معانی هشت لقب مشهور حضرت ابوالفضل (ع) از قمر بنی هاشم تا باب الحوایج
۱ – ابوالفضل
از آنجائیکه حضرت عباس (علیه السلام) پسری به نام فضل داشته است این کنیه به او داده شده است .
حتی اگر ایشان فرزندی بنام فضل نمی داشت ، به حق ایشان صاحب فضل و سرچشمه جوشان آن است . ایشان در زمان حیات با نیکویی و سخاوتمندانه نیاز افرادی را که به سوی او می آمدند برآورده می نمود . ایشان بعد از شهادتش نیز پناه پریشان حالان بود و هیچ کس با نیت خالص به او پناه نمی برد مگر آنکه خداوند مشکلات و پریشانی وی را برطرف می نماید .
۲- ابوالقاسم
این کنیه نیز بواسطه داشتن پسری بنام قاسم به ایشان داده شده و گفته می شود در روز کربلا در کنار پدرش در راه دفاع و پشتیبانی از ریحانه رسول خدا(صلى الله علیه وأله وسلم) به شهادت رسیده است .
القاب
اساسا القابی که به هر شخص داده می شود شخصیت فرد را خواه مثبت و خواه منفی معرفی می کند . برای حضرت عباس (ع) القاب بلند متعددی روایت شده که همگی نشان دهنده شخصیت والای وی می باشد . از جمله این القاب می توان به القاب ذیل اشاره نمود :
۱ – قمر بنی هاشم
حضرت اباالفضل بواسطه بهره وافری که از زیبایی و جمال برده بود به قمر بنی هاشم معروف گردید .به راستی وی همچنانکه برای خانواده علوی خویش به مثابه ماهی فروزان بود ، در جهان اسلام نیز همانند ماه درخشید و مسیر شهادت را برای تمام رهروان راه شهادت روشن نمود .
۲- سقا
سقا از برترین القاب ایشان بود و او نیز این لقب را بسیار دوست داشت.اما دلیل این لقب گذاری ، نقش بسیار مهم وی در سیراب نمودن تشنگان آل بیت رسول بود زمانی که ابن مرجانه آب را بر اهل بیت بست و خواست که اهل بیت را از پای درآورد . پهلوان اسلام ، حضرت اباالفضل (ع) بارها به سمت نهر فرات حمله ور شد ، آب فراهم نمود و اهل بیت و اصحاب را سیراب نمود .
۳- بطل العلقمی
به معنای پهلوان علقمه می باشد .علقمه نام نهری است که حضرت عباس(ع) بر کرانه های ان به شهادت رساند . در روز واقعه ، این نهر به محاصره نیروهای ابن مرجانه درآمده بود تا مانع رسیدن آب به ریجانه رسول خدا(ص) و زنان و کودکان همراهش شوند. اباالفضل توانست بارها به سوی نهر علقمه هجوم برده و پس از آنکه افراد دشمن را مجبور به فرار کند از نهر آب برداشته و به اردوی امام حسین(ع) برساند . در آخرین باری که وی به سوی نهر علقمه هجوم برد به دست مزدوران این مرجانه به شهادت رسید.براین اساس به پهلوان علقمه ملقب گردید.
۴- علمدار
از القاب مشهور ایشان علمدار می باشد و از بین اهل بیت و اصحاب به وی تعلق گرفت . علمداری سپاه در زمانهای قدیم از مهمترین مناصب در لشکر به حساب می امد . اباالفضل (ع) بیرق امام حسین (ع) را از زمانی که از یثرب(مدینه)خارج شد تا زمانی که به کربلا رسید با دستان آهنین خود برافراشته نگه داشت تا آنزمان که دستان مبارکش از بدن جدا شدند و در کنار نهر علقمه به شهادت رسید.
۵- کبش الکتیبه
به معنی قلب لشکراز القابی است که به فرمانده کل لشکر الطاق می شود و از این جهت این لقب به وی داده شد که در روز عاشورا نهایت شجاعت را در راه دفع خطر و دفاع از اردوی امام حسین(ع) بکار گرفت و در این اردو همچون بازویی پرتوان بود که چون صاعقه بر لشکر دشمن وارد می شد و آنان را در هم می کوبید.
۶- عمید
به معنای سردار لشکر می باشد و از القاب و درجات ارزشمند در لشکرمی باشد که به فرماندهان عالیرتبه اطلاق می شود.
۷-حامی الظعینه
به معنای پشتیبان خانواده است و از القاب مشهور حضرت عباس(ع) است. سید جعفر حلی در وصف حضرت عباس چنین می سراید:
به این معنا که ای پشتیبان خانواده کجا ربیعه به پای تو میرسد و کجا مکرم پدر ربیعه به پای پدرت علی میرسد!
از این جهت ایشان به این لقب ملقب شد که در طول حرکت زنان و دختران حرم از مدینه به سمت کربلا ملازم ایشان بوده و نهایت تلاش خویش را در حمایت ، پشتیبانی و خدمت به زنان حرم مبدول داشته تا آنجا که او زنان حرم را به و از کجاوه سوار و پیاده می نموده است.
لازم به ذکر است لقب “حامی الظعینه” به یکی از پهلوانان عرب بنام ربیعه بن مکرم اطلاق می شده که در حمایت از خانواده اش بسیار موفق و سربلند بوده است.
۸- باب الحوائج
این لقب از رایج ترین القاب اباالفضل العباس(ع) بین مردم است بطوریکه مردم ایمان دارند که اگر حاجتمندی با نیت خالص برآورده شدن حاجتش را بخواهد خداوند حاجتش را روا می نماید و هیچ آشفته حالی رو به او نمی نماید مگر آنکه خداوند مشکلش را برطرف می نماید.
همانا اباالفضل(ع) نفحه ای از رحمتهای الهی ، دری از درهای او و وسیله از وسایل تقرب به خداوند است . او تمام این مقامات را نتیجه مجاهدتهایش در راه نصرت اسلام و کمک در راه نیل به اهداف آن و حفظ بنیان دین و نهایتا شهادت در این مسیر بدست آورده است.
مطالب فوق تنها گوشه ای از القاب اوست که شخصیت بزرگ و تمام صفات حسنه ای را که در او جمع گردیده اند را برمی شمارد.
منبع : شفقنا