وهن مقدسات در سایه هنر؛ انتقاد یا عناد/ بررسی انتشار کاریکاتورهای موهن
افرادی که درصدد تحریک عواطف مردم جهان در مقابله با اسلام و رویکردهای انسان‌دوستانه و خداپرستانه این دین ابراهیمی هستند، در طول سالیان گذشته اقداماتی را با انتشار کاریکاتورهای موهن به ساحت اسلام و مقدسات این دین انجام داده‌اند تا گامی در راستای اسلام‌ستیزی بردارند.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، اقدامات اسلام‌ستیزانه معاندان این دین ابراهیمی سال‌هاست که در کشورهای مختلف صورت می‌گیرد و دانمارک سردمدار و آغازکننده این اقدام خبیثانه بود و این روند در کشورهای فرانسه، هلند و … ادامه یافته است. اخیراً اقدام مشابهی را در روزنامه سعودی الشرق الاوسط، مستقر در لندن، شاهد بودیم که به همین مناسبت روند انتشار کاریکاتورهای موهن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
شروع انتشار کاریکاتورها
۸ مهر ۱۳۸۴ (۳۰ سپتامبر ۲۰۰۵) بود که با چاپ ۱۲ کاریکاتور توسط روزنامه دانمارکی «یولاندز-پستن» که بیشتر آنها پیامبر اسلام(ص) را به تصویر کشیده بودند، جنجال به پا شد. این نشریه ادعا کرد که این اقدام به منظور بحث درباره نقد اسلام و خودسانسوری انجام شده است. چاپ این کاریکاتورها باعث واکنش شدید مسلمانان شد و مدتی بعد، این روزنامه از اتهام هتک حرمت تبرئه شد.
این جنجال‌ها در آغاز محدود به اعتراض‌هایی بود که به آرامی در برابر دفتر این روزنامه واقع در کپنهاگ برگزار می‌شد، اما مدتی بعد، چند دیپلمات مسلمان خواستار دیدار نخست‌وزیر وقت دانمارک شدند که این ملاقات صورت نگرفت و در مصاحبه‌ای بر آزادی بیان تأکید کرد.
چندی نگذشت که این موضوع با چاپ مجدد کاریکاتورها توسط نشریات اروپایی کشورهایی مانند فرانسه، اسپانیا، ایتالیا، آلمان، نروژ، هلند، سوئیس، لهستان و جمهوری چک به نشانه همبستگی با ناشر دانمارکی، به یک بحران بین‌المللی تبدیل شد و سازمان همکاری اسلامی، اتحادیه عرب و کشورهای مطرح در حوزه جهان اسلام به موضوع ورود پیدا کردند و از دولت دانمارک خواستند تا در این باره اقدامی انجام دهد.
آتش زدن سفارت‌های دانمارک
موضوع به همین جا ختم نشد و با تحریم ورود و استفاده از محصولات دانمارکی در برخی کشورهای خاورمیانه و به آتش کشیدن سفارت‌های دانمارک در تهران، بیروت و دمشق، درگیری در این باره به اوج خود رسید و روزنامه یولاندز ـ پستن از بروز پیامدهای غیرعمدی و نه چاپ کاریکاتورها عذرخواهی کرد. به دنبال این اقدام نخست‌وزیر دانمارک به خاورمیانه سفر کرد و دیدارش با سازمان همکاری اسلامی و دیگر سازمان‌های میانجی باعث شد که به تدریج موج اعتراضات در پی این اقدام کمرنگ شود.
تحریم محصولات دانمارک سبب وارد آمدن ۱۸۰ میلیون دلار ضرر به این کشور شد که روابط تجاری خود را با کشورهای اسلامی از دست داده بود. همچنین جیت کلاوزن در کتاب «کاریکاتورهایی که جهان را تکان داد» از کشته شدن ۲۴۰ نفر و مجروحیت ۸۰۰ نفر خبر داده است.
بعد از این رویدادها و در سال ۲۰۰۸، سه نفر به اتهام توطئه برای کشتن طراحان کاریکاتورها توسط پلیس دانمارک دستگیر شدند. همین موضوع سبب چاپ مجدد کاریکاتورهای موهن توسط نشریات دانمارکی شد که در کشورهای سوئد، اسپانیا و هلند نیز منتشر شد.
