حجت الاسلام والمسلمین سید صاحب خویی: اکثریت شیعیان در غرب شیوه اعتدال دارند / برخی به کمتر از قمه زنی راضی نمی شوند و در مقابل برخی گریه بلند را هم منع می کنند
کاشف‌الغطاء می‌گویند؛ الاسلام محمدی الحدوث، حسینی البقاء
حجت الاسلام والمسلمین سید صاحب خویی در گفت‌وگو با خبرنگار شفقنا، با اشاره به این گفته پیامبر(ص) که فرمودند؛ حسین منی و انا من حسین، گفت: معنای حسین منی واضح است. حضرت اباعبدالله حسین سبط و فرزند پیامبر عظیم‌الشان اسلام بودند. اما درخصوص انا من حسین همواره بحث است که به چه معناست. مرحوم شیخ محمدحسین کاشف‌الغطاء یک جمله کوتاهی دارند که می‌گویند؛ الاسلام محمدی الحدوث، حسینی البقاء. که این حسینی البقاء همان انا من حسین است. زیرا اسلام توسط رسول اکرم (ص) به انسانها و دنیا عرضه شد، اما بقای این دین و آئین الهی توسط حضرت اباعبدالله و قیام ایشان صورت گرفت و پایدار ماند. لذا هر ساله این قیام را که در آن پیام‌های مختلفی برای بشریت بوده و هست، بزرگ می‌دارند.
وی با اشاره به برگزاری مجالس امام حسین در غرب و ملاحظاتی که باید در این کشورها در جهت رساندن صحیح پیام‌های قیام امام حسین صورت گیرد، گفت: برگزاری مجالس امام حسین، فی نفسه دو بخش دارد که یک بخش آن اقامه شعائر است که دستورات اکیدی در تایید آن وجود دارد. یکی از این دستورات فرمایشات امام هشتم(ع) در رابطه با اقامه عزاداری امام حسین است که این عزاداریها به صورت سنتی برگزار می‌شود و کار پسندیده و سفارش شده دینی است. بخش دیگر رساندن پیام قیام امام حسین است که صرف نظر از بحث اقامه عزاداری، بحث پیام حضرت اباعبدالله و قیام ایشان در مبارزه با ظلم و حکومت‌های جائر و احقاق حق و گسترش عدل و اتفاقاتی که در قیام حضرت رخ داد، مانند ایثارگری و گذشت و تمام وقایعی که در این چند روز از خروج اباعبدالله از مدینه به مکه و از مکه به عراق، واقع شد، هر کدام یک درس برای بشریت است. این نکات ظریف و دروس عمیق است که پیروان ادیان دیگر را به این قیام جذب کرده تا این قیام را بررسی و تجزیه و تحلیل می‌کنند و نظرات خود را بیان می‌دارند.
با توجه به زمان و مکان و مخاطب، روش عزاداری نیز متفاوت است و نمی توان نسخه واحدی پیچید
خویی با بیان اینکه هر دو بخش مجالس عزاداری امام حسین(ع) در غرب وجود دارد، اظهار کرد: با دعوت از خطبا سفارش اکید داریم که علاوه بر اقامه عزاداری از قبیل روضه خوانی، سینه زنی و گریه کردن، در سخنرانیها این نکات ریز و آموزه های قیام امام حسین(ع) را برای مردم تبیین کنند. به نظر من با توجه به زمان و مکان و مخاطب، روش عزاداری نیز متفاوت است. از جهت زمان یک سبک عزاداریهایی در یک زمانی بوده و شاید در زمان دیگری مناسب نباشد. در رابطه با مکان‌ها و مناطقی که شیعیان زندگی می‌کنند، با توجه به ملیت‌ها و فرهنگ های متفاوت، نوع عزاداریها هم متفاوت است. روش های عزاداری ایرانیها، افغانیها، عراقیها و هندیها و پاکستانیها، همه با هم متفاوت است. حتی در میان خود ایرانیها عزاداری آذربایجانی‌ها با تهرانیها و خوزستانیها متفاوت است. بنابراین در اصل اقامه عزاداری برای حضرت اباعبدالله هیچ شکی نیست. اما اینکه بخواهیم یک نسخه واحد بپیچیم و برای افراد مشخص کنیم که یک نوع خاصی ازعزاداری، عزاداری صحیح است، کار درستی نخواهد بود چون هر ملتی با توجه به فرهنگ خود عزاداری می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه باید در عزاداری شرایط زمانی و مکانی و تاثیری که بر مخاطب می‌گذارد را در نظر بگیریم، خاطرنشان کرد: این مسئله ظرافت خاص خود را در کشورهای غربی می طلبد. بعضی از سبکهای عزاداری در بعضی مناطق نظیر نجف و کربلا که مرسوم بوده و حساسیت برانگیز نیست، شاید در غرب مناسب نباشد. لذا باید توجه داشت که برداشت منفی از روش این عزاداری ها ایجاد نشده و محتوا قربانی روش نشود.
