ریشه تنش‌های بین دینی در تبعیض و نابرابری است

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، در دنیای امروز و برخلاف آنچه که در مورد به تاریخ پیوستن جنگ‌های مذهبی تصور می‌شود، مسائل و اختلافات دینی بین مردم همچنان باعث بروز درگیری و گاه جنگ‌های بزرگی بین مردم یک کشور و حتی چند کشور می‌شود. این موضوع باعث شده که برقراری گفت‌وگوی بین ادیانی و تلاش برای رواج رواداری مذهبی بیش از هر زمان دیگری حس شود.

کشیش مارک لوکنز(The Rev. Mark Lukens)، از اعضای مؤسسه بین‌ادیانی لانگ آیلند در نیویورک عقیده دارد که بسیاری از این تنش‌های مذهبی در واقع به خاطر رقابت به دلیل کاهش منابع و کنترل برنامه سیاسی در بسیاری از کشورها است.

لوکنز، کشیش کلیسای جماعت بتانی(Bethany Congregational Church)، در منطقه ایست راکاوی(East Rockaway) نیویورک است. علاوه بر این، این کشیش نیویورکی افسر کمپ ونچر (Camp Venture) ـ سازمانی غیرانتفاعی که به افراد کم‌توان جسمی در منطقه نانویت(Nanuet) نیویورک خدمت می‌کند ـ نیز هست.

او که در یک جامعه چند مذهبی و چندفرهنگی با نظارت والدینی بزرگ شد که ایمان مسیحی آنها را مدافع عدالت اجتماعی کرد. فعالیت او از کودکی آغاز شد که در جنبش‌های حقوق مدنی و مخالف جنگ در ویتنام شرکت داشت و در ادامه مقالات و یادداشت‌های متعددی را برای روزنامه‌ها و مجلات علمی درباره موضوعاتی مانند حقوق معلولان، آزادی مذهبی و قانون اساسی قلم زده است. لوکنز، در مورد ریشه‌های مشکلات مذهبی در جهان امروز و نوع نگاه مسیحیت به همزیستی بین‌ ادیان صحبت کرد.

 به نظر می‌رسد که با وجود پیشرفت‌های علمی در دنیای امروز همچنان اختلافات مذهبی در مناطقی مانند آفریقا یا هند باعث بروز جنگ و تنش بین جوامع مختلف بشری می‌شود. به نظر شما ریشه این تنش‌ها چیست؟

من معتقدم که بسیاری از این تنش‌های مذهبی در واقع به خاطر رقابت به دلیل کاهش منابع و کنترل برنامه سیاسی در بسیاری از کشورها است.

ما شاهد گسترش صحرا هستیم، برای مثال، تغییرات آب و هوایی و عوامل دیگر، قبایل و گروه‌های شمالی عمدتاً مسلمان را به رقابت برای منابع با گروه‌های مذهبی جنوبی عمدتاً مسیحی و بومی در جنوب صحرای آفریقا مجبور می‌کند.

درگیری‌ها در مسائل دینی نیز پیچیده شده، اما به همان اندازه که در مورد آب و غذا اختلاف هست در مورد دین هم صادق است. هویت دینی همچنین پوششی مناسب برای درگیری‌ها بر سر نفوذ اجتماعی، نهادها و غیره می‌سازد که در حقیقت جنگ برای کسب جایگاه و قدرت سیاسی هستند. کینه‌های رهبران سیاسی دامن زده می‌شود و آن‌ها در خدمت برنامه‌های خود خواهند بود.

در نهایت، فکر می‌کنم بسیاری از تنش‌های بین دینی در جهان به شکاف عمیق‌تر بین ثروتمندان و ندارها مربوط می‌شود. فقر و ناامیدی باعث خشم و خشونت می‌شود و وقتی تبعیض و نابرابری شدید مبتنی بر دین و مذهب وجود دارد، هویت دینی وسیله‌ای می‌شود برای بروز تفاوت «ما» از «آنها».

مهمترین آموزه‌های عیسی مسیح(ع) در مورد همزیستی بین انسان‌ها چیست و به نظر شما چگونه می‌توان از این تعالیم برای کاهش تنش‌های مذهبی بهره برد؟

عیسی(ع) تعلیم داد که بزرگترین فرمان خدا این است که همدیگر را با تمام وجود دوست داشته باشیم و همسایه را مانند خود بدانیم. عیسی(ع) به ما گفته که «تمام شریعت و تعالیم انبیاء در این مسئله نهفته است» به عبارت دیگر، عشق ما به یکدیگر از موانع مذهبی و فرهنگی فراتر می‌رود و ما را قادر می‌سازد با یکدیگر همکاری کنیم.

عیسی(ع) نمونه‌ای از ارتباط مردمی بین فرهنگ‌ها و مذاهب را به ما آموخته که از موانع فرهنگی برای پذیرش و رفع نیازهای بشری عبور می‌کند. در جایی که من زندگی می‌کنم، شوراهای چند مذهبی داریم که به مسائل و نیازهای ما رسیدگی و همچنین به ما کمک می‌کنند تا با هم کار کنیم. آموزه‌های عیسی در مورد عدم خشونت نیز ما را به همین اهداف می‌رساند.

