شناخت جایگاه معنوی و علمی حضرت فاطمه زهرا (س)؛ کلید حل مشکلات مسلمانان

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، به مناسبت سوم جمادی الثانی مصادف است با سالروز شهادت حضرت فاطمه(س)، حجت الاسلام امیرعلی حسنلو،مدیرگروه تاریخ و سیره مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه یادداشتی تهیه کرده است که در ادامه مشروح آن را می خوانید.

واقعیت این است که درباره تبیین جایگاه علمی و معنوی حضرت زهرا (س) کاستی وقصور فراوان هست ؛ علت این قصور جهات وعلل مختلف دارد ؛ یکی از علل کم توجهی ، مسائل جانبی است که نباید به آنها پرداخت ، حواشی سیاسی کهن یا فرقه ای که عاری از دخالت و تحریکات بیگانگان و دشمنان اسلام نیز نبوده است ؛ علت دیگر سیطره اختناق آلود حاکمان در گذشته تاریخ اسلام بر مورخان و جریان تاریخ نگاری اسلام بوده که سبب شده است در این باره به گزارش ها درست پرداخته نشود و توجه عمیق معرفتی به ابعاد وجودی حضرت فاطمه (س) با سانسور نگری مواجه شده و در نتیجه کاستی و غفلت شود ؛ در حالی که تبیین تاریخ بدون تعرض به دیگران و توهین برای رسیدن به حقایق وظیفه اهل دانش و تحقیق و نخبگان علمی بوده است؛ در حالیکه بیان گزارشها و تجزیه و تحلیل آنها ، در روشنگری نسل حاضر و کاستن از مشکلات و آسیبهای جهان اسلام و مسلمانان و بالا بردن معرفت و آگاهی آنها ضروری است ؛ تبیین سیره فاطمی وجایگاه حضرت در میان مسلمانان را باید ظرفیت و فرصتی برای رسیدن به حبل و ریسمان الهی قلمداد کرد ؛ قصور و اشتباهات دیگران در گذشته را باید اینگونه جبران نمود ؛ نه اینکه به جهت ملاحظات مختلف روی قطعه ای از تاریخ را با پرده های واهی پوشاند وبه آن نپرداخت ؛ از اینرو سزاوار است، علمای اسلام و برادران اهل سنت و همه فرق اسلامی ، حول محور شخصیت فاطمه دختر رسول الله(ص) بدون توهین به دیگران با نوشتن وسخنرانی و نشست و برگزاری گفتمان ها وارائه آثار علمی به جهان اسلام و مسلمانان اظهار مودت نموده تا زمینه تمسک و اعتصام به حبل وریسمان الهی برای همه مسلمانان فراهم گردد تا ممالک اسلامی از مشکلات فعلی در سایه محبت و مودت دخت رسول الله خلاص شوند ؛ دست استعمار وقتی از سر مسلمانان کوتاه می شود که منزلت وقدر فاطمه (س)شناخته شود ؛ بی گمان کلید حل تمام مشکلات جوامع اسلامی شناخت جایگاه فاطمه است ؛ شناخت این گوهر رسالت ، مهم ترین نماد وحدت وجمع شدن به گرد وجودی فاطمه(س) است.