توهین در فرانسه
همزمان با ۲۹ شهریور ۱۳۹۱ (سال ۲۰۱۲) مجله فرانسوی «شارلی ابدو» کاریکاتورهای موهنی را درباره پیامبر اکرم(ص) منتشر کرد. سردبیر این نشریه در پاسخ به هشدار مسئولان فرانسوی، این کار را نشانگر آزادی بیان توصیف کرده بود. این نشریه سال ۲۰۱۱ نیز دست به چنین اقدامی زده بود که اعتراضات وسیع مسلمانان در این کشور (که بیشترین جمعیت مسلمان در اروپا را دارد) و دیگر کشورهای اروپایی را به دنبال داشت. همچنین فیلمی موهن نیز در همین سال ساخته شد.
در ادامه، اول مهر سال ۱۳۹۱، فرانسه شاهد تظاهرات علیه انتشار کاریکاتورهای موهن بود. مانوئل والس، وزیر کشور فرانسه در این باره بیان کرد که ممنوعیت از پیش اعلام شده درباره برگزاری تظاهرات علیه انتشار کاریکاتورهای موهن علیه پیامبر اسلام را لغو نکرده است.
کولین لاروز انگلیسی‌الاصل که تلاش کرده بود لارس فیکس، نقاش تصویر موهن به ساحت پیامبر(ص) اکرم را به قتل برساند، در ۱۷ دی سال ۱۳۹۲ به ۱۰ سال زندان محکوم شد. فیکس، پس از انتشار کاریکاتورهای موهن، مورد هجمه مسلمانان در سطح بین‌الملل قرار گرفت. این هجمه به حدی بود که حتی گروه‌های اسلام‌گرای عارق برای کشتن وی بیش از ۱۰۰ هزار دلار جایزه تعیین کردند.
آزادی بیان
در رویدادی دیگر، ۲۴ دی ۱۳۹۳، دیوید کامرون، نخست‌وزیر انگلیس و نیک کلگ، معاون وی، حمایت خود را از انتشار کاریکاتور توهین‌آمیز درباره پیامبر(ص) در هفته‌نامه «شارلی ابدو» اعلام کردند و آن را آزادی بیان مطبوعات خواندند.
۲۴ دی ۱۳۹۳، شوقی علام، مفتی مصر درباره انتشار مجدد کاریکاتورهای موهن از پیامبر اکرم(ص) هشدار داد و گفت: اقدامات نشریه شارلی ابدو در راستای همزیستی مسالمت‌آمیز میان ادیان و گفت‌وگوی تمدن‌ها نیست.
فردای همین هشدار، روزنامه «لا لیبر» بلژیک، در ۲۵ دی ۱۳۹۳، با انتشار تصویری موهن از کعبه، خشم مسلمانان را برانگیخت و رویداد تازه‌ای را رقم زد. این کاریکاتور توسط یک کاریکاتوریست تونسی کشیده شده بود که نخواست نامش فاش شود.
کشته شدن معترضان
انتشار کاریکاتورهای موهن به ساحت اسلام و شخصیت‌های این دین آسمانی فقط به اعتراض و تلاش برای کشتن طراحان این کاریکاتورها ختم نشد. ۲۸ دی سال ۱۳۹۳، ۱۰ نفر که در جریان تظاهرات علیه انتشار کاریکاتور موهن توسط هفته‌نامه فرانسوی «شارلی ابدو» شرکت کرده بودند، کشته شدند.
این تظاهرات در نیامی، پایتخت نیجر برگزار شد و ۵ کشته بر جا گذاشت. همچنین اعتراضاتی نیز در شهر زیندر که دومین شهر بزرگ نیجر به شمار می‌رود برگزار شد که ۵ نفر کشته به همراه داشت.
کواوی باوا، مدیر مرکز فرهنگی فرانسه در زیندر، در این باره گفت: حدود ۵۰ معترض درب ورودی مرکز فرهنگی را شکستند و با وجود شلیک گاز اشک‌آور توسط دو مأمور پلیس حاضر برای محافظت از مجتمع فرهنگی، محل را به آتش کشیدند.
