صداوسیما همانطوری که سلبریتی می سازد روحانی هم تولید می‌کند

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، حجت‌الاسلام والمسلمین مهراب صادق‌نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در گفت و گویی در خصوص کارشناسانی که در برنامه‌های مذهبی صدا و سیما سخنرانی می‌کنند، گفت: در صدا و سیما ساختاری وجود دارد که به تهیه کننده، کارگردان، مجری و کارشناس برنامه فشار می آورد و آنها را وادار می‌کند که حرف‌های مد نظر خودشان را بگویند. اگر کارشناس مذهبی به صدا و سیما می رود و در یک برنامه تلویزیونی شرکت می کند مشکل این نیست که او دانش کم و یا تحلیل غلطی دارد، مشکل این است که ساختار به گونه‌ای است که او را وادار کرده که این حرفها را بزند و اصلا صدا وسیما می خواهد که این حرف‌ها زده شود. حتی اگر شهید مطهری هم زنده شود و صدا و سیما او را دعوت کند، ساختار او  را به سمت حرف‌های خودش می برد.

وی تصریح کرد: بسیاری از بزرگان حوزه نمی‌توانند در صدا و سیما حاضر شوند زیرا در اینصورت باید حرف هایی را بزنند که صدا و سیما دوست دارد نه آن حرف هایی که خودشان به آن رسیدند. لذا نباید صرفا طلبه‌ها را مقصر دانست. این طلبه ها برای اینکه دوباره دعوت شوند و برای اینکه دعوت کننده ها را راضی کنند، طبق خواسته صدا و سیما عمل می‌کنند. من خودم تجربه حضور در صدا و سیما را دارم و می‌دانم وقتی کارشناسان وارد می‌شوند اینگونه نیست که بتوانند تحلیل خودشان را ارائه دهند و یا تفسیری که از متون دینی دارند بیان کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب بیان کرد: صدا و سیما، همانطوری که سلبریتی در زمینه هنر می سازد، روحانی هم تولید می‌کند. صدا و سیما با دعوت برخی کارشناسان نفاقی برای طلبه ها درست کرده است که همین باعث شده طلبه هایی که در حوزه علمیه هستند برای مشاهده شدن، آن استانداردها را در خودشان پیدا کنند و فکر می‌کنند هر طلبه ای که به صدا و سیما می رود باید بر اساس همان استانداردها حرف بزند و سخن بگوید.

هیچ نظارتی برای حضور طلبه‌ها در صدا و سیما صورت نمی‌گیرد

صادق نیا با اشاره به ضرورت نظارت حوزه‌ علمیه بر طلبه‌ها، گفت: این طلبه ها وقتی وارد صدا و سیما می شوند از سوی حوزه علمیه هیچ نظارتی بر آنها صورت نمی‌گیرد و اگر نظارتی هم باشد فقط صلاحیت سیاسی آنها را ارزیابی می کنند. یعنی اگر فکر سیاسی طلبه با آنها بخواند به او اجازه می دهند  در صدا و سیما حاضر شود درحالی که افراد صاحبنظر زیادی داریم که می‌توانند به صدا و سیما بروند و نظر کارشناسی دهند؛ اما صرف اینکه صدا و سیما و یا حوزه آنها را قبول ندارد مجوزی به این افراد داده نمی‌شود. صدور مجوز برای حضور طلبه‌ها در صدا و سیما ربطی به صلاحیت علمی آنها ندارد بلکه به چیزهای دیگر مربوط است. کسی که به صدا و سیما می رود و سخنان سخیف را مطرح می‌کند و باعث وهن انقلاب، دین، پیامبر(ص) و امام می شود، این طلبه گزینش شده است ولی گزینش سیاسی و کسی سطح سواد او را تشخیص نداده است. ما نباید صرفا تمرکز کنیم روی طلبه ها و بگوییم ضعیف هستند بلکه باید مشکلات ساختاری را در این زمینه مدنظر قرار دهیم.

وی در خصوص ویژگی‌ طلبه‌هایی  که به عنوان کارشناس مذهبی در صدا و سیما حاضر می‌شوند، گفت: این طلبه ها باید واجد دو ویژگی عمومی و یکسری ویژگی های جزیی باشند. ویژگی عمومی این است که باید رسانه را خوب بشناسند و بفهمند کارکرد رسانه چیست، در رسانه چه حرفی می شود زد و چه حرفی را نمی توان مطرح کرد! ارتباطات یعنی چی! طلاب نیازمند دانستن این موارد هستند و باید بدانند دانش ارتباطات و رسانه یکی از لوازم اصلی برای طلبه هایی است که در تلویزیون حضور پیدا می‌کنند؛ همچنین ماهیت رسانه را باید بشناسند. نکته دوم این است که باید صاحب نظر و دارای دیدگاه روشنی باشند. یعنی رأی و نظری داشته باشند که آن رأی و نظر در جایی ثبت شده باشد که درباره آن رای و نظر از آنها سوال کنیم نه اینکه دعوتشان کنیم و بدون اطلاعات قبلی سوالی از انها بپرسیم و مطلبی را بیان کنند.