آنچه در قرآن وروایات وسیره نبوی(ص) ومنابع اسلامی درباره جایگاه معنوی و علمی فاطمه(س) وارد شده است نظیر ندارد ؛ تبیین شان فاطمه(س) از نظر معنوی به زبان قاصر بنده و دیگر نویسندگان کاری بس دشوار است ؛ اما این نوشته ها به جهت توسل وتاسی وبیان گوشه هایی از آنچه در منابع نقل شده است می باشد ؛ اگرچه در تاریخ نگاری و حدیث نگاری اسلامی در این باره قصور فراوان وجود داشته است ؛ بر اساس آنچه موجود وگزارش شده است، رتبه حضرت بسیار بالا و نیازمند تبیین با استفاده از ابزارها وتحلیلهای علمی است ؛ در منابع اسلامی گزارش شده که وقتی فاطمه(س) وارد محضر رسول الله می شد ، جناب ختمی مرتبت (ص)تمام برای تکریم فاطمه (س)او بلند می شد وبه سویش می رفت واو را بر جای خود می نشاند؛ اگر همین یک جمله به خوبی تبیین شود با درک عظمت معنوی رسول الله و نبوت و جایگاهش در هستی ، گوشه ای از عظمت معنوی وجایگاه فاطمه (س)در اسلام برای جوامع اسلامی ومسلمانان روشن خواهد شد ؛ این رفتار پیامبر (ص) با فاطمه را نمی توان به عواطف فرزند وپدری خلاصه کرد . چون پیامبر(ص) فرزندان وعزیزان دیگری نیز داشت ؛گواه دیگر در حکمت اعزاز واکرام پیامبر(ص) نسبت به مقام فاطمه(س) نزول آیاتی از قرآن وسوره هایی چون کوثر در شان فاطمه (س) است که بازگو کننده گوشه ای از این عظمت معنوی است.

از آن جهت که فاطمه (س) مادرائمه(ع) است و این ظرفیت معنوی بالا را داشته است که ام الائمه ودراین جایگاه باشد نیز گوشه ای دیگر از عظمت معنوی آن حضرت است ؛ بر خی از دانشمندان اهل سنت به جهت توجه به رتبه معنوی وجایگاه علمی حضرت پس از بررسی اقرار به عصمت و رفعت جایگاه معنوی و عظمت ایشان نموده وبه مکتب اهل بیت(علیهم السلام) علاقه مند گردیده ودراین باره کتاب نوشته اند؛ نمونه اش کتاب «با نور فاطمه هدایت شدم» نوشته عبدالعظیم حسن سودانی، ترجمه، سید حسین محفوظی است .

حضرت فاطمه زهرا (س) صاحب ولایت کبری است. یعنی همان طور که ایمان به نبوت وامامت لازمه نجات وسعادت است ، ایمان به ولایت وجایگاه فاطمه نیز در همان رتبه معنوی وانکار ولایت او مخل تکامل ایمان است. آیات وروایات متعددی در قرآن در مورد جایگاه حضرت زهرا (س)وجود دارد که به چند نمونه اشاره می شود؛

الف) تبیین جایگاه علمی ومعنوی فاطمه (س) در نمونه هایی از آیات قرآن

۱- آیه تطهیر

یکی از آیاتی که می توان در باره عظمت معنوی و عصمت حضرت زهرا (س) و اهل بیت(ع) استناد نمود این آیه است «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» «خدا چنین می خواهد که رجس (هر آلایش) را از شما خاندان نبوت ببرد و شما را پاک و منزه گرداند».

بزرگان از مورخان و محدثان اسلامی، معتقدند که این آیه در حق اهل بیت پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در منزل امّ سلمه، و در حق پنج تن آل عبا نازل شده است و هیچ یک از زنان پیغمبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ داخل این قضیه نیست، و این مطلب از مسلمات است. وقتی که این آیه نازل شد، پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و علی ـ علیه السلام ـ و فاطمه ـ سلام الله علیها ـ و حسنین ـ علیهم السلام ـ زیر عبای پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ بودند که «ام سلمه» می خواست زیر عبا برود، ولی پیامبر(ص) فرمودند داخل نشود (و أنت فی خیر) «تو بر خیر و نیکی هستی» ولی این آیه مخصوص ما پنج تن است. ۱۷ نفر از صحابه از جمله، انس بن مالک، ابن عباس، ابوهریره و…، این روایت را نقل کرده اند.