۳۰ دی ۱۳۹۳، دانشجویان تجمع‌کننده مقابل سفارت فرانسه در تهران، تابلو خیابان «نوفل‌شاتو» را با پلاکاردی به نام «محمد(صلی الله علیه آله وسلم)» تغییر دادند. این تجمع در اعتراض به توهین نشریه فرانسوی «شارلی ابدو» به پیامبر(ص) بود. در میان تجمع دانشجویان، چهره‌های سیاسی مانند احمد توکلی و حمید رسایی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی دیده می‌شدند. تجمع‌کنندگان در شعارهایی که سر دادند، اخراج سفیر فرانسه از ایران را خواستار شدند.
همزمان با این رویداد، هزاران نفر از مردم بغداد در نخستین روز بهمن سال ۱۳۹۳ در اعتراض به انتشار این کاریکاتور، تجمع اعتراض‌آمیز برگزار کردند. این تجمع با دعوت دیوان اوقاف اهل تسنن عراق و تعدادی از علمای عراقی برگزار شد. در همین راستا اوقاف اهل تسنن عراق، انتشار کاریکاتورهای موهن را جنگ صلیبی توصیف کرد، در حالی که مسلمانان، دشمن مسیحیان و یهودیان نیستند. این تظاهرات در نجف نیز برگزار شد.
حمایت صهیونیست‌ها از شارلی ابدو
این رویدادها به همین جا ختم نشد. آویگدور لیبرمن، وزیر خارجه وقت رژیم صهیونیستی، ۷ بهمن سال ۱۳۹۳ به حمایت از شارلی ابدو پرداخت و توزیع این نشریه در اراضی اشغالی را خواستار شد که منجر به پخش رایگان این نشریه در این سرزمین شد.
وقایعی که روی داد، همچنین حمله مسلحانه به دفتر این نشریه و کشته شدن ۱۲ نفر از کارکنان آن سبب شد که شمارگان شارلی ابدو که تا پیش از این از ۶۰ هزار نسخه بیشتر نمی‌شد، افزایش پیدا کند. این نشریه پیش از این با مشکلات مالی روبرو بود که با فروش آخرین شماره پس از حمله یاد شده، ۱۵ میلیون یورو درآمد کسب کرد.
هزاران نفر از مسلمانان جهان در اردن، پاکستان، سودان، لبنان و شرق بیت‌المقدس در اعتراض به انتشار کاریکاتورهای موهن نسبت به ساحت پیامبر تظاهرات کردند.
مدتی بعد و در ۲۷ بهمن ۱۳۹۳، یک روزنامه اردوزبان در هند به خاطر انتشار کاریکاتوری در توهین به مقدسات اسلامی که پیش از این، هفته‌نامه فرانسوی شارلی ابدو آن را منتشر کرده بود، تعطیل و سردبیر آن بازداشت شد. تعقیب کیفری شیرین دلوی، سردبیر این روزنامه هندی، توجه همگان را به توهین نشریه فرانسوی سوق داد. تمام کارکنان روزنامه «اودهنامه» زمانی که این روزنامه یکی از کاریکاتورهای توهین‌آمیز شارلی ابدو درباره پیامبر اسلام را منتشر کرد، اخراج شدند.
تهدید حامیان داعش
۹ خرداد ۱۳۹۴، پس از فروکش کمرنگ این اقدامات، جان ریتزایمر از فعالان سیاسی که پیش از این خواستار حضور نیروهای مسلح در مسابقه نقاشی و کاریکاتورهای موهن بیرون یک مسجد در شهر «فونیکس» ایالت آریزونا شده بود، هدف حملات اینترنتی حامیان داعش قرار گرفت. نشانی منزل محل سکونت وی در پایگاه‌های اینترنتی منتشر شد و حامیان داعش چندین بار وی را درباره برگزاری این مراسم تهدید کردند. در برخی از پیام‌ها آمده بود: این مراسم بدون ریخته شدن خون کفار پایان نخواهد یافت.
اما دو هفته بعد در همین ماه، کاریکاتور موهن به پیامبر(ص) به روی بیلبوردهای آمریکا رفت. پاملا گلر، صهیونیست اسلام‌ستیز و رئیس سازمان دفاع از آزادی آمریکایی اقدام به نصب کاریکاتوری توهین‌آمیز به ساحت پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) بر روی صد بیلبورد در شهر «سنت لوئیز» آمریکا کرد.