خویی با اشاره به اختلاف‌نظر ایجاد شده درخصوص روشها و سبکهای عزاداری بین دو گروه شیعیان در غرب که در سالهای اخیر بسیار نمود پیدا کرده است، گفت: اختلاف نظر وسیعی در شکل عزاداری بین دو گروه در غرب ایجاد شده که موجب خروج هر دو از حالت اعتدال شده است. یک گروه به شدت با بعضی از سبکهای عزاداری که به نظر آنها مناسب نیست، برخورد منفی می‌کنند و این برخورد منفی آنها سبب شده است که گروه مخالف هم به شدت عکس‌العمل نشان دهند. در حالیکه هر دو، هدف واحدی را دنبال می‌کنند و آن هم اقامه شعائر الهی و عزاداری آقا اباعبدالله است. یعنی به جای اینکه با هم هماهنگ شوند و با استقلال و منطق برنامه‌ریزی شود و یک عزاداری باشکوه و متناسب صورت گیرد، متاسفانه اینها جلوی یکدیگر ایستادهاند. یک طرف، طرف دیگر را محکوم می‌کند و آنها هم که محکوم می‌شوند نگران این هستند که تخطئه نوع خاصی از عزاداری به اصل عزاداری تعمیم پیدا کند و لذا با صلابت در مقابل این گروه ایستادگی می‌کنند ومتاسفانه سال به سال این اختلاف نظر وسیع‌تر می‌شود.
قمه زنی در غرب به شکل واکنشی تشدید شده است
اکثر مراجع در مورد قمه زنی در مکان هایی که ممکن است موجب وهن اسلام باشد احتیاط دارند و جایز نمی دانند
وی افزود: سابقا که مخالفت با قمه‌زنی این ابعاد را نیافته بود مسئله محدود بود. اما از وقتی که فعالیت‌ها و مخالفت ها علیه قمه‌زنی شدت یافت و عده ای اقدام به انتشار بیانیه علیه این افراد کردند، عکس‌العمل آنان نیز بسیار شدیدتر شد.
خویی با اشاره به اینکه دولت انگلستان و کلیه دولت‌های غربی و حتی آمریکا تا وقتی که کارهایی مانند قمه زنی و زنجیر زنی با تیغ ضرری به جامعه و غیر نداشته باشد، ممانعتی ندارند، تصریح کرد: علاوه بر قمه‌زنی، زنجیرزنی پاکستانیها با زنجیرهای تیغ‌دار هم مسئله شایعی است، اما دولت مانع نمی شود. در این حال شیوه برخورد برخی مخالفین این روشها بعضا منطقی نبوده و موجب تنش شده است. الان در یکی از مراکز اسلامی و شیعی انگلستان که برادران پاکستانی هستند، متصدیان با برنامه زنجیرزنی به این سبک مخالفت کردند و مردمی که در آنجا رفت و آمد دارند با مسوولین مرکز درگیر شدند، چرا که مردم می‌خواستند زنجیر بزنند اما مسوولین مرکز اجازه نمی دادند. این اختلاف به دادگاه کشیده شده است و طرفین کلی از آبروی مذهب هزینه کرده اند.
به گفته وی، هر دو طرف به خود حق می دهند. اما راه علاج چندان منطقی نبوده است. یک طرف می‌گوید که امروزه این سبک عزاداری در این کشور و بصورت علنی صحیح نیست. زیرا متاسفانه فیلمبرداری می‌شود و حداقل ضرر آن این است که مورد سوء استفاده دشمنان اسلام و بخصوص مذهب تشیع قرار می‌گیرد و مذهب تشیع را با خون و خشونت و قمه زنی و اینگونه رفتارها و روشها به دنیا معرفی می کنند. طرف مقابل نیز این نگرانی را دارند که گروه هایی که به این شدت با این روشها مبارزه می‌کنند ممکن است در آینده اگر موفق شوند، جلوی سینه‌زنی و عزاداریهای دیگر را هم خواهند گرفت. زیرا در بعضی از مراکز اسلامی اتفاق افتاده است که اعلام می‌کنند حتی گریه‌ای که می‌کنید به صورت آرام باشد و با صدای بلند گریه نکنید. لذا متاسفانه این افراط وجود دارد و در بین بزرگان آنها و روسای مراکز و در سطوح بالاتر هم این مسئله حل نشده است. حتی در رابطه با مراجع هم این مسئله وجود دارد. زیرا بعضی از مراجع قمه زنی را مطابق عرف جاهایی که قمه زنی انجام می‌دهند می‌دانند و معتقدند که اگر به عنوان اقامه شعائر و عزاداری باشد، ماجور است. از باب معنوی و دینی اینگونه است. اما از باب ثانوی که در کجا این کار صورت می‌گیرد، اکثر مراجع دراین خصوص احتیاط دارند و اینطور نیست که قمه زنی در همه جا یک حکم داشته باشد. یعنی اگر موجب وهن اسلام شود، جایز نخواهد بود.
