الکندی فیلسوفی برجسته اما کمتر شناخته شده در جهان اسلام

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، الکندی فیلسوف مسلمان عرب بود که در سال ۸۰۱ پس از میلاد در عراق متولد و بزرگ شد. رشته های مورد علاقه او بسیار متنوع بود، از جمله ریاضیات، فیزیک، متافیزیک، موسیقی، اخلاق، منطق، روانشناسی، فلسفه، پزشکی، فارماکولوژی، شیمی، نجوم، طالع بینی و اپتیک. عراق در آن زمان مرکز آموزش جهان عرب بود، بنابراین الکندی بهترین آموزش ممکن را دریافت کرد.

پدر و جدش هر دو به عنوان فرماندار شهر کوفه محل تولد او خدمت کرده بودند. او از نوادگان قبیله سلطنتی کنده بود که به او لقب «الکندی» می دهد. قبیله کنده اتحادیه ای از چندین قبیله مختلف بود و زمانی در عربستان بسیار برجسته و مهم بوده است.

الکندی پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی خود در کوفه، برای ادامه تحصیل به شهر بغداد نقل مکان کرد. او عالمی دانا بود که در نزد خلیفه مأمون شهرت خوبی برای او به ارمغان آورد.

خلیفه در آن زمان مشغول تأسیس «بیت الحکمه» بود که مرکز معارفی بود که علمای مشهور در آن کتاب ها، رسائل و تحقیقات خود را کار می کردند. در اینجا بود که الکندی به استخدام خلیفه مأمون درآمد و وظیفه اولیه او ترجمه نسخه های خطی علمی یونانی بود.

الکندی بسیار تحت تأثیر کار فیلسوفان و دانشمندان یونان باستان، به ویژه ارسطو و تا حدی افلاطون، پورفیری و پروکلوس قرار گرفت. بر اساس برخی گزارش ها، الکندی آنقدر به زبان یونانی تسلط نداشت که بتواند ترجمه ها را به تنهایی انجام دهد، بنابراین تفسیر و افکار خود را به آثار موجود اضافه کرد و بنابراین مجموعه ای از مجلدات را با ایده های خود ساخت.

پس از مرگ خلیفه، برادرش معتصم خلیفه جدید شد و او نیز با الکندی به نیکی رفتار کرد. در زمان سلطنت معتصم، کندی به عنوان مربی سلطنتی پسرش منصوب شد. اما پس از مرگ معتصم، الواثق و سپس متوکل آمد و هیچ توجهی به کندی و دستاوردهای او نداشتند. در واقع می گویند او را کتک زدند و کتابخانه اش را مصادره کردند.

فهرست آثار او بسیار جامع بود، زیرا الکندی در بسیاری از زمینه های فکری استاد بود. مهمترین اثر او “درباره فلسفه اول” است که در مورد یگانگی خداوند، ماهیت هستی و مفهوم ابدیت صحبت می کند.

الکندی همچنین آثار مهمی در روان‌شناسی نوشت، از جمله «این که مواد غیرجسمانی وجود دارد» و «گفتار در روح». او در این کتاب ها از ماهیت غیر مادی روح انسان صحبت می کند و مفاهیمی را از فلسفه ارسطویی استخراج می کند. در زمینه معرفت شناسی، مشهورترین کتاب او «درباره عقل» نام دارد که در آن به ماهیت عقل انسان و توانایی انسان برای یادگیری و کشف پرداخته است.

الکندی همچنین سهم مهمی در زمینه ریاضیات داشت. او ریاضیات را در زمینه های دیگر مانند اپتیک با رسم نمودارهای هندسی برای توضیح پرتوهای نور و مفهوم بازتاب، انکسار، سایه ها و غیره به کار برد. ایده های او در مورد بینایی بر کار ابن هیثم تأثیر گذاشت که اولین کسی بود که توضیح دقیقی درباره آن ارائه داد.

به گفته کتاب شناس معروف ابن الندیم، الکندی بیش از ۲۶۰ کتاب نوشت که شامل ۳۲ کتاب در هندسه، ۲۲ کتاب در پزشکی و فلسفه، ۹ کتاب در منطق و ۱۲ کتاب در فیزیک است. او همچنین کتاب‌های قابل توجه زیادی در زمینه نجوم نوشت که در آنها درباره ماهیت و موقعیت سیارات و اجرام آسمانی در منظومه شمسی بحث کرده است. پس از مرگ او، متأسفانه کار او بی اهمیت شد و تحت الشعاع فیلسوفان بعدی قرار گرفت. اما گستردگی دانش و اندیشه او کم نظیر است و تا به امروز عالم و فیلسوفی ارجمند است.