وی اقدام به برگزاری نمایشگاهی از کاریکاتورهای توهین‌آمیز به ساحت حضرت محمد در تگزاس کرد که مورد حمله دو فرد مسلح که بعداً خود را عناصر گروهک تروریستی داعش معرفی کردند، قرار گرفت. گلر پیش از این نیز کمپین‌های تبلیغاتی ضداسلامی متعددی در توهین به قرآن کریم و مسلمانان را در شهرهای مختلف آمریکا برگزار کرده بود.
پخش تصاویر موهن از تلویزیون هلند
در ادامه این اقدامات، ۴ تیر ۱۳۹۴، گرت ویلدرز، نماینده ضد اسلامی پارلمان هلند، کاریکاتورهای موهن به ساحت پیامبر(ص) را از تلویزیون دولتی این کشور پخش کرد. وی در این اقدام، ۱۰ کاریکاتور موهن را در مدت زمان دو دقیقه و ۴۴ ثانیه در شبکه تلویزیونی «ان.او.اس» پخش کرد.
سخنگوی دیوان عالی هلند در این باره گفته بود: این موضوع قضایی بسیار پیچیده است و ما باید صبر کنیم و ببینیم آیا شکایتی علیه ویلدرز مطرح خواهد شد یا خیر. اگر شکایتی علیه وی مطرح شد آن را بررسی خواهیم کرد.
و باز هم روند برگزاری نمایشگاه‌های کاریکاتورهای ضداسلامی و موهن ادامه یافت. ۷ مرداد ۱۳۹۴، نمایشگاه کاریکاتورهای اهانت‌آمیز به پیامبر اسلام در انگلیس برگزار شد. این نمایشگاه موهن مورد استقبال همه طیف‌های افراطی بریتانیا قرار گرفت. اما بانیان آن از ترس حملات مختلف، نام محل برگزاری این نمایشگاه را فاش نکردند.
دستگیری کاریکاتوریستی در گامبیا
اما در ۱۸ مرداد ۹۴، یک گامبیایی به دلیل انتشار کاریکاتور موهن علیه پیامبر(ص) در شبکه اجتماعی فیسبوک دستگیر شد. این فرد حدوداً سی ساله بود که در شهر بریکاما نزدیک بانجول، پایتخت گامبیا دستگیر و محاکمه شد. وی به اتهامات وارد شده مبنی بر قصد آزار و اذیت مسلمانان اعتراف کرد.
دانمارک اما باز هم در این عرصه اقدام به فعالیت کرد. ۵ مهر ۱۳۹۴، پس از وقایعی که سال گذشته رقم خورد، یک جنبش ضد اسلامی با نام «اسلامی کردن دانمارک را متوقف کنید»، نمایشگاهی برای عرضه کاریکاتورهای موهن به پیامبر اسلام(ص) در کپنهاگ برگزار کرد. این جنبش، کاریکاتورهای موهن را از کاریکاتوریست‌های ایالت تگزاس آمریکا دریافت کرد و آن را در نمایشگاهی در میدان اکسل تورف در مرکز کپنهاگ به نمایش گذاشت.
فقط اصحاب رسانه مجاز به بازدید از نمایشگاه کاریکاتورهای موهن بودند و پلیس دانمارک نیز به تأمین امنیت نمایشگاه می‌پرداخت و ۴۰۰ نیروی خود را در داخل و خارج نمایشگاه مستقر کرد. این جنبش پیش از این از چند مرکز به ویژه کتابخانه پادشاهی در کپنهاگ درخواست برگزاری نمایشگاه کاریکاتورهای موهن را کرده بود که با خواسته‌اش مخالفت شد.
نمایش کاریکاتورهای موهن در تگزاس
شاخه آمریکایی جنبش «اسلامی کردن دانمارک را متوقف کنید»، اردیبهشت ۱۳۹۴، کاریکاتورهای موهن را در شهر دالاس ایالت تگزاس به نمایش گذاشته بود که دو فرد در اعتراض به برگزاری چنین نمایشگاهی به سوی آن تیراندازی کردند.
۲۰ آبان ۱۳۹۴، فلمینگ رز، خبرنگار نشریه دانمارکی یولاندز پوستن که اقدامش در انتشار کاریکاتورهای موهن به ساحت مقدس پیامبر اسلام منجر به بروز تنش‌ها و اعتراضات فراوانی در جهان اسلام شد، از کار خود کناره‌گیری کرد. وی مسئول انتشار کاریکاتورهایی بود که منجر به اعتراضات مرگبار در برخی از کشورهای مسلمان شد. وی به دلیل ترس از تهدیداتی که علیه وی مطرح شده، هم اکنون تحت حمایت پلیس زندگی می‌کند.
