تحلیل و بررسی معیار حقانیت در ادیان

چکیده :
همواره در خصوص هر دینی این سؤال مطرح است که آیا از حقانیت برخوردار است و چه معیار و ملاکی برای ارزیابی و بازشناسی دین حق از دین باطل وجود دارد؟ از جمله معیارهایی که در این زمینه مطرح است، عبارتند از: قابلیت فرجام‌شناسی، معیار اخلاقی، تجربه دینی‌، انسجام درونی، زنده بودن دین، تاریخ اعتبار الهی و مطابقت با واقع. در این مقاله، به تحلیل و بررسی این معیارها می‌پردازیم. از جمع بین معیارها، معیار مورد قبول عبارت است از: دینی می‌تواند حق باشد که اولاً، همه معارف و احکام عملی و دستورات اخلاقی موجود در آن دین، مطابق با واقع و نفس‌الامرِ متناسب خودش باشد.
ثانیاً، این مدعای ادیان که خود را راهی مورد تأیید خداوند متعال برای رسیدن به کمال و سعادت معرفی می‌کنند، مطابق با واقع باشد؛ یعنی خداوند متعال نیز آن دین را به عنوان طریقی برای رسیدن به خود، و برنامه‌ای برای زندگی مورد رضایت خود مورد تأیید قرار داده باشد و هنوز اراده الهی به این امر تعلق گرفته باشد که انسان‌ها از طریق پیروی از آن دین، به سعادت و قرب الهی نائل آیند. نکته مهم و در خور توجه این است که ادیانی برخوردار از حقانیت هستند که علاوه بر الهی بودن، اعتبار آنها سرنیامده و دچار تحریف نشده باشند، و همه آموزه‌های آن مطابق با واقع باشد.
کلیدواژه‌: حق، دین، فرجام‌شناسی، انسجام درونی، تجربه دینی، مطابقت با واقع.