مدیریت عادلانه منابع تولید، مصداق اخلاق دینی در سازمان است

به گزارش خبرنگار ردنا (ادیان نیوز)، پویا پیرملکی، دبیر علمی وبینارهای بین المللی هدهد یکشنبه ۲۱ آذرماه، در   نشست «اخلاق کار از منظر ادیان» که از سوی پژوهشکده مطالعات اسلامی دانشگاه فردوسی و با همکاری دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد، اظهار کرد: همه ادیان ما را به اینکه همه موجودات از یک وجود به وجود آمده اند و سر جنگ نداشتن و وحدت دعوت می کنند.

وی با تاکید بر اینکه همه باید به دنیا نگاه توحیدی داشته باشیم، افزود: اگر توانستیم فرزند همسایه را همچون فرزند خود دوست داشته باشیم به مراتبی از توحید می رسیم.

پیرملکی با بیان اینکه ریشه فضیلت های اخلاقی در متعهد دیدن و جزیره ای ندیدن دنیا است، گفت: این ارزشی است که همه ادیان بر آن تاکید کردند.

وی با اشاره به شهرت پیامبر اسلام(ص) به محمد امین تأکید کرد: نکته مهمی است که انسان ها امین باشند، سازمان ها امین باشند؛ یعنی اینکه افراد و سازمان های دیگر بتوانند رفتار سازمان و فرد را پیش بینی کنند و به آن اعتماد داشته باشند و این یک ارزش محوری است.

پیر ملکی با اشاره به اینکه مورد اعتماد به سازمان یکسری فواید دنیوی در پی دارد، گفت: این فواید مبتنی بر این است که وضعیت رقابتی ایجاد می کند و سبب می شود مردم و دیگر سازمان ها به او اعتماد کنند و نوعی سرمایه اجتماعی ایجاد می شود.

وی ایجاد اعتماد را فضیلت همه ادیان عنوان کرد و گفت: برای ساختن این اعتماد به زمان نیاز است، سازمان ها و افراد باید ببینند رفتار آن سازمان به گونه ای که اعلام کرده است، می باشد و آیا در عمل به درستی رفتار می کند یا نه.

دبیر علمی وبینارهای بین المللی هدهد ادامه داد: این اعتمادسازی سبب می شود تا هزینه های نظارت بر سازمان کم و تصمیم گیری ها سریع تر و نوآوری انجام شود.

وی با بیان اینکه رفتارها باید با ارزش هایی که سازمان اعلام کرده تطابق داشته باشد، گفت: اگر هماهنگی در عمل وجود نداشته باشد هیچ تاثیری نمی تواند در اعتماد سازی داشته باشد.

پیرملکی بیان کرد: سازمان ها باید محیطی اخلاقی به وجود بیاورند و در آن رفتارهای اخلاقی تشویق شود به طوری که ارزش های اخلاقی فضای کار را تحت تاثیر قرار دهند و ارزش های اخلاقی تقویت شود.

اسلام و اخلاق کسب‌وکار

پیرملکی در ادامه به بررسی اخلاق کسب و کار اسلامی از منظر غزالی که مبانی نظری محکمی برای اخلاق در فضای کسب و کار دارد پرداخت.

وی با اشاره به اینکه سه رویکرد normative reli gious ethics, Ethical Analysis in the relious tradition و Ethical traditious of philosophers در اخلاق کسب و کار دینی وجود دارد، گفت: در رویکرد اول پژوهشگر به متون دینی مراجعه می کند و مجموعه ای از ارزش هایی را که می توانند فعالیت های کسب و کار را هدایت کنند استخراج کرده سپس توضیح می دهند فعالیت های مختلف در کسب و کار چگونه باید انجام شوند.

دبیر علمی وبینارهای بین المللی هدهد عنوان کرد: اگر در رویکرد دوم ارزش هایی همچون توحید، عدل و احسان را اگر در فعالیت های واقعی کسب و کار بیاوریم نشان می دهد چه نتایجی حاصل می شود.

پیرملکی عنوان کرد: در تولید باید منابع تولید محافظت شود و سازمان و مدیران عادل باشند و از منابع تولید محصول حفاظت شود و اگر اینگونه عمل نکنند به دین عمل نکردند.

وی با بیان اینکه درست عمل کردن ریشه در اصول دینی دارد و اگر مدیران در مدیریت منابع تولید به درستی عمل نکنند اصل دین را زیر پا گذاشته اند.

پیرملکی عنوان کرد: درست مصرف کردن، خرید کالای اساسی و مورد نیاز جلوگیری از خرید کالای تجملاتی و هدر رفتن منابع و عدم استفاده از قرض، عدم احتکار و ربا از جمله مواردی است که نیاز به توجه دارد.

وی خاطرنشان کرد: در تخصیص منابع سازمان ها حداکثر سودآوری نباید هدف اصلی سازمان و کسب و کار باشد.

پیرملکی عنوان کرد: در رویکرد دوم پژوهشگر مسائلی را که در کسب و کار وجود دارد، برای اینکه متوجه شود فعالیت های متناظر با کسب و کار چگونه باید اخلاقی باشند به متون ادیان مراجعه می کند.