مسئولان گروه‌های مسلمان و کاتولیک کشورهای مختلف در اظهارنظرهای جداگانه‌ای طی ۱۶ دی ۱۳۹۴، از اقدام «ریس» سردبیر شارلی ابدو که در شماره ویژه نخستین سالگرد حمله به دفتر نشریه در پاریس اقدام به چاپ کاریکاتور موهن دیگری کرده و اقدامات تروریستی را به مذاهب نسبت داده است، ابراز تأسف کردند.
تأسف اسقف پاریس
آبه امر، اسقف منطقه «ورسای» پاریس گفته بود: در میان قربانیان حملات تروریستی، پیروان ادیان الهی هم بودند که مراسم ترحیم آنان در کلیساها صورت گرفت. این کاریکاتور به خانواده قربانیان توهین کرده است. من از انتشار این کاریکاتور متعجب شدم و دلیل آن را نمی‌فهمم.
انور کبیبش، رئیس شورای مسلمانان فرانسه هم در واکنش به شماره ویژه شارلی ابدو گفت: طرح جلد این شماره ما را آزرده خاطر کرد و مغایر ارزش‌های تمام ادیان توحیدی است.
روزنامه الشرق الاوسط در ادامه فعالیت خود، همزمان با ۱۴ فروردین ۱۳۹۵، راه نشریه شارلی ابدو را دنبال کرد و به انتشار کاریکاتوری موهن پرداخت که در تصویر آن، روی پرچم لبنان نوشته شده بود: «دروغ آوریل، دولت لبنان». در پی این اقدام، تعدادی از جوانان لبنانی با حمله به دفتر این روزنامه در بیروت، دست به تخریب وسایل آن زدند. حمله به دفتر این روزنامه در حالی انجام شد که تنش‌ها میان لبنان و عربستان به شدت افزایش یافت. شبکه العربیه که تحت مالکیت عربستان سعودی است، اعلام کرد به منظور حفظ سلامت کارکنان خود، دفتر این شبکه را در بیروت تعطیل می‌کند.
به دنبال حمایت نکردن لبنان از موضع ریاض پس از حمله به سفارت و کنسولگری این کشور در ایران، عربستان کمک‌های خود را به ارتش این کشور که به ۳ میلیارد دلار می‌رسید، متوقف کرد.
ادامه توهین‌ها
در ادامه انتشار کاریکاتورهای موهن نسبت به مقدسات دین اسلام، ۲۳ خرداد ۱۳۹۵، یک کاریکاتوریست هلندی به بهانه مسابقات یورو ۲۰۱۶ با انتشار کاریکاتوری موهن به مقدسات اسلامی توهین کرد.
پاریس که پیش از این در سال ۲۰۱۵ هدف حملات تروریستی داعش قرار گرفته بود با آغاز مسابقات یورو ۲۰۱۶ فرانسه، تدابیر امنیتی شدیدی را برای مقابله با حملات انتحاری و تروریستی به خود در نظر گرفت. نگرانی مردم و مسئولان اروپایی از حملات انتحاری گروهک تروریستی داعش بهانه‌ای شد تا «آرنت فن‌دام» کاریکاتوریست هلندی، بدون توجه به مقدسات مسلمانان و ماه مبارک رمضان با انتشار کاریکاتور موهن با عنوان «یورو ۲۰۱۶ زیر سایه تروریست» به مقدسات اسلامی اهانت کند.
اقدام این کاریکاتوریست هلندی همانند همتای دانمارکی‌اش که ۱۰ سال پیش از این اقدام مشابهی را در توهین به مقدسات اسلامی انجام داده بود، باعث خشم مسلمانان در جهان شد.
اما این رویه به همین جا ختم نشد و چند ماه بعد، باز هم اقدام مشابهی توسط نشریه معروف و فکاهی «قیرقیر» که در ترکیه منتشر می‌شد و به روزنامه «سوزچو» وابسته بود، در ۳۰ بهمن ۱۳۹۵ صورت گرفت و این نشریه کاریکاتور موهنی را نسبت به ساحت حضرت موسی (ع) به چاپ رساند که منجر به اعتراض‌های بسیاری در فضای مجازی شد و سبب تعطیلی این مجله شد.
