آخرین ارمنی بنگلادش درگذشت

مایکل جوزف مارتین، آخرین ارمنی بنگلادش، در سن ۸۹ سالگی در داکا درگذشت و با مرگ خود به حضور بیش از ۳۰۰ ساله جامعه ارمنیان که زمانی جمعیتی فعال و قدرتمند در این شهر بودند، پایان بخشید. (تصویر در دسامبر سال ۲۰۰۸)

مارتین چندین دهه را به عنوان سرپرست کلیسای ارمنی هاروطیون مقدس (قیام مقدس) که در سال ۱۷۸۱ در قلب محله ارمنی‌نشین داکا بنا شده بود، گذراند.

ارمن ارسلانیان، سرپرست کلیسا که در خارج از کشور سکونت دارد، می‌گوید: مارتین در حفظ بقای کلیسای ارامنه داکا نقشی مؤثر داشته است”. وی می‌افزاید: “بدون فداکاری‌های شخصی و وقف کامل وی به کلیسا، امروز جایگاه و تاریخ ارامنه در داکا زنده نمی‌ماند.

مارتین در سال ۱۹۴۲ به دنبال رد پای پدرش که ده‌ها سال قبل در منطقه ساکن شده بود به داکا آمد. او ابتدا یک تاجر بود.

مارتین که نام کامل او مایکل هوسپ مارتیروسیان بود، به دنبال کلیسا و قبرستانی می‌گشت که ۴۰۰ نفر از جمله همسرش که در سال ۲۰۰۶ درگذشته در آن دفن شده بودند.

وقتی فرزندان مارتین این کشور را ترک کردند، او تنها ارمنی باقی مانده در داکا بود که به تنهایی در یک عمارت در محوطه کلیسا زندگی می‌کرد.

مارتین در مصاحبه‌ای که در ژانویه ۲۰۰۹ منتشر شد، گفت: هنگام قدم زدن در اینجا، گاهی احساس می‌کنم که ارواح در حال جا به جایی‌اند. اینها ارواح اجداد من هستند. آنها زنان و مردان شریفی بودند که اکنون در آرامش به سر می‌برند

در سالهای اخیر مارتین نگران آن بود که پس از مرگش کسی نیست که سرپرستی کلیسا را بر عهده بگیرد. او همراه با دلهره می‌گفت: این یک مکان مقدس است و خداوند آن را بی پناه و بی نگهبان نخواهد گذاشت.

مارتین در عین حال به خود امید می‌داد: «وقتی من بمیرم، احتمالاً یکی از سه دخترانم از کانادا به اینجا بیاید تا حضور ما را در این سرزمین زنده نگه دارد. یا شاید ارمنی‌هایی از جاهایی دیگر بیایند».

یادآور می‌شود؛ کلیسای هاروطون مقدس در خیابان آرمنیولا واقع در محله قدیمی شهر داکا، پایتخت بنگلادش واقع گردیده است.

این کلیسا در سال ۱۷۸۱ میلادی، زمانی که جامعه‌ای از ارمنیان در این شهر سکونت داشتند، بنا شده است. هر چند امروز در داکا از ارمنیان خبری نیست اما احترام و برخورد گرم و دوستانه نسبت به آنان همچنان پابرجاست.

پایتخت بنگلادش روزگاری محل حضور صدها ارمنی بود که برای اولین بار در قرن شانزدهم وارد این کشور شدند و به تجار، وکلا و مقامات رسمی این شهر تبدیل شدند.

رئیس فعلی کلیسای ارمنیان هر دو یا سه ماه یک بار به بنگلادش سفر می‌کند.