وی با بیان اینکه در اینجا سه رویکرد وجود دارد، گفت: اولین رویکرد، رویکرد سنتی است و بر اساس آن می گویند اخلاق در کسب و کار باید عین متن متون مقدس ادیان باشد و گروه دوم می گویند متون باید بر اساس کسب و کار روز دنیا تفسیر و روز آمد شوند و کسی که قدرت تفسیر متون را داشته باشد به مسائل پاسخ دهد.

دبیر علمی وبینارهای بین المللی هدهد عنوان کرد: در رویکرد سوم پژوهشگر در حوزه کسب و کار به فلاسفه دینی و غیردینی مراجعه و نظر فلاسفه را در مورد کسب و کار می گیرد.

وی به نظر فیلسوف غزالی در مورد اخلاق در کسب کار اشاره کرد و گفت: نظر غزالی این است که بحث اخلاق و رفتار اخلاقی از معرفت نفس شروع می شود و فرد اول باید معرفت نفس و علم پیدا کند تا بتواند اخلاقی شود و علم به عمل ختم شود و علم را از متون دینی می گیرد و دریافت هایی پیدا می کند که به عمل منجر می شود.

دبیر علمی وبینارهای بین المللی هدهد بیان کرد: باید جوهر ذاتی فرد تغییر کند که عمل اخلاقی صادر شود و این تغییر بر مبنای عملی که خلاف نفس خود انجام دهد به وجود می آید.

مبانی نظری فلسفه اخلاق غزالی

وی با بیان اینکه عمل اخلاقی با پیامدها سنجیده می شود، افزود:  منظور این است که وقتی فرد یک عمل اخلاقی انجام می دهد اگر اهل درون نگری باشد در نفس خود ادراک می کند و عمل اخلاقی در وجودش لطافت ایجاد کرده و پیامد رفتار فرد نشان می دهد آیا او اخلاقی عمل کرده یا نه.

دبیر علمی وبینارهای بین المللی هدهد بیان کرد: فردی که اهل درون نگری باشد، احساسی که بعد از عمل، به او دست می دهد می تواند معیاری باشد تا او تشخیص دهد رفتاری اخلاقی یا غیر اخلاقی داشته است.

پیرملکی رستگاری را یکی از مبانی اخلاق غزالی عنوان کرد و گفت: غزالی می گوید این رستگاری از طریق دانش و عمل به دست می آید و وقتی می گوید دانش منظور دانشی نیست که از داخل کتاب بخوانید بلکه منظور ادراک شهودی است.

وی با بیان اینکه باید رفتارهای در کسب و کار هدفشان رضای خدا باشد و ماکزیمم کردن سود نباید هدف کسب و کار باشد، افزود: نباید فعالیت های کسب و کار به افراد و سازمان های دیگر، به تامین کنند گان محیط زیست آزار برساند و یا صدمه ای بزند برند و پشت رفتارها باید نیت درست باشد.

پیرملکی با اشاره به سخن غزالی که بیان کرده علم و عمل است که  باعث می شود فرد اخلاقی شود، گفت: هر عملی که به دیگران صدمه و یا ضربه ای بزند اخلاقی نخواهد بود.

دبیر علمی وبینارهای بین المللی هدهد خاطرنشان کرد: در یکی از منابع آمده که اخلاق مسیحی صرفا یک مجموعه ای از بایدها و نباید ها و اصول اخلاقی نیست بلکه فرد برای اینکه اصول اخلاقی را نهادینه کند باید جهان بینی عمیق متوجه شود، باید فهم فرد توسعه پیدا کند که خروجی آن عمل اخلاقی می شود.

کسب‌وکار از منظر بودا؛ وسیله ای برای رستگاری

وی با بیان اینکه اخلاق از منظر بودیسم یک زیر مجموعه از روشن شدگی و کسب معرفت است، افزود: در اینجا برای اینکه ادراک فرد بالا برود و اخلاقی رفتار کند باید علم و معرفت حضوری یافته و تجربه معنوی پیدا کند.

پیر ملکی عنوان کرد: از منظر بودیسم کسب و کار وسیله ای برای رستگاری فرد است که از این ابزار باید در جهت رسیدن به رستگاری استفاده شود.

وی تاکید کرد: کسب و کار باید محیطی را برای رسیدن با رشد معنوی افراد فراهم کند، به محیط زیست نباید صدمه بزند در غیر این صورت کسب و کار اخلاقی نیست.

پیر ملکی عنوان کرد: عمل به فضیلت های اخلاقی، مهربانی احترام، بخشند گی و تقویت فضیلت های اخلاقی در جامعه از اهداف کسب کار باید باشد و باید این کسب و کار مستمر بوده و راهی برای رسیدن به روشنایی و تولد دوباره فرد شود.

پیام ادیان فراتر از اخلاق است

دبیر علمی وبینارهای بین المللی هدهد بیان کرد: نابرابری حقوق در محیط کار، توسعه انسانی، اختلاف طبقاتی، پایمال کردن حقوق افراد در محیط کار در کشورهای دینی اوضاع خوبی ندارد و عواملی که باعث شدند اخلاق کسب و کار در کشورهای دینی تضعیف شود به عدم توسعه نهادها، فقر، نظام آموزشی، ضعف دولت هاو.. برمی گیرد.

پیرملکی در پایان با بیان اینکه پیام ادیان فراتر از اخلاق است، گفت: کسب و کار وسیله ای برای کسب معرفت نفس و معرفت نسبت به خدا است.