علاوه بر آن ۳۰۰ نفر دیگر نیز این روایت را به همان ترتیب و با ذکر این که محل نزول آیه خانه «ام سلمه» بوده است، نقل کرده اند، که به طور تفصیل در کتاب «الغدیر» شرح آن آمده است. پیغمبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ ، برای اثبات و روشن شدن حقیقت امر، کار بسیار جالبی کرده است که ۹ نفر از صحابه آن را نقل کرده اند، به این شرح که بعد از نزول این آیه، حضرت رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ هر روز (تا زمان وفاتش تقریبا)، هنگام خروج از منزل که برای اقامه نماز صبح به مسجد تشریف می برد، قبل از نماز صبح به در خانه حضرت صدیقه ـ سلام الله علیها ـ می آمد و می فرمود: «السلام علیکم یا اهل البیت، انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا». پس با توجه به مطالب فوق، جای هیچ گونه تردیدی نیست که حضرت صدیقه طاهره ـ سلام الله علیها ـ نیز از مصادیق کامل آیه تطهیر است ؛

از جمله روایاتی که در شان وجایگاه معنوی فاطمه (س) که مورد قبول فریقین «شیعه و سنی» می باشد نه دیگر زنان ، این است که خود «ام سلمه» که سرآمد زن های پیغمبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ است، می گوید: من از پیغمبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ پرسیدم که این آیه تطهیر در شأن کیست؟ حضرت فرمود: درباره من، علی، فاطمه و حسنین است و تو مشمول این آیه نیستی؛ لذا ام سلمه اقرار می کند ؛ ما همسران پیامبر، مشمول این آیه نیستیم. اگر این آیه شریفه، مشمول زنان پیغمبر اکرم ( ص) بود، بر خی از زنان حضرت که که در تاریخ سبب بروز حوادثی بودند، به این حدیث وآیه استناد می نمودند. در منابع ومناظرات علمی که بوده است به این موضوعات پرداخته شده است.

۲- آیه ذوی القربی (اهل بیت)

یکی دیگر از آیات که درباره رتبه معنوی حضرت است آیه مودت است که خداوند تصریح فرمود به پیامبرش به مردم بگو من از شما به جهت نبوتم مزد وپاداش نمی خواهم بلکه مودت اهل بیتم را به شایستگی به انجام برسانند« قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبى» از مصادیق مودت سزاوار اطاعت مردم از روش وفرمایش اهل بیت(ع) است که باید از اهل تاریخ ومسلمانان پرسید نسبت به مودت زهرا(س) که در منابع تفسیری اهل سنت تاکید شده است که فاطمه وفرزندانش مصداق این آیه هستند ؛ باید پرسید مسلمانان آیا ملت اسلام به خوبی دریافتند اهل بیت (ع) در چه رتبه ای هستند وچگونه مودت و علاقه خود را به نزدیکان رسول الله بروز داده اند؟ آیا پس از پیامبر(ص) آنگونه که قرآن فرمود عمل شد ؟

ملت اسلام و نسل حاضر از مسلمانان باید این حوادث را به خوبی تحقیق بررسی نمایند ؛

در منابع تفسیری اهل سنت آمده است ، از رسول الله پرسیدند منظور از ذوی القربی چه کسانی هستند ؟حضرت به صراحت فرمود فاطمه وفرزندان او ؛ آیا مسلمانان به این سفارش به خوبی عمل کرده اند ؟اگرچه درباره حکمت و فلسفه این سفارش هم اگر تامل شود به سود جوامع اسلامی، اگر به آیه مودت و آیه تطهیر ملتزم وعامل وپای بند بود !گرفتار معضلات کنونی وبرادر کشی و فتنه هایی چون داعش نمی شدند وطعمه استعمارگران نبودند ؛ بنابر این اگر پیامهای قرآن دراین آیات به خوبی دریافت و عمل می شد به سود ملت اسلام و تضمین کننده سعادت مسلمانان بود.

