«چشم‌زخم» از خرافه تا واقعیت/ ۸ راهکار برای در امان‌ماندن از چشم‌زخم

به گزارش ادیان نیوز، حجت‌الاسلام ابوالفضل ساجدی عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در گفت‌وگو با خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، در ادامه مباحث بررسی خرافات به «چشم‌زخم» اشاره کرد و میزان واقعی‌بودن یا خیالی‌بودن آن را بررسی کرد.

وی اظهار داشت: آنچه که از آیات و روایات استفاده می‌شود این است که چشم‌زخم یک امر واقعی است، یعنی خداوند به انسان‌ها این قدرت را داده است که در بعضی شرایط، توانایی خاصی برای تأثیرگذاری در دیگران دارند.

عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به موضوع چشم زخم و چشم زدن فرزندان حضرت یعقوب (ع)، عنوان کرد: در اینجا این سؤال مطرح می‌شود که حضرت یعقوب(ع) برای چه به فرزندانش گفت وقتی خدمت پادشاه مصر رسیدید از یک دروازه وارد نشوید؛ «وَقَالَ یَا بَنِیَّ لاَ تَدْخُلُواْ مِن بَابٍ وَاحِدٍ وَادْخُلُواْ مِنْ أَبْوَابٍ مُّتَفَرِّقَهٍ» بلکه از درهای متعدد بروید به دلیل بوده که می‌ترسیدند وقتی همه آنها را با هم ببینند، آنها را چشم کنند و بگویند همه اینها از یک پدر هستند و ممکن است تعداد زیاد آنها ۱۰- ۱۱ نفر چشم زده شوند.

وی ابراز داشت: از آیات قرآن هم استفاده می‌شود که این حقیقت مطرح است و اگر بخواهیم از چشم زخم مصون بمانیم باید راهکارهایی را یافته و دستورالعمل‌هایی را به کار ببندیم. ما درباره چشم زدن پیامبر (ص) هم داریم که خداوند متعال در آیه ۵۱ سوره مبارکه قلم و آیه مابعدش می‌فرماید: «وَإِن یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ»؛ می‌خواهند تو را نابود کنند اما نمی‌توانند، در ابتدای این آیه درباره نسبت جنون از ناحیه دشمنان به شخص حضرت رسول (ص) آمده است و قرآن خطاب به حضرت رسول(ص) می‌فرماید: وقتی کافران آیات الهی را می‌شنوند با چشم زخم خودشان می‌خواهند تو را از بین ببرند. لذا چشم زخم تا این حد می‌تواند اثرگذار باشد؛ «لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ».

ساجدی ادامه داد: از این رو قرآن کریم تا این حد، جذابیت داشته و برای کافران اعجاب‌آور بود که ممکن بود به خاطر عظمت آیات قرآن، پیامبر (ص) را چشم کنند.

وی تصریح کرد: از روایات اسلامی استفاده می‌شود چشم زدن، امری محال نیست پیامبر (ص) برای فرزندان امیرالمؤمنین (ع) رقعه‌ای گرفتند و دعایی برای آنها خواندند تا از چشم زخم مصون بمانند. پیامبر اکرم(ص) رو به حضرت امیر و فرزندانش نموده و فرمود: حضرت ابراهیم(ع) هم برای اسماعیل و اسحاق علیهما السلام دعایی تعویذ فرمود تا فرزندانش حفظ شود بنابراین چشم زخم امری حق است.

عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) یادآور شد: در کلمات قصار نهج‌البلاغه هم داریم «العین حق و الرقی حق و السحر حق» چشم زخم حق است تعویذهایی که بر آن می‌زنند و سحر هم حق است و دارای اثر است تحقیقات نیز براین امر دلالت دارد به طوری که مسأله چشم زخم، حتی در علم هیبنوتیزم هم مورد توجه قرار گرفته است بنابراین بعضی افراد در شرایط خاصی نیرویی از چشمشان خارج می‌شود که می‌توانند طرف مقابل را اذیت کنند، افراد را زمین زده و آنها را بیمار کنند به همین دلیل دعای «أُعِیذُکُمَا بِکَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ وَ أَسْمَائِهِ الْحُسْنَى کُلِّهَا عَامَّهً مِنْ شَرِّ السَّامَّهِ وَ الْهَامَّهِ وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ عَیْنٍ لَامَّهٍ وَ مِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَد» دعایی است که پیامبر (ص) برای امام حسن و امام حسین علیهم‌السلام تعویذ فرمودند.

وی با اشاره به «مِنْ شَرِّ کُلِّ عَیْنٍ لَامَّهٍ» مبنی بر اینکه چشم می‌تواند چنین اثر سوئی را به دنبال داشته باشد، خاطرنشان کرد: در روایات برای خنثی‌کردن چشم‌زخم مطالبی آمده نشان می‌دهد که این مسأله می‌تواند اثرگذار باشد و چندین راهکار برای آن ذکر شده است. نخست یاد خداست، از امام صادق (ع) روایت شده است که برای جلوگیری از این خطر، یکی از راهکارها یاد خداوند است. دوم تکرار «فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ.» سوم گفتن «آمنت بالله و صلی الله علی محمد و آله»،‌ چهارم قرائت سوره ناس و فلق، پنجم نوشتن سوره‌های حمد، ناس، فلق، آیهالکرسی و همراه داشتن آن، ششم قرائت سه مرتبه «مَا شَاءَ اللهُ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ العلی العظیم» هفتم همراه‌داشتن حرز امام جواد یا انگشتری که حرز امام جواد(ع) برآن نوشته شده باشد. هشتم دست‌کردن انگشتر عقیق و تأثیر آن در جلوگیری از بروز بعضی بلاها و بدی‌ها برای انسان می‌تواند مؤثر باشد.

ساجدی با تأکید بر اینکه چشم زخم می‌تواند یکی از عوامل حادثه‌ساز باشد همچنان که رعد و برق، طوفان، سیل، زلزله، غیبت، دروغ، بدگمانی و صد عامل دیگر می‌تواند حوادثی را برای انسان رقم بزند، گفت: البته این طور نیست که ما بتوانیم هر کسی را به چشم زخم، متهم کنیم چراکه کاری حرام است بعضی از انسان‌ها هستند وقتی مشکلی برای آنها پیدا می‌شود آن را به کسانی که چشمشان شور است نسبت می‌دهند، چه بسا این نوعی اتهام و تهمت زدن به دیگران و کاری حرام است و ما حق نداریم بگوییم فلانی ما را چشم زده است. اما اصل مطلب، قابل قبول است.

وی اظهار داشت: از آنجایی که گاهی اوقات افراد به دنبال بهانه‌هایی هستند تا عقب‌ماندگی‌ها و شکست‌ها، ضعف‌ها و تنبلی‌های خویش را توجیه کنند آن را به دیگران نسبت می‌دهند و می‌گویند فلانی مرا چشم کرده است اینها آسیب‌هایی است که باید در جامعه از آنها اجتناب شود. لذا موضوع چشم زخم یک بحث مهمی است و می‌شود نیروی مرموز چشم‌ها را که خداوند این توانایی را به برخی از افراد داده است را با دعا کردن تحت کنترل درآورد و از انجام کارهای خرافی و عوامانه جلوگیری کرد و افراد باید با روش‌های مشروع خود را حفظ کنند.