«حیرت مؤمنانه»؛ روایت آلمانی‌ها از نگاه دنیای اسلام به انجیل و مسیحیت + تصاویر
به گزارش ادیان‌نیوز به نقل از خبرگزاری تسنیم، در روزهایی که گذشت “موزۀ پرگامون” یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های جهان در مرکز شهر برلین پایتخت آلمان، میزبان علاقمندان به تاریخ ادیان بود: نمایشگاه «حیرت مؤمنانه؛ سنت‌های انجیلی در دنیای اسلام» (Testimonies of faith).
همواره برای صاحبان ادیان، جالب و پراهمیت بوده که بدانند دیگر ادیان، آن‌ها را چطور می‌بینند، چه نگاهی از بیرون به آنان دارند و منابع معنویِ هر دین، چه محتواهایی از ادیان دیگر را در خود جای داده است.
در نمایشگاه «حیرت مؤمنانه» که تا تاریخ ۱۵ اکتبر ۲۰۱۷ در پاییز بارانی برلین برپا بود، برای نخستین بار نسخ خطی انجیل در معرض عموم قرار گرفت؛ نسخه‌هایی که به دست پیروانی از ادیان یهودیت، مسیحیت ارتدوکس مشرق‌زمین و اسلام نگاشته شده‌اند. این نمایشگاه، ۳۸ نسخه خطی (که از بخش شرق‌شناسیِ کتابخانۀ ملی برلین به امانت گرفته شده)، را با هنر کتابت اسلامی، مزّین به نقاشی و خوشنویسی ایرانی (از کلکسیون خصوصی مؤسسه فولمر) به سان تار و پودی در هم تنیده تا گفتگوی بینامذهبی اسلام و مسیحیت با چهره‌ای تازه جلوه‌گر شود.
کتاب مقدس انجیل، از شرق می‌آید؛ خاورمیانه و شمال آفریقا خاستگاه تاریخیِ عهد عتیق و عهد جدیدند. از یک سو شرق مدیترانه، امروز رنگ و بوی اسلام دارد اما پس‌زمینۀ ۲۰۰۰ سالۀ ظهور مسیحیت از آن، جدانشدنی است. از سوی دیگر، اسلام، زیربنای تاریخیِ فرهنگی است که مسیحیت و یهودیت در آن رشد یافته‌اند. بارها در قرآن کریم، به همین دو وجه در متون انجیل ارجاع داده شده است.
در بخشی از این نمایشگاه، «دروازۀ ایشتار»، بنای عظیم دروازهٔ ورودی به شهر بابل قدیم که در نزدیکی رود فرات (واقع در عراق کنونی) است، به نمایش گذاشته شده است. این دروازه، در سال ۱۹۲۷ میلادی با توافق دولت وقت عثمانی با کشتی به بندر هامبورگ ارسال شد. سپس در موزه پرگامون شهر برلین، بخش‌های مختلف این دروازه، از صدها قطعۀ شکسته دوباره بازسازی شد.
آلمانی‌ها به آثار تاریخی، حفظ و مرمّت آن‌ها بی‌اندازه اهمیت می‌دهند و از همین روست که طیّ سال‌ها، عتیقه‌هایی از کشورهای جهان را به سرزمین خود آورده و به اصطلاح آن‌ها را روی چشم خود نگهداری می‌کنند. به طور مثال این اتاق مملو از نمادهای هنر اسلامی متعلق به سال ۱۶۰۰ میلادی است که محل پذیرایی یک تاجر مسیحی اهل شهر حلب سوریه از میهمانانش در دوران حکومت امپراتوری عثمانی بر سوریه بوده است.
در حال حاضر متخصصان و باستان‌شناسان آلمانی مشغول مرمّت شبانه‌روزی این گنج‌های تاریخی هستند. سایت archaeologie-online نتیجۀ پژوهش تازۀ دانشگاه دوسلدورف در سال ۲۰۱۶ را نقل می‌کند که حاکی است علاقۀ آلمانی‌ها به «باستان‌شناسی» حتی از سیاست و فرهنگ هم بیشتر است. ۸۸% از شهروندان آلمانی، باستان‌شناسی و تاریخ را «خیلی مهم» یا «مهم» می‌دانند.
مجموعۀ تاریخی «حیرت مؤمنانه» با نمایشِ کهنه‌ترین نسخ خطیِ انجیل به زبان عبری و یونانی آغاز می‌شود و سپس به معرفی سنت‌های انجیلیِ سوری‌ها، قبطی‌ها، عربی، ارمنی و سنن مسیحیت در اتیوپی می‌پردازد. قدیمی‌ترین سوژۀ این نمایشگاه متعلق به قرن ۴ میلادی است: یک رمزنگاری مصری متعلق به مسیحیت قبطی! بخش‌هایی از نسخۀ یک تورات سامری به نام «برکت هارون» (aaronitische Segen) و کتب پرتصویر عتیقه برای اناجیل ارامنۀ ایران باستان، مینیاتورهای هندوستان با مضامین مسیحی، گلیم و فرش‌های خوش رنگ و لعاب از ایران کهن و ترکیه از دیگر سوژه‌های جالب و زیبای این نمایشگاه هستند.
همچنین در طبقه همکف موزه پرگامون، یک فروشگاه، کتب فرهنگی، مذهبی و تاریخی عرضه می‌کند که بسیاری از آنان با موضوع ایران هستند.
دیالوگ بینامذهبی در آلمان، مبحث داغ روز است؛ به ویژه در برلین به عنوان یکی از شهرهای دارای بیشترین جمعیت پناهجویان، این نمایشگاه می‌تواند الهام‌بخش همزیستی صلح‌آمیز و صدهاسالۀ ادیان توحیدی باشد؛ چون از گذشته تاکنون، میل به دیالوگ بینامذهبی، در بین اقلیت نخبه محصور مانده و این گشودگی، کمتر به متن جامعه سرایت کرده است.