۳- آیه مباهله

آیه مباهله نیز یکی از آیات شریفه ی قرآن است که که به جایگاه رفیع معنوی وعظمت فاطمه در اسلام گواهی می دهد ؛ آنجا که نصارای نجران در باره حقانیت دین اسلام با رسول الله (ص) محاجه نمودند وتمامیت دین مطرح بود ، فاطمه نیز باید باشد تا حقانیت دین اثبات شود ؛هیچ کس ادعا نکرده است که پیامبر (ص) در هنگام مباهله‏ با نصارى، کس دیگرى جز على بن ابى طالب و فاطمه‏ و حسن و حسین علیهم السلام را در زیر کساى خود جاى داده است. براساس آیه مباهله که خداوند، عز و جل، فرمود« فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَ نا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَ نا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکاذِبِین» هرکس درباره دین با تو محاجه نمود، بگو آماده مباهله با این کیفیت باشید ؛ مراد از فرزندان وى، حسن و حسین و مراد از زنان، فاطمه‏ و مراد از انفسنا، على بن ابى طالب (ع) است . این آیه یکى از بزرگترین فضائل را براى حضرت فاطمه علیها السّلام که در اوج محبوبیت وجایگاه معنوی آن حضرت را در نزد خداوند و پیامبرش به اثبات مى ‏رساند.

ازاین روی پیام مباهله نیز به مسلمانان و دیگر ملل وادیان این است که فاطمه (ص) ومعرفت او واعزاز واکرام او درشناخت دین اسلام و اعتراف به حقانیت اسلام مهم واز ارکان دین اسلام است.لذا بیشتر مستشرقان نیز درباره منزلت فاطمه در مباهله سخن گفته ونوشته اند .

۴- سوره انسان

آیات وسوره دیگر که در شان فاطمه (س) وخانواده آن حضرت نازل شده است ؛ سوره انسان وآیات شریفه این سوره است ؛« یُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَ یَخافُونَ یَوْماً کانَ شَرُّهُ مُسْتَطِیراً وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى‏ حُبِّهِ مِسْکِیناً وَ یَتِیماً وَ أَسِیراً» دراین آیه نیز ایثار واخلاص در راه خداوند از جمله ویژگی های ممتاز همسر وفرزندان فاطمه (س) که محور این ایثار آن حضرت است شمرده شده است ؛ این سیرت فاطمه نیز الگو بخش برای همه انسانهاست نامه سوره انسان موضوع وپیام سوره معرفی انسان ممتاز وسر مشق برای جوامع انسانی است ؛ علمای اهل سنت نیز به این امتیاز فاطمه(س) وخانواده آن حضرت تصریح نموده اند. حسکانی ،در شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج‏۲، ص: ۴۰۸؛ ثعلبی ،در الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، ج‏۱۰، ص: ۱۰۲ ؛ سیوطی ،در تفسیر خود الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج‏۶، ص: ۲۹۹؛قرطبی ،در الجامع لأحکام القرآن، ج‏۲۰، ص: ۱۳۴-۱۳۱ ؛سمرقندی، بحرالعلوم، ج‏۳، ص: ۵۲۶

۵- سوره کوثر (فاطمه تجلی همه خوبی خوبی ها)

این سوره به پیامبر(ص) بشارت می دهد که خداوند خیر کثیر یعنی برکت پایان ناپذیر را به تو داده است؛ این سوره وقتی نازل شد که یکی از نابخردان درباره حضرت سخن ناصواب گفت وحضرت را به خاطر داشتن دختر ی چون فاطمه مقطوع النسل نامید واین بینش جاهلی بود برخاسته از نگاه جاهلیت به جنس زن ، خداوند درقرآن پاسخ این فرهنگ وبینش جاهلی را با نزول سوره کوثر درشان فاطمه برای پیامبر(ص)و به پیامبر تسلی داد وجایگاه منزلت زن را ترفیع داد وبه پیامبرش اطمینان داد که نسلی با برکت از همین دختر برای تو بوجود آید که تمام خیرات ونیکی ها در او جمع است ؛ او تجلی زیبایی ها وخوبی های عالم ست ؛ تمام نیکی ها در نسل فاطمه(س) است ویکی از مصادیق خیر کثیر، شناخت جایگاه فاطمه(س)واطاعت ومودت وپیروی از دستورات فاطمه وفرزندانش است؛ فرزندان فاطمه ونسل او پس از ائمه(ع)سادات هستند که نیکی های آنان امروز برای همه محسوس وملموس است ؛ امام خمینی (ره) ورهبری معظم(مدظله) ومراجع تقلید دیگر که از سادات بوده اند ونسبشان به فاطمه (س) می رسد در دوره غیبت کبری که خدمات آنان وآثار علمی وتمدنی آنها جلوه هایی از آن خیر کثیر است که قرآن از آن سخن گفته است.