ابراهیم کالین، سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه در این باره اظهار کرد: این طنز یا آزادی بیان نیست، این یک بی‌اخلاقی محض است. ما توهین به مقدسات دینی را به شدت محکوم می‌کنیم.
اقدامات دولت دانمارک
به اصرار حزب لیبرال دولت دانمارک در ۱۳ خرداد ۱۳۹۶ قانون توهین به مقدسات که قدمت ۳۳۴ ساله داشت، با وجود هشدارها علیه اقدام و احتمال بروز جرائم نفرت‌محور و حملات تروریستی، لغو شد. حرکت برای لغو قانون توهین به مقدسات زمانی آغاز شد که حزب لیبرال ضرورت وجود آن را زیر سؤال برد. اتحادیه اروپا و شورای اروپا نیز موافقت خود را از پیش در حذف این قانون را اعلام کرده بودند.
براساس قانون که بند شماره ۱۴۰ در قانون جنایی دانمارک بود، توهین به مقدسات، اعمال کفرآمیز مانند سوزاندن انجیل یا قرآن جرم تلقی می‌شد و چنین افرادی که مرتکب این خطا شده بودند باید جریمه شده یا با چهار ماه حبس مجازات می‌شدند. در این راستا قانونگذاران دانمارکی ادعا کردند که در ۸۰ سال پیش تاکنون، موارد انگشت‌شماری در این راستا وجود داشته‌اند و نیازی به این قانون نیست. البته یادآوری این نکته نیز خالی از لطف نیست که پرونده اهانت به پیامبر اسلام، یکی از موارد مطرح در این حوزه بود که تا این لحظه به هیچ نتیجه‌ای نرسیده است.
دانمارک تنها کشور اسکاندیناوی بود که قانون توهین به مقدسات همچنان در آن وجود داشت. آخرین پرونده توهین به مقدسات در دانمارک مربوط به مردی به نام جان سالوسن، ۴۲ ساله بود که در سال ۲۰۱۵ ویدئویی در فیسبوک گذاشت و تصاویر موهن آتش زدن قرآن را در حیاط خانه‌اش منتشر کرد. پرونده اقدام توهین‌آمیز این مرد به دادگاه ارجاع داده شد، ولی اتهامی به وی وارد نیامد.
اقدام وزیر مهاجرت دانمارک
یک سال و سه ماه بعد، در ۴ مهر ۱۳۹۶، اینگر استوجبرگ، وزیر مهاجرت دانمارک دست به انتشار یک کاریکاتور موهن نسبت به پیامبر اسلام در صفحه فیسبوک خود کرد و این کار را آزادی بیان دانست. در صفحه وی تصویر این کاریکاتور موهن در پس‌زمینه تبلت وی قابل مشاهده بود.
اقدام وی در اعتراض به تصمیم موزه اسکوگارد شهر «ویبورگ» بود که درصدد خارج کردن تابلوی مربوط به این کاریکاتور موهن از فهرست آثار موجود در این مکان با محوریت کفر برآمده بود. کاریکاتور موهن مورد نظر وی، در سال ۲۰۰۶ توسط روزنامه دانمارکی «جیلاندز پوستن» منتشر شده بود. در اثر انتشار این کاریکاتور، مسلمانان در اکثر کشورهای جهان و به ویژه خاورمیانه به این کار اعتراض و به سفارتخانه‌های دانمارک حمله کردند که ۵۰ نفر نیز بر اثر این اقدامات کشته شدند.
باز هم هلند
سال ۹۷ نیز از راه رسید و وقایع جدیدی در این رابطه به وقوع پیوست. ۳ شهریور ۱۳۹۷، مارک روته، نخست‌وزیر هلند اعلام کرد که مواضع دولت این کشور با گریت وایلدرز، سیاستمدار اسلام‌ستیزی که قصد برگزاری مسابقه کاریکاتور موهن پیامبر اسلام (ص) را دارد مغایر است و این سیاستمدار قصد تحریم کردم را دارد. روته برائت دولت از این اقدام وایلدرز را اعلام کرد و کنفرانسی مطبوعاتی تشکیل داد و گفت: وایلدرز عضوی از دولت نیست و این مسابقه کاریکاتور ارتباطی با دولت ندارند.
