میرزایی: تابو شدن نقد فقها، مهمترین عامل تهمت‌ها به دین است/ انکار رابطه دین با پیشرفت از سوی نکونام
به گزارش ادیان نیوز(ردنا)؛ جعفر نکونام، استاد دانشگاه قم ۲۹ آبان‌ماه در دومین کنفرانس قرآن پژوهی‌پیشرفت در مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه(رشد) گفت: پیشرفت مقوله‌ای مدرن و جهانی است و دین مقوله تاریخی است، لذا دین نمی‌تواند عامل پیشرفت باشد.
وی با بیان اینکه چون پیشرفت جهانی است، همه ملت‌ها و دولت‌ها آن را دنبال می‌کنند، بیان کرد: پیشرفت در ارزش‌های اخلاقی مانند عدالت و حقوق انسانی و … جهانی هستند و خاص یک دین نیستند. همچنین باورهای دینی و مناسک دینی مانند نماز و روزه و حج و … نقشی در پیشرفت ندارند، زیرا باورمندان دنیای کنونی از پیشرفت، عقب مانده‌اند و غرب صرفاً براساس رنسانس علمی به پیشرفت رسیده است و نه بر اثر دینداری.
استاد دانشگاه قم با بیان اینکه دین مقوله تاریخی و متناسب با مقتضیات تاریخی پدید آمده است، افزود: بی‌شک شرایط تاریخی تفاوت می‌کند و دین باید متناسب با مقتضیات تعریف شود.
وی بیان کرد: همچنین آموزه‌های دین فصل‌الخطاب نیست، زیرا هرکسی از دین تلقی خود را دارد و از طرف دیگر دین در موضوعات مدرن، سکوت کرده است، زیرا بسیاری از مسائل، مستحدث است. همچنین برخی آموزه‌های دین، ضدپیشرفت است، از این رو دین، نقش کارکردی دارد و نه معرفت‌شناسی.
استاد دانشگاه قم اظهار کرد: برده‌داری، جزیه گرفتن از اهل کتاب و رخداد مسائل مستحدث مانند تفکیک قوا، انتخابات، شبیه‌سازی و تلقیح خارج رحم و … مقولاتی است که نشان می‌دهد دین، تاریخی است و پاسخگوی نیازهای امروز نیست و برخی از اینها قابل اجرا نیست.
نکونام بیان کرد: هر کسی می‌گوید آنچه من می‌فهمم، دین است و فهم دیگری دین نیست، مثلاً جواز تمتع از دختران شیرخوار در کتب فقهی آمده است. بنابراین ما باید دنبال ارائه پیام‌های جهانی دین باشیم و این پیام‌ها نیز سبب حاجت ما به آموزه‌های دینی برای پیشرفت نخواهد بود؛ دین جنبه ارشادی به فهم عقل دارد و نه معرفت‌شناسی و رفع جهل بشر.
نکونام تصریح کرد: میان دین و پیشرفت اتصال تامی وجود ندارد.
مهمترین هدف دین، معرفت‌بخشی است
در ادامه این نشست، سلیمان خاکبان، استاد دانشگاه قم به نقد مطالب نکونام پرداخت و گفت: دین مقوله‌ای کاملاً معرفتی است و برای همین هدف آمده است؛ قرآن فرموده که خدا انسان را خلق کرده و او را هدایت می‌کند.
وی افزود: دین آمده تا نفس معرفتی ما را تکمیل و هم خطاهای معرفتی ما را اصلاح کند؛ مثلاً یکی از نیازهای بشر نیاز به تغدیه است، ولی آیا می‌دانیم چه بخوریم و چه نخوریم؟ چون بشر ممکن است در اینجا دچار خطا شود، خداوند انبیاء را فرستاده تا بگوید طیبات را بخورید و خبائث را نخورید که آموزه‌‌ای کاملاً معرفتی است.
نظر یک فقیه، نظر دین نیست
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی میرزایی، استاد جامعه المصطفی(ص) در نقد نکونام بیان کرد: فقیهی عقد رضیع را گفته است؛ این نظر یک فقیه است، نه نظر دین و نباید به استناد نظر یک فقیه، مطلبی را به دین نسبت دهیم.
وی بیان کرد: اینکه بگوییم دین جهانشمول نیست، کدام مفهوم دین جهانشمول نیست؟ ابتدا دلیل بیاورید که دین این حرف را زده و بعد نقد کنید؛ همچنین شما که دین را قومی می‌دانید، بدانید دین در قوم آمده ولی قومی نیست.
میرزایی تصریح کرد: تابو کردن نقد اندیشه‌های فقهی و فتوای فقها یکی از دلایل متهم کردن دین است؛ اینکه دین در دوره حاضر کارآمد نیست، علتش این است که زمان، در خوانش‌های فقهی حذف شده، زیرا فقیه با اقوال کار می‌کند؛ فقه، بشرساز است، نه سنت رسول‌الله و ممکن است کل منطق فقهی یک فقیه غلط باشد.
میرزایی بیان کرد: از لحاظ منطقی، گسست میان دین و پیشرفت ممکن نیست؛ آنچه سبب عقب‌ماندگی جوامع اسلامی است، عقب‌ماندگی در دین است که نمونه آن در داعش کنونی متجلی است؛ همان طور که نمی‌توانیم دین را به خاطر وجود داعش، جنایتکارانه بدانیم، نمی‌توانیم همه فتاوای فقها را هم به دین نسبت دهیم.