ب)تبیین جایگاه معنوی وعلمی فاطمه در نمونه هایی از روایات :

۱-رنجش فاطمه معیار خشم خدا

روایات زیادی در شان معنوی و در تبیین منزلت حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ وارد شده است که به چند نمونه اشاره می شود؛ گفتار رسول الله( ص) در مورد اینکه: «ان الله تبارک و تعالی یغضب لغضب فاطمه، و یرضی لرضاها» «خداوند خشم می گیرد برای خشم فاطمه، و نسبت به خرسندی او خرسند می گردد».این روایت نیز جایگاه رفیع ومنزلت معنوی بی مانند فاطمه (س)را که به آن رتبه در مقام اطاعت پروردگا رسیده است را بیان می نماید.

فاطمه(س) کسی که خشمش به معنی خشم خداوند است، جز حق عملی نمی کند و از او خطایی سر نمی زند، و برای یک لحظه میل به باطل ندارد وجود او تجلی حق است ، بنابراین خشم او: نمایانگر حق است و در واقع این حدیث، بر این دلالت می کند که زهرا ـ سلام الله علیها ـ جایگاه بزرگی دارد که صرفا با عقل مادی قابل درک نیست.

۲- فاطمه(س) هم وزن قرآن

روایات دیگر که جایگاه و منزلت اهل بیت فاطمه (ع) را تبیین می نماید که مورد قبول فریقین (شیعه و سنی) است ؛ حدیث ثقلین است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله ) فرمود: «من در میان شما چیزی را بر جای می گذارم که آن را داشته باشید هرگز گمراه نمی شوید، کتاب خدا و عترت اهل بیتم که از هم جدا نمی شوند تا اینکه کنار حوض بر من وارد شوند». استدلال به حدیث چنین است که، کسی که از قرآن جدا نمی شود و از او دور نمی گردد، به معنی آن است که کاملا همانند قرآن، باطل از پیش او و از پشت سر به سراغش نمی آید. و اگر احتمالی هر چند بسیار اندک از جدایی اهل بیت ـ علیهم السلام ـ از قرآن وجود می داشت، حضرت رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در کلام خودبر جدا ناپذیر بودن ایندو تا زمانی که در کنار حوض بر من وارد شوند تاکید نمی کرد .

این روایات در منابع تاریخی کهن اهل سنت از جمله ابن سعد در الطبقات‏الکبرى،ج‏۲،ص:۱۵۰؛مقدسی در المعرفهوالتاریخ،ج‏۱،ص:۵۳۶ و ابن کثیر در البدایهوالنهایه،ج‏۵،ص:۲۰۹؛ مقریزی در إمتاع‏الأسماع،ج‏۶،ص:۱۳؛ در منابع تفسیری همچون : اندلسی در البحر المحیط فی التفسیر، ج‏۱، ص: ۲۴ و تفسیر القرآن العظیم (ابن کثیر)، ج‏۷، ص: ۱۸۵و ونیشابوری در تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ج‏۲، ص: -۲۲۵۲۲۱وسیوطی در الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج‏۲، ص: ۶۰ از منابع حدیثی معتبر اهل سنت ، مانند کتاب سنن ابن ماجه و دهها نفر از صحابه گزارش نمده است؛ثعلبی نیز الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، ج‏۳، ص: ۱۶۳و..به این حدیث تصریح نموده اند که فاطمه نیز بعنوان عترت یکی از ثقلین و هم وزن قرآن است ؛خرمتی که پیامبر(ص) برای فاطمه(س) می نمود همچون حرمت قرآن بود.

۳- فاطمه(س) بهترین بانوی دوعالم

روایت دیگر که رسول الله(ص) در باره جایگاه رفیع معنوی فاطمه فرمود : فاطمه بهترین زنان دو عالم است، افضل از همه بانوان جهان از مقام عصمت کبری برخوردار بود، و از هر حیث نسبت به بانوان جهان برتری و الگوی زنان بعد از خود است «فاطمه سیده زنان عالمین است».