نخست‌وزیر هلند همچنین مدعی آزادی بیان در این کشور شد و افزود: وایلدرز روی خط قرمز آزادی بیان ایستاده است و همیشه چنین اقداماتی می‌کند.
این سخنان هنگامی مطرح شد که در همان روزها تظاهرات مردم خشمگین علیه وایلدرز در پاکستان جریان داشت. این سیاستمدار درصدد بود که نمایشگاه کاریکاتور پیامبر اسلام را همزمان با ماه نوامبر در دفتر حزب راست افراطی با اقدامات شدید امنیتی برگزار کند.
وایلدرز در دهم شهریور ۱۳۹۷ با ادامه شدت گرفتن اعتراضات کشورهای اسلامی، برگزاری نمایشگاه کاریکاتور پیامبر اسلام را لغو کرد. فشار کشورهای اسلامی به هلند نتیجه داد. این سیاستمدار تندرو در صفحه فیسبوک خود پیامی با این مبنی داده بود که مبارزه علیه اسلام را هیچ گاه متوقف نمی‌کنم.
وزارت خارجه هلند در همین راستا و پیش از برگزاری نمایشگاه، نامه‌ای از سازمان همکاری اسلامی که از ۵۷ کشور تشکیل شده است دریافت کرد که یکی از دلایل لغو این رویداد، نامه این سازمان بود. همچنین استیو بلوک، وزیر خارجه هلند به رسانه‌ها در لاهه گفته بود که دولت پاکستان، سفیر هلند در این کشور را فراخوانده و نگرانی عمیق خود را نسبت به برگزاری نمایشگاه کاریکاتور موهن اعلام کرده است و این اقدام را خبیثانه و توهین به اسلام می‌داند.
خبر برگزاری مجدد نمایشگاه وایلدرز
یک سال پس از این ماجرا در ۸ دی ۱۳۹۸، گرت وایلدرز، سیاستمدار اسلام‌ستیز هلندی از تصمیم دوباره خود برای برگزاری مسابقه کاریکاتور درباره پیامبر(ص) خبر داد و گفت که برنامه‌ریزی برای برگزاری این نمایشگاه را انجام می‌دهد.
وایلدرز، رئیس بزرگترین حزب مخالف دولت در پارلمان هلند است. وی مدعی این موضوع است که آزادی بیان باید بر خشونت و فتواهای اسلامی غلبه داشته باشد.
این سیاستمدار، همچنین فیلمی ضدقرآنی و موهن به نام «فتنه» ساخت که در آن با تحریف معانی قرآن، به تصویر کشیدن کاریکاتور پیامبر اسلام، نسبت دادن حادثه ۱۱ سپتامبر و بمب‌گذاری در مادرید به مسلمانان، با استفاده از ابزارهای رسانه‌ای سعی در القای مطالب دروغین به مخاطبان داشت.
کشیده شدن پای سعودی به معرکه
پس از این وقایع، چند روز پیش و در تاریخ ۱۴ تیر ۱۳۹۹، روزنامه سعودی الشرق الاوسط اقدام به انتشار کاریکاتوری موهن نسبت به آیت‌الله العظمی سیستانی، مرجع شیعیان عراق کرد که واکنش مردم و مسئولان سیاسی و مذهبی عراق را به دنبال داشت. این اقدام سبب صدور بیانیه توسط جمعی از علمای دینی این کشور شد که اتخاذ مواضع صریح دولت را خواستار بودند. در بیانیه از دفاع این مرجع عالیقدر از عراق و کشورهای همسایه با اعلام فتواهای مختلف در برابر داعش و عربستان یاد شده است.
در همین راستا هادی العامری، رئیس ائتلاف پارلمانی الفتح با محکوم کردن جسارت وقیحانه الشرق الاوسط گفت: نظام آل سعود بار دیگر از خطوط قرمز و ارزش‌های عالی ملت عراق تجاوز کرد.
احمد الاسدی، نماینده پارلمان عراق نیز از توده‌های مردمی و فعالان سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و هنری خواست تا این اقدام موهن را محکوم کنند.
