نظام وقف در بیمارستان‌های دوره اسلامی از ابتدا تا آغاز عثمانی

چکیده:
نظام وقف در میان مسلمانان به سبب تأکید فراوان قرآن، سنت نبوی و تشویق ائمه اطهار(ع) گسترش چشم گیری داشت. وسعت روند بیمارستان سازی در سراسر قلمرو اسلامی از اندلس در غرب تا ماوراءالنهر و هند در شرق اسلامی، نشان دهنده اهتمام خاص و ویژه تمدن اسلامی به امور پزشکی و درمانی جامعه است. در ابتدا بودجه و هزینه های مصرفی بیمارستان های اسلامی به وسیله بانی و یا حاکم سازنده بنا تأمین می شد اما خیلی زود مسلمانان دریافتند برای استمرار کار بیمارستان ها با نظام وقف است؛ زیرا با مرگ سازنده بیمارستان و یا عدم علاقه جانشینان وی در اختصاص بودجه به بیمارستان و یا ضعف اقتصادی دولت ها در مراحل بعد، اداره امور بیمارستان مختل می شد.
هنگامی که بیمارستان ها، املاک و مستغلاتی موقوفه داشتند و از درآمد آن ها هزینه های خود را تأمین می کردند، استمرار کارشان مستقل از ضعف و افول دولت ها و حاکمان تداوم می یافت و عموم مردم نیز فارغ از هر نژاد، مذهب و مسلکی می توانستند به صورت رایگان از خدمات آن ها بهره مند شوند. بررسی تاریخی منبع درآمد بیمارستان های اسلامی که تکیه اش بر موقوفات بود، هدف این نوشته است.

کلیدواژه: وقف؛ نظام وقف؛ بیمارستان؛ املاک؛ مستغلات