حیات علمی امام علی (ع) از منظر اندیشمندان غیرمسلمان و مستشرقان

نویسنده:  احمدی ندوشن محمدرضا*
 
* حوزه علمیه، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
 
چکیده:

چکیده فارسی:
جایگاه برتر علمی امام علی (ع) نه تنها در باور شیعیان، امری مسلم است، بلکه اهل سنت و بسیاری از اندیشمندان غیرمسلمان و مستشرقان نیز به آن اعتراف دارند. اندیشمندان غیر مسلمان و مستشرقان درباره جایگاه علمی امام علی (ع) دو دیدگاه ارائه کرده اند: از یکسو، بسیاری از ایشان با استفاده از منابع معتبر و نگاهی محققانه، دیدگاهی مثبت ارائه کرده و برجستگی های علمی آن بزرگوار را در حوزه تفسیر، فقه، قضا، ادبیات عرب، خطابه و… تشریح نموده و خدمات علمی ایشان را ارزیابی کرده و به تحسین ایشان پرداخته اند.

و از سوی دیگر، عده ای اندک از مستشرقان با اهداف مغرضانه و در مواردی با استفاده از منابع نامعتبر، درخصوص جایگاه علمی آن حضرت، در برخی از عرصه ها تشکیک کرده، دلیل عدم موفقیت ایشان را ناشی از برخی ناتوانی ها دانسته اند. این مقاله با رویکرد اسنادی به بررسی حیات علمی حضرت علی (ع)، از منظر مستشرقان و اندیشمندان غیر مسلمان می پردازد. و درصصد نقد دیدگاه دوم است.

چکیده عربی:
إن المکانه العلمیه المرموقه للإمام علی (علیه السلام) هی لیست من معتقدات الشیعه الثابته فحسب، بل إن أهل السنه والکثیر من العلماء غیر المسلمین والمستشرقین یذعنون بذلک. فالعلماء غیر المسلمین والمستشرقون بالنسبه إلی الإمام علی (علیه السلام) ینقسمون إلی فئتین، فالکثیر منهم ذهبوا إلی مدحه وبیان خدماته العلمیه وذلک اعتمادا علی المصادر المعتبره واتباع منهج تحقیقی، حیث ذکروا أمورا إیجابیه بشأنه ووضحوا نبوغه العلمی فی مجالات التفسیر والفقه والقضاء والأدب العربی والخطابه، وما إلی ذلک.

ولکن هناک عدد قلیل من المستشرقین شککوا بمکانته العلمیه فی بعض المجالات لأسباب مغرضه واعتمادا علی مصادر غیر معتبره، وادعوا أن سبب عدم نجاحه ناشئ من عجزه. ویتمحور البحث فی هذه المقاله حول دراسه الحیاه العلمیه للإمام علی (علیه السلام) من وجهه نظر المستشرقین والعلماء غیر المسلمین، وذلک بأسلوب وثائقی.
 
کلید واژه: کلیدواژه فارسی: علی (ع)، علم، استشراق، مستشرق (کلیدواژه عربی: الإمام علی (علیه السلام)، العلم، الاستشراق، المستشرق)