۴- فاطمه(س) همتای علی(ع) در علم ومنزلت

چنانکه در روایات فراوان آمده است، حضرت زهرا تنها بانویی بود که در شأن همسری امیرمؤمنان بود و اگر علی نبود برای زهرا کفوی نبود، این روایت و روایتهای دیگری که در منابع حدیثی درباره مقام و فضیلت حضرت زهرا آمده است همه نشانگر این است که این بانو فضایل و مقام معنوی و علمی بسیار بالایی داشت. از نظر علمی در حدّی بود که سایر ائمه در آن درجه قرار داشتند، اگر آن بانو هم‎کفوی غیر از علی نداشت ؛این حقیقت بیانگر عظمت علمی حضرت زهرا (س) است. از امام صادق ـ علیه السلام ـ نقل شده که سؤال فرمود: آیا می‎دانید تفسیر کلمه «فاطمه» چیست؟ راوی گوید خیر مولایم مرا به تفسیر آن آگاه فرمایید؛ فرمود یعنی که شرّ و بدی در وجود او راهی ندارد و اگر برای همسری این بزرگوار علی نبود تا قیامت کسی همشأن ایشان نمی‎شد مقام علمی ومعنوی آن حضرت نیز چونان علی(ع) بعد از پیامبر سرآمد تمام بشریت است ؛

۵- علم فاطمه(س) علم لدنی

اگرچه روزگار او پس از رسول الله چنان تیره شد که مجال تجلی علمش نبود ؛ با توجه به آنچه از معرفت ومعارف الهی به دست رسیده از جمله چند خطبه وگوشه هایی از علوم آن حضرت جایگاه علمیش معلوم است چنانکه دراین باره فرزندش فرمود ، (الله لقد فطمها الله تبارک و تعالی بالعلم و عن الطمث بالمیثاق) ترجمه: خداوند آن با نور را از علم مملو ساخت و از ناپاکیهای زنان در عالم در منع کرد و مبرا نمود.

«به خدا سوگند خداوند متعال آن حضرت را به قدری در علم وسعت و ظرفیت داد که از علم بشری بی‎نیاز نمود و هرگز نیازی به آموختن از دیگران نداشته باشد زیرا پدرش اولین معلم اسلام است و آخرین پیامبر است که خداوند او را با دین کامل و کتاب آسمانیش به سوی بشریت فرستاد».

همچنانکه علی می‎فرمود: «بپرسید از من از هر چیزی که نمی‎دانید و از هر چیزی که می خواهید زیرا که در این سینه من علومی انباشته شده که از پیامبر فراگرفته‎ام و همواره دنبال مردمی هستم که لیاقت داشته باشد، تا آن را به آنها بیاموزم. فاطمه نیز از این مقام رفیع علمی برخوردار بود، چون همشأن با علی در تمام فضایل معنوی و علمی بود، اگر ما به خطبه آن حضرت که درباره دفاع از ولایت که در مسجد ایراد فرمود خوب تأمل کنیم خطبه‎اش را هم‎سنگ خطبه‎های امیرمؤمنان خواهیم یافت.

مرحوم مجلسی درباره تفسیر حدیث امام باقر ـ علیه السلام ـ که فرمود: «…فطمها الله بالعلم…»

یعنی به سیب کثرت علم از جهل بریده شد و به قدری علم دارد که جهالت هرگز در آن راه ندارد و از آغاز آفرینش برخوردار از علوم ربانی شده بنابراین با توجه به این‎که آن حضرت تنها دختر پیامبر اکرم بوده است که فرزندانش امامان معصومی چون حسن و حسین هستند که هر یک معدن و مخرن علوم الهی بودند و در حضور آن بانو تعلیم و تربیت دیده بودند.