خویی با اشاره به نوع عزاداری ائمه اطهار نیز خاطرنشان کرد: در زمان امام رضا(ع) شعرا می‌آمدند و ذکر مصیبت می‌کردند. مسئله عزاداری یک مقداری تابع عرف شده است و می‌گویند این کاری که انجام می‌دهند، خالصانه با هدف اقامه عزاداری اباعبدالله است. اما اینکه بگویند این شکل عزاداری نکنید و به شکلی دیگر عزاداری کنید کار سختی است و این عنوان را پیدا می‌کند که ما می‌خواهیم برای فرهنگ‌های مختلف و سبک عزاداریهای مختلف تعیین و تکلیف کنیم. سینه زنی و اقامه شعائر در تمام ملت‌ها و فرهنگ‌های شیعی متفاوت است و نمی‌توان یک نسخه واحد برای همه پیچید که عزاداری این است که یک روضه خوانی برای شما روضه بخواند و شما گریه کنید و خارج از این کار عزاداری نخواهد بود.
اکثریت شیعیان شیوه اعتدال دارند
کسانی هم هستند که به کمتر از قمه زنی راضی نمی شوند و در مقابل برخی گریه بلند را هم منع می کنند
هر دو طرف را به اعتدال در اقامه عزاداری که ویژه گی اکثریت شیعیان است دعوت کنیم
خویی با اشاره به شیوه مرکز اسلامی امام خویی در لندن برای حل این مسائل و کاهش تنش ها گفت: باید بدانیم اکثریت بسیار بالای شیعیان شیوه اعتدال داشته و از روش های مالوف و پذیرفته شده عزاداری بهره می برند و البته درمورد آن دو گروه نیز ما همواره تلاش می‌کنیم تا هر دو طرف را به اعتدال در اقامه عزاداری دعوت کنیم. ما باید در این کشورها اهداف و پیام قیام امام حسین را تبیین کنیم و توضیح دهیم و دیگران را با این اهداف دینی، عقلایی و انسانی، به دین اسلام جذب نماییم. چراکه شیوه های شاذ عزاداری برای بسیاری از غیر مسلمانان قابل درک نیست و در عین حال برخورد هم باید با منطق باشد.
وی در پاسخ به این سوال که امروز شیعه چطور می‌تواند در دنیا، اسلام واقعی را از اسلام جعلی متمایز کند و از فرصت محرم در این راستا استفاده نماید، گفت: شیعه به جهت پیروی از حضرت رسول(ص) و ائمه اطهار(ع)، اسلام منطقی و اسلام انسانی و اسلام عقلی را پذیرفته است و شیعیان پیرو این اسلام هستند. پیغمبر اسلام پیامبر رحمت الهی بودند و در تمام پیامشان رحمت و عطوفت و اخلاق نیکو و اینگونه صفات الهی، ملکوتی و انسانی را برای بشریت به ارمغان آورده‌اند. متاسفانه آنهایی که از مسیر ائمه اطهار فاصله گرفتند لاجرم پیرو کسانی شدند که سالهای سال به عنوان رهبران اسلام حکومت می‌کردند اما کارهایشان خلاف اسلام بود. این مسئله در تاریخ اسلام پوشیده نیست که خلفای بنی‌امیه چه جنایتهایی کردند. بالاخره آنها حامل عنوان خلیفه مسلمین و حامل عنوان خلیفه رسول الله ولو به ناحق بودند. بنی‌امیه چه خون‌هایی ریختند و چه خلافهایی را مرتکب شدند و بنی عباس هم از آنها بدتر.
