بیژن عبدالکریمی: مخالف علوم انسانی اسلامی و علوم جدید دینی هستم

به گزارش خبرنگار ردنا (ادیان نیوز)، بیژن عبدالکریمی، پژوهشگر فلسفه و عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه آزاد تهران در دومین نشست از سلسله نشست‌های مواجهه علم دینی و علم مدرن با موضوع «انتقاداتی بر خودبنیادی و اراده گرایی ایده علوم جدید دینی و علم انسانی اسلامی» که از سوی انجمن علمی فلسفه و بسیج دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهارکرد: با علوم انسانی اسلامی و علوم جدید دینی مخالف هستم.

وی افزود: معتقد هستم که طرح ایده علوم انسانی اسلامی و علوم جدید دینی با تفکر دینی و معنوی سازگاری ندارد و دلیل این است در دل این ایده ها خود بنیادی بشر و اراده گرایی وجود دارد.

مسیرتاریخ حیات بشری و روند حرکت فرهنگ ها از اراده ما تبعیت نمی کند

عبدالکریمی با بیان اینکه ما صاحب تاریخ نیستیم، ادامه داد: مسیرتاریخ حیات بشری و روند حرکت فرهنگ ها و تمدن ها و نظام های علمی و معرفتی آنها از اراده، تصمیم گیری ها، برنامه و سیاست های ما  تبعیت نمی کند.

وی خاطرنشان کرد: آنهایی که ظاهرا دعوی مقابله با غرب زدگی جهانی و دعوی مقابله با تفکر سکولار دوره جدید و تفکر اومانیسمی و بشر محور غربی را دارند، بیش از هر کسی دیگر باز از فهم اومانیسم و بشر محور فاصله بگیرند، در صورتی که طرح ایده ها کاملا بشرمحورانه است.

عبدالکریمی با اشاره به اینکه برخی متهم می کنند که من از موضع تاریخ گرایانه با این ایده ها مقابله می کنم و معتقد هستم که حضور و ظهور معرفت گرایانه یک پروسه هستند نه یک پروژه و از جبرگرایی تاریخی دفاع می کنم، اظهارکرد: باید گفت چنین نیست من هیستوریسیزم نیستم، به آزادی انسان اعتقاد دارم ولی اعتقاد دارم آزادی انسان بوالهوسانه و گزافی نیست.

وی خاطرنشان کرد: آزادی ما برای ساختن آینده در چارچوب امکانات تاریخی است و پیروان ایده علوم انسانی اسلامی و علوم جدید دینی تصوری توهمی از آزادی دارند.

عبدالکریمی با بیان اینکه من سعی می کنم متافیزیکی، فلسفی و حکمی بحث کنم، ادامه داد: آنها می گویند اگر قرار است با غرب مبارزه کنیم لذا باید حتما علوم انسانی و علوم دینی جدید را بپذیزیم در صورتی که من من از موضع نقد غرب، نقد سکولاریسم به نقد دو ایده جدید می پردازم که بشر محورانه و خود بنیادانه است و با مفهوم آزادی گره خورده است؛ در صورتی که حامیان علوم انسانی و علوم دینی جدید از این باور دفاع می کنند.

وی در ادامه با تأکید بر اینکه این ایده ها بشر محورانه است، گفت: با توجه به اینکه اراده و عقل بشری درشکل گیری علوم جدید تاثیر داشته در این صورت تفکر و نقد و بررسی اندیشه ها امری عبس بوده است.

عبدالکریمی با بیان اینکه در صورتی که نقش اراده و امر بشری را در  ظهور ایده های جدید علمی و معرفتی بپذیریم، اگر با علوم دینی جدید و علوم اسلامی مقابله کنیم؛ به جبرگرایی تاریخی تن دادیم.

نویسنده کتاب «پرسش از امکان امر دینی در جهان معاصر» تصریح کرد: من متعقد هستم حامیان ایده علوم انسانی اسلامی و علوم دینی تمایز بین حیث تاریخی و تاریخ پرستی را درک نمی کنند، من از تاریخ دفاع می کنم به این معنا که بشر لازمان و لامکان نیست و موجودی تاریخی است.

عبدلکریمی با بیان اینکه کنش، فهم و تصویر انسان در چارچوب تاریخ است، گفت: این به معنای مخالفت با آزادی انسان نیست، چراکه آزادی انسان یعنی بشر در چارچوب امکاناتی که در آن قرار دارد دست به انتخاب بزند، اما نمی تواند فراتر از امکانات دست به کنش بزند چون انسان یک موجود منتهای تاریخی است.

وی با اشاره به اینکه حامیان ایده علوم جدید دینی و علوم انسانی دچار دوگانگی متافیزیکی هستند، خطرنشان کرد: یعنی اینها معتقدند باید به جبر یا آزاری تن بدهیم،  اگر بگوییم علوم انسانی امکانپذیر نیست یعنی جبرگرا هستیم اما اگر آزادگرا هستیم در واقع باید آزادی انسان را در خلق و ایجاد نظام های معرفتی جدید بپذیریم.

عبدالکریمی در ادامه خاطرنشان کرد: انسان می تواند نظام های جدید را ایجاد کند که یک نوع سندیت سازی ایدولوژیک است.

وی با بیان اینکه آزادی توهمی نیست بلکه در چارچوب امکاناتی است که به بشر داده شده است، جهان و طبیعت از اراده های ما تبعیت نمی کند و به این معنا نیست اراده ما نقش ندارد ولی به این معنا است که ما هرکاری را نیز  نمی توانیم انجام دهیم.

ضرورت تغییر نگاه خودمان نسبت به علوم جدید

عبدالکریمی با بیان اینکه رسالت ما این نیست که نظام اپیستمیک جدید خلق کنیم، ادامه داد: ما باید نگاهمان به علوم جدید را تغییر دهیم و کار ما تغییر نگرش خودمان است.

عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه آزاد تهران ادامه داد: علوم جدید محدودیت دارند به همه پرسش ها نمی توانند پاسخ دهند علوم جدید عظمت و ارزش آفریدند اعتبار بالایی دارند، حامیان علوم انسانی اسلامی و علوم دینی جدید نسبت به عظمت های علوم کور هستند.

عبدالکریمی با بیان اینکه علوم جدید بخشی از تاریخ هستند، این علوم مصیبت نیستند، ما اسیر نگاه یهود کحابانه هستیم که فکر می کنیم خداوند فقط بین شیعه و مسلمانان ظهور داشته است، بر این نوع  نگاه باید غلبه پیدا کنیم.

وی در بخشی دیگر از سخنان بیان کرد: این علوم جدید می کوشند هویت مجهول و ایدولوژیک به ما بدهد و ما نمی توانیم علوم جدید را شیطانی بدانیم و یا ضرورت و اجتناب ناپذیری علوم جدید را نادیده بگیریم، در این راستا نیازمند شروع دیگری هستیم که تابع اراده ما نیست بلکه تابع اکتشافاتی از هستی است.

ضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه آزاد تهران در پایان یادآور شد: با نظریه آیت الله جوادی آملی موافق هستم می گویند هر علمی اسلامی است.