 متأسفانه در سال‌های اخیر شاهد سوء استفاده برخی افراد از آزادی بیان و توهین به پیامبران الهی همچون حضرت عیسی مسیح(ع) و حضرت محمد(ص) بوده‌ایم. به نظر شما هدف این افراد چیست و چگونه می‌توان با آن‌ها برخورد کرد؟

فکر می‌کنم آنها از تفاوت بین آموزه‌های اعتقادی ما و عمل به مسائل ایمانی در بین هم‌نوعان خود عصبانی هستند و کارشان بی‌دلیل نیست. به نظر من باید به انتقادات مشروع پرداخته و نقدهای نامشروع نادیده گرفته شود.

مردم حق دارند احساسات خود را داشته باشند، حتی اگر ما با آنها موافق نباشیم. کاری که ما برای برخورد با این افراد انجام می‌دهیم آن است که با آغوش باز و کار خوب خود به آنها نشان دهیم چقدر اشتباه می‌کنند.

یک سال در فلوریدا، یک کشیش در اعتراض به عملکرد پلیس، تهدید کرد که ۳۰۰۰ نسخه قرآن را خواهد سوزاند. مرکز اسلامی لانگ آیلند برای فقرا ۳۰۰۰ بسته غذا جمع‌آوری کرد و کلیساها و کنیسه‌ها برای کمک به آنجا آمدند. ما اینگونه با توهین‌کنندگان برخورد می‌کنیم.

برخی از سنت‌های کریسمس، مانند برپایی درخت کریسمس در بسیاری از کشورها، حتی در کشورهای غیر مسیحی، بسیار محبوب هستند. ریشه تزئین و ساخت درخت کریسمس چیست و چه ارتباطی به میلاد حضرت عیسی(ع) دارد؟

درختان کریسمس در اصل نماد بت‌پرستی توتونی (توتون‌ها ژرمن‌تبارانی بودند که در شبه‌جزیره یوتلاند، بخشی از دانمارک کنونی می‌زیسته‌اند) بودند که به عنوان بخشی از پذیرش مسیحیت از سوی مردم ژرمن در اروپا پذیرفته شد. سبز همیشه نماد زندگی ابدی بوده و بنابراین به جشن تولد مسیح در میانه زمستان ربط داده شده است. اما درختان و تزئینات بیش از آنکه نمادهای دینی باشند، نمادهای فرهنگی هستند.

 مسیحیان و مسلمانان بیشترین پیروان را در میان ادیان جهان دارند. به نظر شما پیروان این دو دین بزرگ چگونه می‌توانند در کنار هم زندگی مسالمت‌آمیزی داشته باشند؟

بهترین شانس ما برای زندگی مسالمت‌آمیز در تطابق آموزه‌های ادیان نهفته است که هر دو گروه از پیروان را به قول میکاه نبی(ع) (از پیامبران بنی‌اسرائیل) به این امر می‌خوانند که «عدالت را برپا کنید، مهربانی را دوست بدارید و با خدای خود فروتنانه هم‌قدم شوید».

همانطور که دوستان مسلمانم به من گفتند اسلام دین صلح، عدالت، شفقت است و مسیحیت به ما می‌آموزد که خدا را با تمام وجود دوست داشته باشیم و همسایه خود را مانند خود بدانیم. فکر می‌کنم زمانی که در رقابت یا درگیری هستیم، از آموزه‌های اعتقادی خود دور شده‌ایم.

خداوند از ما می‌خواهد که با یکدیگر به عنوان بندگان محبوب خدا رفتار کنیم و بدانیم که وقتی این کار را نمی‌کنیم، در عشق و اطاعت خود از خدا شکست می‌خوریم. ابتدای انجیل یوحنا آیه ۴ به ما می‌گوید که «کسی که عشق را نمی‌شناسد خدا را نمی‌شناسد» زیرا خدا عشق است.

به اعتقاد من، این وظیفه مقدس ماست که به یکدیگر نزدیک شویم و نه تنها به دنبال همزیستی باشیم، بلکه به دنبال نوعی هماهنگی و احترام متقابل باشیم که خداوند همه اقوام را به آن فرا می‌خواند. ما در اینجا در لانگ آیلند خیلی خوب با هم کار می‌کنیم زیرا ارزش‌های مشترک و همچنین تفاوت‌های خود را می‌بینیم و برای یکدیگر احترام قائل هستیم.

 رابطه مسیحیان و مسلمانان در منطقه شما چگونه است؟

روابط ما بسیار خوب است، به‌ویژه با توجه به تنوع جمعیتی بسیاری از مهاجران جدید از مذاهب مختلف در یک منطقه بسیار پرجمعیت زندگی می‌کنند.

من در مؤسسه بین ادیان مرکز اسلامی لانگ آیلند مشغول هستم و سال‌ها در حوزه اتحاد بین ادیان لانگ آیلند فعالیت داشته‌ام. اینها گروه‌هایی هستند که به درک بین ادیان و ترویج یک‌صدایی بین عموم مردم کار کرده‌اند.

ما روابط بسیار خوبی بین عبادتگاه‌های متعدد خود داریم و همیشه برای بهبود آنها تلاش می‌کنیم. با این اوصاف، هنوز نگران حوادث، سخنان تنفرآمیز و خرابکاری و غیره به ویژه در مورد مسائل خاص داریم. با این حال، کار رهبران مذهبی همیشه ترویج احترام و صلح است، خواه خاخام، امام، کشیش یا دیگر رهبران روحانی باشند.

 آرزوی شما برای سال جدید چیست؟

آرزوی من این است که پیروان ادیان از هر دینی با روح ایمان گرد هم آیند و خود را وقف یافتن عدالت و صلح با هم کنند.