روشنایی، بزرگترین موقوفه امام علی بن موسی الرضا (ع)

شب‌های روشن این سرزمین پر است از
چلچراغ‌‌هایی که هیچ گاه خاموش نمی‌‌شوند، سیاهی را به روشنایی پیوند
می‌‌زنند و شعاعی می‌‌شوند رو به سوی ملکوت.

تلالو و درخشش نور در کریستال‌های آویخته
از چلچراغ‌ ها و لوسترها، آینه کاری ‌ها، معرق کاری و کاشی کاری ‌های رواق
‌های حرم رضوی چشم هر بیننده ‌ای را مسحور می ‌کند و آنچه زیبایی این قطعه
از بهشت را دو چندان می ‌کند روشنایی و نور به کار رفته در این مکان قدسی
است؛ چلچراغ ‌ها و لوسترهای عظیمی که در برابر عظمت و بزرگی ولی نعمتمان
حضرت ثامن الحجج(ع) سر فرود آورده‌اند.

تامین روشنایی حرم مطهر رضوی و بیوتات آن
از گذشته‌‌های دور یکی از بخش‌‌های مورد توجه زائران و ارادتمندان به ساحت
قدسی امام رضا(ع) بوده و وجود موقوفات و واقفان برای مصارف روشنایی حرم و
سایر اماکن، نمایانگر همین علاقه و دلبستگی فطری مردم به این منبع نور قدسی
است.

اداره روشنایی حرم مطهر رضوی یکی از
قدیمی‌‌ترین اداراتی است که هم‌زمان با ساخت اولین بقعه بر روی قبر مطهر
حضرت رضا(ع) به وجود آمد و می‌‌شود این طور گفت که در حقیقت اولین خادم،
اولین خدمتگزار روشنایی بوده است.

از آن زمان تا به حال هماهنگ با توسعه حرم مطهر این اداره نیز توسعه یافته و از واحد به بخش و از بخش به اداره تبدیل شده است.

این اداره در حال حاضر شامل سه بخش ساخت و
ساز، تعمیر و نگهداری و تنظیف است و عمده فعالیت ‌های آن در زمینه ساخت و
ساز لوستر، جار و تعمیر و نگهداری آن است.

از روشنایی تا تنظیف

با توجه به محیط معنوی حرم مطهر و اهمیت
زیبایی جار و لوسترها و استحکام آنها بخش طراحی و ساخت وظیفه طراحی و ساخت
لوسترهای اماکن متبرکه را متناسب با شیوه ایرانی-اسلامی و کاملا حرفه‌‌ای
بر عهده دارد. از مهم ‌ترین برنامه‌های این واحد، تعمیر و بازسازی جار،
دیوارکوب و تک پایه‌ های بسیار نفیس است که از گذشته به یادگار مانده است.
بازدیدهای سالانه، تعمیرات جار و لوستر، تعویض لامپ‌‌های سوخته، تعویض سیم،
آویز و شرابه، تعمیرات برقی و رفع خاموشی برخی دیگر از فعالیت‌‌های این
بخش است.

این مدیریت که در دو شیفت دوازده ساعته
فعالیت دارد، علاوه بر روشن نگهداشتن بیوتات متبرکه، امور مربوط به تنظیف
جارها، لوسترها، در و دیوار، شستشوی روضه منوره، گردگیری دیوار رواق‌ها،
شبستان‌‌ها و ایوان‌‌های مسجد گوهرشاد و محوطه زیر صحن‌، تعمیرات و ساخت
لوسترهای مورد نیاز حرم مطهر و وظیفه چراغانی کردن اماکن در اعیاد مذهبی و
ایام ولادت ائمه معصومین(ع)، نصب و پیاده کردن جار و نورافشان‌های روضه
منوره، رواق ‌ها و محل ‌های متفرقه، نگهداری ساعت و ارائه خدمات بالابر را
بر عهده دارد.

