خشونت؛ تنها تصویرگری سینما از صدر اسلام/ حوزه‌های علمیه به سینما کمک کنند
به گزارش ادیان نیوز(ردنا)؛ ابوالفضل جلیلی، کارگردان سینما در گفت‌‌وگویی در مورد کم‌کاری سینمای ایران در پرداختن به پیامبر(ص)، اظهار کرد: در این رابطه دو مسئله وجود دارد؛ ابتدا چرایی این امر به مسئولان برمی‌گردد و دلیل دیگر هم به سینماگران ارتباط پیدا می‌کند. حجم آثاری که با محوریت موضوعات دینی در سینما و تلویزیون تولید می‌شود به اندازه‌ای است که مردم را از این دست آثار اشباع کرده است، البته مردم از اصل موضوع خسته نشده‌اند، بلکه شکلی که این موضوعات بیان می‌شود آن‌ها را نسبت به موضوع بی‌تفاوت کرده است.
وی افزود: برای مثال در ایام محرم دائماً درباره عاشورا صحبت می‌شود، اما در نهایت ما شاهد یک شکل بیان از عاشورا هستیم و به فلسفه قیام عاشورا پرداخته نمی‌شود. اینکه امام حسین(ع) قبل از عاشورا چه می‌کرد یا زمانی‌که از مدینه به سمت مکه حرکت کرد چه اتفاقی برایشان رخ داد، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.
گوناگونی موضوع را فراموش کرده‌ایم
این کارگردان مسئله دیگر را حجم فعالیت‌های دینی در سینما و تلویزیون دانست و گفت: در دیگر کشور‌های صاحب سینما، درباره هر موضوعی جشنواره وجود دارد، اما وقتی در کشور ما تنها چند موضوع مد نظر مدیران و سینماگران قرار می‌گیرد در حقیقت آن مباحت جذابیت خود را از دست می‌دهد. این آسیب در مورد کار‌های دینی به وجود آمده و دیگر کمتر سینماگر یا مسئولی برای نزدیک شدن به این حوزه از خود اشتیاق نشان می‌دهد. بگذارید مثالی بزنم؛ در فرانسه جشنواره‌ای وجود دارد برای گارسون‌ها که در آن به اتفاقاتی که در این حوزه رخ می‌دهد توجه می‌شود. حال این وضعیت را مقایسه کنید با کشورمان تا ببینیم گوناگونی موضوعی در جشنواره‌های سینمایی به چه اندازه است؟
در بسیاری از موارد تعصباتی از خود نشان می‌دهیم که باعث می‌شود سینماگر به خود اجازه ندهد به شخصیت‌های قدسی در سینما نزدیک شود
این کارگردان با بیان اینکه برخی تعصبات نابجای مذهبی دلیل دیگری برای این کم کاری سینماست محسوب می‌شود، گفت: در بسیاری از موارد، تعصباتی از خود نشان می‌دهیم که باعث می‌شود سینماگر به خود اجازه ندهد به شخصیت‌های قدسی در سینما نزدیک شود. می‌خواهم تجربه شخصی‌ام را از این موضوع (تعصب) با ذکر خاطره‌ای بیان کنم. در فرانسه بین دو فیلم‌ساز مسلمان و مسیحی بحث به وجود آمده بود. سینماگر مسلمان می‌گفت حضرت محمد(ص) بالاتر از حضرت مسیح(ع) است و فرد مسیحی هم ادعا می‌کرد مسیح(ع) مهربان‌تر است. آن‌ها از من خواستند پیرامون بحث آن‌ها داوری کنم. به فرد مسیحی گفتم روزی در کلیسایی نقل قولی از مسیح(ع) خواندم که گفته بود: «همدیگر را دوست بدارید آنگونه که من شما را دوست دارم». این کلام بسیار خوشایند بود و به من آرامش داد. آنگاه آن مسیحی از من پرسید درباره حضرت محمد(ص) چگونه مهربانی را توصیف می‌کنم. من هم به وی داستان آن زن مسیحی را گفتم که هر روز در مکه خاکروبه بر سر پیامبر می‌ریخت، اما وقتی یک روز پیامبر(ص) او را ندید از دیگران جویای احوالش شد و به عیادتش رفت. وقتی این حکایت را برای فیلم‌ساز مسیحی تعریف کردم چشمانش پر از اشک شد. او از من پرسید چرا در آثارتان کمتر در مورد این دست از موضوعات حرف زده می‌شود و بیشتر در پی نشان دادن خشونت هستید؟ این سؤال او درست بود، زیرا خود را اسیر اتفاقاتی در سینما و تلویزیون کرده‌ایم که شاید تأثیر‌گذاری آن به اندازه نشان دادن مهربانی حضرت رسول(ص) نباشد.
در آثار نمایشی تنها به روی خشونت تأکید داریم
کارگردان فیلم قرآنی «حافظ» متذکر شد: اگر پیرامون فیلم‌ها و سریال‌هایی که درباره ائمه(ع) تولید شده، ارزیابی داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که در اکثر تولیدات بر جنگ تأکید شده است، اما کمتر نشانی از مهربانی در آن تولیدات می‌بینیم. نمونه روشن در این زمینه سریال «مختارنامه» است. این کار به لحاظ فرم و کارگردانی، سریالی درخشان بود، اما تا چه اندازه در این مجموعه به روی مهربانی اباعبدالله تأکید شده بود؟ جواب به این سؤال همان مطلبی است که به آن اشاره کردم، آنهم نگاه نادرست به این دست از موضوعات است.
این دارنده جوایز مختلف جشنواره‌های بین‌المللی در بخش دیگری از سخنانش تأکید کرد: برخی معتقدند پرداختن به شخصیت حضرت رسول(ص) به صورت مستقیم امری ناپسند است، چرا که قدسی بودن ایشان به واسطه پرداخت‌های سینمایی آسیب می‌بیند، درصورتی که با فراهم کردن زمینه‌ها، می‌توانند شرایطی را به گونه‌ای رقم زنند که سینماگر بدون ترس از توقیف شدن فیلم، کار دلخواهش را مقابل دوربین ببرد. حوزه‌های علمیه هم می‌توانند در این زمینه به کمک سینماگران بیایند.
بدون داشتن اعتقاد، انتظار جریان‌سازی نابجاست
جلیلی اعتقاد به مفاهیم که در آثار سینمایی مطرح می‌شود را اصلی مهم در فیلم‌سازی دانست و گفت: نمی‌توان فیلمی درباره حضرت رسول(ص) ساخت، اما به مضمون آن اعتقاد نداشت. بحث اعتقاد هم تنها به فیلم‌ساز مربوط نمی‌شود، چون بحث باور به مدیران و مردم هم مربوط می‌شود. اگر می‌خواهیم فیلمی جریان‌ساز باشد، سازنده یا سفارش دهنده نیز باید به اصول دینی آن اعتقاد داشته باشند. تماشاگری که فیلمی با محوریت حضرت رسول(ص) می‌بیند یا مدیری که دستور ساخت آن فیلم یا سریال را می‌دهد باید در زندگی شخصی مخالف روش ائمه(ع) عمل نکند، در چنین شرایطی آن کار می‌تواند جریان‌ساز باشد.
وی در پایان به مدیران سینمایی و فرهنگی توصیه کرد: مسئولان در سیاست‌ها و اقداماتشان فقط در پی تبلیغ دینی هستند، در صورتی که این روش جواب نمی‌دهد، زیرا آن‌ها باید در پی دادن شناخت باشند سپس به تبلیغ فکر کنند.