در همین راستا برخی گروه‌های هنری مانند فنانون العراق(هنرمندان عراق) و برخی شخصیت‌های سیاسی همچون غزوان جاسم، انتشار این کاریکاتور را محکوم کردند. با ادامه این اعتراض‌ها، الشرق الاوسط بیانیه‌ای منتشر کرد و مدعی شد که این اقدام به منظور توهین به مرجعیت نبوده است و منظور، دخالت‌های ایران در امور داخلی عراق است.
اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های عراق در همین رابطه خواستار موضع رسمی دولت و پارلمان این کشور علیه روزنامه الشرق الاوسط شدند. در ادامه این اعتراض‌ها، ۱۵ تیر ۱۳۹۹، روزنامه سعودی که مقر آن در لندن است، مجبور شد که تصویر این کاریکاتور موهن را حذف کند. این نشریه مدعی شد که برخی از شبکه‌های اطلاع‌رسانی در عراق به این کاریکاتور که در روز جمعه منتشر شده بود، ابعاد دیگر دادند که منظور این اثر را به شکل دیگری می‌رساند. اعتراض مردم عراق فقط به خیابان‌ها منحصر نشد و بسیاری از کاربران توئیتری عراق نیز اظهار کردند که کاریکاتور توهین‌آمیز به مقام مرجعیت دینی و شخصیت‌های شیعه که در روزنامه سعودی الشرق الاوسط منتشر شد، تداوم روش فرقه‌گرایانه رسانه‌های سعودی است.
اعتراض در بحرین
در همین راستا ائتلاف جوانان انقلاب ۱۴ فوریه بحرین نیز بیانیه‌ای صادر کردند و ضمن محکومیت اقدام الشرق الاوسط، این اقدام را توهین به اسلام و مسلمانان دانستند. این ائتلاف در بیانیه اعلام کرد که این کاریکاتور بیانگر عمق کینه و تنفر حکام مکتب وهابی ـ صهیونیستی ریاض و نتیجه سیاست خصمانه قدیمی است که تازه می‌شود و این اقدام به معنی فروپاشی ارزش‌ها و عرف‌های انسانی، اسلامی و عربی و تجاوز آشکار به حاکمیت کشوری عربی است.
در این باره یادآوری این نکته نیز حائز اهمیت است که خودروهای بمب‌گذاری شده عربستانی، انتحاری‌های سعودی، مقاله‌ها و برنامه مسموم رسانه‌های تکفیری و گروهک نظامی وهابی ـ سعودی داعش به ویژه بعد از صدور فتوای جهاد کفایی آیت‌الله سیستانی در بر هم زدن وحدت و حاکمیت عراق موفق نبود که همین موضوع، محمد بن سلمان و حامیان وی را به سمت طراحی این کاریکاتور پیش برد.
از دیگر اعتراض‌هایی که به همین دلیل و در عراق روی داد، اعتراض شهروندان این کشور در بغداد و مقابل منطقه سبز بوده است. تظاهرات‌کنندگان شعارهایی در محکومیت سیاست‌های آل سعود و دخالت‌های عربستان در امور داخلی عراق و نیز اهانت رسانه‌های عربستانی به چهره‌های برجسته و مقدسات این کشور سر دادند.
انتقاد یا عناد؟
روند تاریخی این گزارش نشان می‌دهد که جنبه انتقادی، که غرب مدعی دروغین آن است، صرفاً متوجه دین اسلام است. نکته جالب توجه آن است که ادیان دیگر و مقدسات آنها از این انتقادات به دور هستند. اگر موضوع بحث درباره مباحث اعتقادی ادیان و از جمله دین اسلام و ویژگی‌های شخصیتی افرادی است که در حوزه دین به ایفای نقش می‌پردازند، قطعاً باید ادیان دیگر نیز نقد می‌شدند.
البته این نکته حائز اهمیت است که ادیان توحیدی در مجموع فارغ از نقص هستند که فرد یا افرادی به عنوان منتقد بخواهد در حوزه نقایص و کاستی‌های آنها ایراد و انتقادی وارد کند. کمااینکه پیامبران الهی و ائمه معصومین(ع) نیز این گونه هستند و به منظور ترویج انسان‌دوستی، کرامت انسانی، احترام به طبیعت، خداپرستی و کمک به همنوعان فعالیت می‌کردند. در هیچ یک از رسولان ادیان توحیدی دیده نشده است که در راستای اعمالی گام بردارند که خلاف سلامت، باور فطری، قواعد انسانی و اصول همزیستی مسالمت‌آمیز باشد.