روحانیونی که به صدا و سیما می روند به سودمندی آنچه می گویند توجه کنند

صادق نیا ادامه داد: ویژگی های جزیی هم به لحاظ پوشش لباس، ظاهر، شمایل، لهجه و تلفظ واژگان هم دقت‌هایی لازم است. البته شناخت شرایط روزگار و جامعه ای که در آن زندگی می‌کنیم از همه چیز مهمتر است. طلبه ها باید بدانند آنچه که امروز برای مردم مهم می‌باشد، صدق گزاره‌های دینی و درستی آنها نیست بلکه سودمندی گزاره‌ها و مطالبی است که ارائه می‌کنیم. الان مهم نیست که در این مورد اخیر، جبرییل به حضرت زهرا(س) در مورد انقلاب اسلامی گزارشی داده یا نه، مهم این است که سودمندی این گزاره در چیست؟ نتیجه را دیدیم که به جز تمسخر چیز دیگری را به دنبال نداشت. بنابراین روحانیونی که به صدا و سیما می روند باید به سودمندی آنچه می گویند توجه کنند که چه مشکلی را حل می کند و چه نسبتی با چالش هایی که مردم در زندگی روزمره خود گرفتار هستند، دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب تصریح کرد: صدا وسیما باید کانال های منظم و سازمان یافته و کارشناسان از پیش تعیین شده ای داشته باشند. لیست کارشناسان صدا و سیما را دیدم خیلی ضعیف است اسم هرکسی را که دستشان رسیده در لیست نوشته‌اند درحالی که باید بدانند چه افرادی در چه زمینه‌ای تخصص دارند و نیاز است هر  سال یکبار لیست را بروزرسانی کنند. همچنین صدا و سیما معیار انتخاب کارشناس را باید در بحثی که می‌خواهند مطرح کنند قرار دهند نه اینکه فقط حزب سیاسی طلبه و یا کارشناس برایش مهم باشد.

صادق نیا در خصوص نحوه انتخاب مجریان تلویزیون، اظهار کرد: مجریانی که دعوت می‌شوند تا در مقابل طلبه قرار بگیرند باید ارزیابی شوند و همچنین باید به مجری اجازه داده شود که حرف کارشناس را نقد کند و بگوید این حرف نادرست است. در همین برنامه ای که گذشت کافی بود کارشناس وارد شود و بگوید این چه حرفی است که می گویید. کافی بود این جمله را بگوید که هم صدا و سیما را تطهیر و هم فضای بحث را عوض می کرد و احتمالا کارشناس را مجبور می کرد که سخنش را اصلاح کند.

حوزه در آموزش‌هایش به طلاب تجدید نظر کند

وی با اشاره به ضرورت تجدیدنظر حوزه در آموزش طلاب، اظهار کرد: به حوزه پیشنهاد می‌کنم مرکزی برای نظارت بر کارشناسانی که به صدا و سیما می روند خصوصا در زمینه مسایل اعتقادی و مذهبی، دایر کند؛ حوزه اگر می‌خواهد حضوری در رسانه داشته باشد مجبور است به آموزش‌هایش به طلبه ها تجدیدنظر کند؛ اگر قرار است کارشناسان حوزوی و طلبه ها در صدا و سیما حاضر شود باید مباحث دیگری را هم آموزش ببینند مثلا چند واحد مردم شناسی، روانشناسی، رسانه و ارتباطات را هم باید یاد بگیرند.

صادق نیا عملکرد صدا و سیما را منفی ارزیابی کرد و گفت: برنامه های مذهبی صدا و سیما ذیل گفتمان عاطفی اسیر شده است و من هیچ عقلانیتی در این برنامه ها نمی بینم . صدا و سیما گفتمان عاطفی را بین مذهبیون ما تقویت می کند که باعث پدید آمدن خرافه می شود. مثلا برنامه هایی که در مورد امام زمان(عج) ساخته می شود عاطفی است که خرافه را تولید می‌کند و هر روز ممکن است کسی در این مملکت بلند شود و ادعای امام زمانی بکند یا ادعای ارتباط با امام زمان را داشته باشد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: این گفتمان را نمی پسندم و معتقد هستم میوه از درخت  خراب است. مجریان مذهبی صدا و سیما به جای اینکه با تکیه بر عقلانیت مخاطب جذب کنند با عشوه‌گری مخاطب جذب می‌کنند. قرار نیست گفتمان مذهبی را در قالب عشوه گری بیان کنیم. مثلا بارها شنیده‌ایم که می‌گویند قربان شمایلت بروم امام زمان! درحالی که عقلانیت در اینجا نیاز است لذا این رویکرد را باید تغییر داد.

منبع: شفقنا