از طرفی آن بانو تنها هم شان امیرمؤمنان(ع) بود و از هر جهت خصوصاً از جهت علمی و همچنین یازده امام معصوم که وارث علم الهی هستند، فرزندان آن حضرت هستند و تمام آنها به فضائل آن حضرت تصریح کرده‎اند و آن حضرت در تمام فضائل با آنها شریک است و آنها وارث علم فاطمه (س) هستند که مصحف فاطمه به آنها رسید.

فاطمه تربیت شده و متصل به معدن علم که رسول الله است بود از طرفی او باامیر مومنان که باب شهر علم بود همدم بود؛ درباره جایگاه معنوی و علمی حضرت چند حدیث از موسوعه آیه الله انصاری زنجانی خوئینی که عمری در راه تدوین این اثر گرانبها زحمت کشید ویکی از منابع مهم تبیین جایگاه حضرت فاطمه (س) تبیین نمود ، ارائه می شود :

۱- فی حدیث عمار فی علم‏ فاطمه علیها السّلام بما کان و بما هو کائن و بما لم یکن إلى یوم القیامه. ؛ در حدیثی ذکر شده که تمام آنچه در گذشته وآینده رخ داده ومی دهد را به فاطمه یاد دادند.

۲- إعطاء اللّه عشره أشیاء لعشره من النساء: التوبه لحوا …، إلى قوله: و العلم لفاطمه علیها السّلام.ده چیز را خداوند به ده نفر از زنان اختصاص داده است ..علم را به فاطمه

۳- إعطاء النبی صلّى اللّه علیه و آله کربه لفاطمه علیها السّلام و أمرها بتعلّم ما فیها.پیامبر مجموعه که در آن علومی بود به فاطمه داد وفرمود آن را فرا بگیر

۴-کلام أبی البرکات بأن فاطمه علیها السّلام عالمه و هی مدینه العلم.ابوالبرکات گفته است که دانش دراختیار فاطمه واو شهر علم است.

۵- کلام الإمام الصادق علیه السّلام فی مصحف فاطمه علیها السّلام: أنه إخبار جبرئیل عن أبیها و مکانه و إخبارها بما یکون بعدها فی ذریتها، و کان علی علیه السّلام کاتبه، فهذا مصحف فاطمه علیها السّلام.

سخن پایانی :

شناخت جایگاه حضرت فاطمه(س) برای مسلمانان و ملت اسلام به جهت برخی از مسائل ناشناخته مانده است ؛ بر همه مسلمانان بویژه بر بانوان دانشمند مسلمان جهان اسلام ، بعنوان یک وظیفه سزاوار است ، در فرصتهای مختلف به تبیین و معرفی شخصیت آن حضرت، به بانوان عالم معرفی نمایند تا امکان دسترسی و الگو گیری از حضرت برای همه فراهم آید ؛ تا پس از شناخت این گوهر گران مایه ، یکی از زمینه های ظهور فرزندش و وعده الهی محقق شود ، از طرفی نقش زنان در آماده سازی و تربیت انسانهای فرهیخته برای زمان ظهور فراهم آید ؛ این مهمترین نقش و وظیفه ای است که زنان دانشمند مسلمان می توانند در عصر انتظار ایفا نمایند ؛ براین اساس یک بعد و یکی از ارکان مهم نجات و سعادت جوامع بشری که ارتقا و توسعه فرهنگی جوامع بشری است ، به ایفای درست و کامل نقش زنان بستگی دارد . بنابراین زنان از منظر بینش اسلامی نقش مهمی در عصر انتظار و ظهور دارند که نباید مورد غفلت واقع شود؛ چنانکه اگر خطبه های فاطمه(س)به خوبی تببین و شناخته شود از طرفی تربیت درست فرزندانش که در راه اعتلای کلمه توحید وحفظ اسلام نثار جان نمودند به خوبی شناخته گردد ، روشن می شود که نقش آفرینی بانوان در جامعه اسلامی بسیار مهم است ؛ لذا زنان جامعه اسلامی باید به جایگاه و نقش فرزندآوری و تربیتی خود در این زمینه توجه بیشتری و اهتمام بیشتر و بهای بیشتر دهند .