همچنین سیاه پوش کردن مبادی ورودی حرم
مطهر و قسمت بالایی پنجره‌های فولاد، صحن‌ها، آسایشگاه‌ها و بعضی دفاتر،
تهیه و نصب کتیبه در ماه‌های محرم و صفر و ایام شهادت ائمه معصومین(ع) و
جمع‌آوری و نگهداری آن، همچنین در مراسم و مناسبت‌های مختلف اعیاد و
وفات‌ها، مراسم دعاهای توسل و کمیل و …، چیدن میز و چراغ و لاله توسط
مدیریت امور روشنایی انجام می‌‌شود.

تعمیر و نگهداری بیش از ۳۰ هزار دستگاه
جار و لوستر و دیوارکوب، تنظیف بیش از ۵۷ هزار متر مربع آیینه کاری، ۱۸
هزار متر مربع معرق‌کاری و سنگ، بیش از ۴۰۰۰ متر مربع درب و شیشه، ۳۷۰ عدد
درب و ۱۷ درب طلا نیز بر عهده این اداره است.

روشنایی حرم به روایت آمار

شاید برایتان جالب باشد که بدانید در حال
حاضر ۱۴۰۰ لوستر، بیش از ۳۵ هزار لامپ و ۲۲۰۰ پلاک به صورت ۲۴ ساعته در حرم
مطهر رضوی روشن است. از این بین رواق دارالحجه که سال گذشته همزمان با
میلاد حضرت رسول اکرم(ص) افتتاح شد، با بیش از ۱۴۲ لوستر و ۵۴۰۰ شعله لامپ
روشن ‌ترین رواق حرم مطهر رضوی محسوب می‌‌شود.

“‌ترین”‌‌های اداره روشنایی

“روشن‌ترین رواق”، رواق دار المرحمه با
۱۴۲ دستگاه لوستر و ۵۴۰۰ لامپ، “قدیمی‌‌ترین لوستر”، وسط دار السلام و دار
الحفاظ که به گفته برخی افراد قدمت ۲۵۰ ساله دارد، “بزرگترین لوستر”، لوستر
وسط رواق امام با ۵/۶ متر ارتفاع و ۵/۵ متر قطر و رواق دارالسیاده با ۴
متر طول و ۳ متر عرض، ۲۵۰ شعله و ۱۲۰۰ کیلو وزن، “با ارزش‌ ترین جار”، جار
۴۰ شاخه سبز رنگ بالای ضریح، “سنگین‌‌ترین جار”، جار ۱۱۴ شعله رواق دار
السلام با وزن بیش از ۲ تن و ارتفاع ۴ متر، “بیشترین سنگ به‌کار رفته در
حرم”، رواق دار الحجه با ۳۵۶۲ متر مربع سنگ مرغوب، “بیشترین معرق به‌کار
رفته”، رواق امام خمینی(ره) با ۵۶۱۴ متر معرق کاری، “بیشترین آیینه کاری به
کار رفته در حرم”، رواق دار الحجه با ۱۷ هزار و ۳۶۵ متر مربع آیینه کاری
جزو “ترین‌”های اداره روشنایی هستند.

واقفان روشنایی حرم

موقوفات روشنایی حرم مطهر دارای بیش از
۱۰۵ واقف و ۲۳۲ رقبه‌ وقفی شامل مزرعه، قنات، باغ، زمین، کاروانسرا و …
است که از عواید آن برای روشن نگه داشتن روزانه بیش از ۳۳ هزار و ۵۰۰ لامپ،
رفع عیب و تنظیف بیش از ۱۵۰۰ جار و لوستر، ۴۵۰ دیوار کوب و ۴۰۰ لامپ گازی
تک شعله، تامین هزینه خدمت بیش از ۱۵۰۰ نیروی شاغل در حوزه روشنایی و خدمات
اماکن و … استفاده می‌شود.

منبع : ابنا