بازخوانی محل نزاع اشاعره و عدلیه درباره حسن و قبح عقلی

چکیده :
یکی از مباحث اختلافی مهم اشاعره با معتزله و امامیه مسأله حسن و قبح عقلی است. در این مقاله، قبل از طرح و بررسی ادله طرفین، ضروری است محل نزاع به‌درستی تحریر شود و مشخص گردد آنچه را اشاعره انکار می‌کنند، چیست؟
این مقاله اولاً، بیان می‌دارد که حسن و قبح دارای هفت معناست و اینکه معمولاً در منابع برای آن سه معنا ذکر می‌نمایند، ناشی از عدم بررسی و استقصای کامل است و ثانیاً، کلمات اشاعره در اینکه مراد از حسن و قبح چیست، کاملاً مضطرب و متشتت است؛ لذا با توجه به این اضطراب کلمات، نسبت دادن یک معنا و مطلب مشخص به آنها بسیار مشکل است؛ ولی با توجه به مبنای جبرگرایانه اشاعره، شاید نسبت دادن انکار اصل درک عقلی حسن و قبح به آنها بی‌وجه نباشد.

کلید واژه‌ : اشاعره، معتزله، عدلیه، حسن و قبح عقلی، مدح و ذم، ثواب و عقاب.