهادی برای حل مسئله بحران و چالش‌های پیش‌آمده قبل و بعد جنگ با دشمنان اسلام در حوزه داخلی و بین‌المللی همواره مقدم بر جنگ و خشونت و از گفتمان‌های موردتوجه آن بوده که در حفظ روابط همواره ضروری می‌نماید.آنچه در فرایند صلح ضروری است، صلح به نفع مسلمانان تمام شود زیرا خداوندگار خود سلامت و ضمانت چنین صلحی را به مسلمانان در برخورد با جنگ‌طلبان به‌عنوان امتنان الهی در مقوله امنیت و برتری با کلمۀ «أعلون» نوید می‌دهد.

صرف‌نظر از اصطلاح صلح‌ طلبی و پرهیز از جنگ‌طلبی و خشونت و تروریسم سازمان‌یافته از منظور قرآن و سنت و بررسی اسباب و عوامل آن‌که بیشتر ریشه در تبعیض و نبود اعطای حق و عدالت دارد، متفکران تاریخ ادیان و اقوام و مذاهب، صلح عادلانه را به‌عنوان یک ارزش ویژه در حیات انسانی اندیشیده‌اند. به‌طوری‌که بشر همواره از جنگ و ناامنی و کشتار گریزان بوده و چاره را در صلح و امنیت و عدالت‌خواهی دیده است. این تلاش‌ها در شناسایی و رعایت حقوق و آزادی‌های عقلائی بشر و بهبود وضعیت حقوق انسان از جهت دستیابی به عدالتی فراگیر با کارکردهای آن در همگرایی و وحدت امت اسلام و اتحاد در سطح جهانی در پرهیز از واگرایی، مقدم بر دیگر کارکردهای فردی و اجتماعی و سیاسی دین است.

دکتر صلاح‌الدین عبدالفتاح الخالدی از رهبران پرنفوذ اخوان المسلمین اردن، در تفسیر اصلاحی اجتماعی خود از آیۀ: وَإِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا وَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ. (انفال/۶۱)، رویکردی دیگر از صلح و سَلْم دارد. وی بر این باور بوده که مسلمانان درگیر جنگ میدانی یا غیر آن با دشمنان اسلام و مسلمین، در هر دو صورت شکست یا پیروزی، حقّ دادن پیشنهاد صلح و سلم به آنان را ندارند. تنها زمانی می‌توانند از درِ صلح و سلم با دشمنان اسلام برآیند که پیشنهاددهنده و متمایل به صلح از جانب دشمنان باشد آن‌هم در شرایطی که دشمنان در حالت شکست یا سستی و ضعف و زبونی قرارگرفته و تنها در این صورت بوده که پذیرش صلح و سلم بر مسلمانان واجب می‌گردد. بنابراین در شرایط پیروزی و دست برتر داشتن در دیگر عرصه‌ها، پذیرش صلح و سلم و یا پیشنهاد آن از طرف مسلمانان، تفسیر و کارکردی انحرافی از مراد و مقصود خداوندگار است.

دکتر صلاح‌الدین الخالدی مخالف هرگونه سازش و تطبیع قدیم و جدید با اشغالگران قدس شریف بوده و در این زمینه رویکردهای نوینی از تفسیر قرآن کریم به‌منظور اصلاح فهم و تصحیح تفسیر در دوره معاصر به جامعه مسلمانان ارائه می‌دهد. در نوشتارهای بعدی ابعاد بیشتری از دیدگاه‌های تفسیری اصلاحی اجتماعی وی تقدیم می‌گردد.