خویی با تاکید بر اینکه امروز مسئله افراط را باید از دو بعد بسنجیم، تصریح کرد: یک بعد، عقیدتی است. زیرا عده‌ای خیال می‌کنند که با این حرکات و افراط گریها جهاد می‌کنند و مانند سربازان صدر اسلام در مقابل کفار و کشورهایی که ظلم کرده‌اند به کشورهای اسلامی می جنگند. یک بعد دیگر بعد سیاسی است که متاسفانه کشورهای غربی و دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی و حکام منطقه از جهل آنها سوء استفاده می‌کنند و آنها را در مسیری قرار می‌دهند که خود می‌خواهند. به عنوان مثال بحث شیعیان و تفاوت آنها با دیگران مطرح می‌شود. غربیها دقیقا این مسئله را می‌دانند؛ اما مصالح آنها ایجاب می‌کند که سرمایه گذاری روی غیر شیعیان بکنند زیرا که فرهنگ عقلایی شیعه تامین کننده منافع دشمنان اسلام نیست. چراکه شیعیان روی حق ایستادهاند و باطل را نمی‌پذیرند. نتیجتا اگر مصالح دشمنان اسلام در کشورهای غربی ایجاب کند که از شیعیان خواسته‌ای داشته باشند که مخالف آموزه‌های دینی آنها باشد، شیعیان انجام نمی‌دهند اما دیگران انجام می‌دهند.
مستفید درجه اول و اصلی اتفاقات ناگواری که این روزها در کشورهای اسلامی رخ می‌دهد، اسرائیل است
وی با اشاره به اینکه مستفید درجه اول و اصلی اتفاقاتی که این روزها در کشورهای اسلامی رخ می‌دهد، اسرائیل است، گفت: کشورهای اسلامی ویران شدند و بسیاری از مسلمانان به خون کشیده شدند. در عراق آشوب شد و سوریه به کلی ویران شد و مردم آن بی پناه شده و چندین میلیون از آنان به کشورهای دیگر پناه بردند. یا درگیرهایی که در لبنان صورت گرفته است، مستفید این جریانات اسرائیل و یا گروه هایی نظیر داعش و القاعده است که ادعا دارند که می‌خواهند اسلام را ترویج کنند و حکومت اسلامی برقرار نمایند و رهبرشان ادعای خلافت اسلامی دارد اما کوچک‌ترین تعرضی حتی در مقام حرف و کلام به اسرائیل ندارند. همت آنها این است که مسلمانان را به جان هم بیاندازند وخونریزی راه بیاندازند و کشورهای اسلامی را تضعیف کنند؛ و واضح است که دست‌هایی در کار است که سعی دارند این آشوب‌ها را در این کشورها ایجاد کنند.
وی در پایان این گفت و گو به ویژه برنامه های مرکز امام خویی لندن در دهه محرم اشاره کرد و یادآور شد: ما نیز در انگلستان و دیگر دفاتر موسسه حضرت آیت الله العظمی خویی هر سال بزرگداشت محرم الحرام و عاشورا را برگزار می‌کنیم. در لندن، سه مجلس و گاهی چهار مجلس مستقل در سالن های مختلف مرکز برگزار می‌شود. البته مجلس اصلی مخصوص آقایان و خانم‌های عرب زبان است که در مسجد این مرکز برگزار می‌شود. مجلس دیگری برای ایرانیان و فارسی زبانان است که هر ساله از روحانیون ایران برای سخنرانی دعوت می‌شود. مجلس دیگری هم برای جوانان و نوجوانان از ملیت‌های مختلف برگزار می‌شود که به زبان انگلیسی است تا آنان نیز بهتر با واقعه کربلا و پیام عاشورا آشنا شوند.
برگزاری کنفرانسی با حضور محققان سایر مذاهب و ادیان درباره امام حسین (ع)
خویی ادامه داد: صرف نظر از این برنامه‌ها که به صورت سنتی برگزار می‌شود، بعد از دهه محرم نیز کنفرانسی برگزار می کنیم که از غیرشیعیان، دانشگاهیان، اساتید و رهبران ادیان و مذاهب مختلف دعوت می‌کنیم تا برداشت‌هایشان را از قیام امام حسین عرضه کنند و دیگران از برداشت آنها استفاده نمایند.
خویی با اشاره به اینکه قیام امام حسین، قیامی است که در تاریخ جاودان مانده و مورد تجزیه و تحلیل تمام تحلیل‌گران و اساتید و دانش‌پژوهان ادیان مختلف قرار گرفته است خاطرنشان کرد:خصوصاً این همایش یک روزه بسیار پر ثمر است و همه از برداشت یکدیگر در مورد قیام امام حسین استفاده می‌کنند و برای ما هم بسیار جالب است که می‌بینیم این افراد با توجه به اختلافات مذهبی و دینی از این قیام چه برداشتی دارند.
منبع : شفقنا