راه نجاتی برای مردم سوریه نمانده است

با این حال، یک موضوع چندان تغییری پیدا نکرده است: درد و رنج میلیون ها
شهروند سوری که از بیم جان خود، راه فرار از خانه و کاشانه را پیش گرفته
اند یا در خانه های خود گیر افتاده و ناامیدانه تلاش می کنند تا زنده
بمانند. این نکته اهمیت بسیار حیاتی دارد که تمرکز جدید غرب روی گزینه های
نظامی، به قیمت نادیده انگاشتن دو تراژدی انسانی تمام نشود: یکی درد و رنج
مردم سوریه در داخل کشور که هر روز ادامه دارد و دیگری، مصائب آوارگان سوری
در کشورهای همسایه که در حال شکل گیری است.

داخل سوریه، نبرد بین دولت بشار اسد و نیروهای مخالف رو به شدت است و
شرایط پیشاپیش دهشتناک مردم سوریه را وخیم تر ساخته است. ناامنی و خشونت
محض، دسترسی به نیمی از جمعیت ۱۱ میلیون نفره سوریه را عملا ناممکن ساخته
است. شماری از مردم در نواحی تحت محاصره گیر کرده اند؛ تنها ۲۵۰ هزار نفر
در حومه دمشق و حلب تحت محاصره اند.

همان گونه که دبیر کل سازمان ملل ماه گذشته اعلام کرد، “مردم عادی از
دسترسی به نیازهای اساسی خود از جمله غذا، دارو، آب آشامیدنی و غیره
محرومند و این در حالی است که تمام این اقلام، در فاصله کوتاهی از آنها
موجود است.”

در ماه ژوئن، ما از اعضای شورای امنیت سازمان ملل و کشورهای کلیدی
خاورمیانه خواستیم تا دیپلمات ها و سیاستمداران عالیرتبه خود را به عنوان
نمایندگان اقدامات بشردوستانه منصوب و صرفا بر روی کمک رسانی به نیازمندان
متمرکز کنند. امروز ایجاد چنین تعهدی، در چنین سطحی، حتی از ۵ ماه پیش
ضروری تر است.

اما در خارج از سوریه، ناتوانی کشورهای همسایه در حفظ سطوح کنونی
میزبانی از آوارگان سوری نیز می رود که به یک تراژدی انسانی تبدیل شود. از
زمان آغاز درگیری ها در سوریه، سوری های وحشت زده از طریق مرزهای لبنان،
اردن، ترکیه و عراق از کشور خارج شده اند. این دولت ها برای آسیب پذیرترین
گروه از آوارگان سوری کمک ها و خدماتی را در نظر گرفته اند و از آن دسته از
سازمان های مردمی (NGO) نیز که به آوارگان سوری خدمات می دهند، حمایت کرده
اند.

اما اقتصاد این ۴ کشور و کیفیت و سطح خدمات اساسی و زیرساخت های آنها
دیگر نمی تواند بیش از این از عهده آوارگان سوری بر بیاید. آوارگان سوری در
حال حاضر یک سوم جمعیت لبنان را تشکیل می دهند. اردن، یکی از کم آب ترین
کشورهای جهان، از بیش از ۶۰۰ هزار آواره ثبت نام شده میزبانی می کند. این
دو کشور بالاترین سرانه میزبانی از آوارگان را در سراسر دنیا به خود اختصاص
داده اند. پیامدهای حضور آوارگان سوری در لبنان، اردن، ترکیه و عراق، از
ازدحام در مدارس و بیمارستانها گرفته تا افزایش هزینه های زندگی، بار
سنگینی را به دوش مردم این ۴ کشور تحمیل کرده است.

در نتیجه، دولت های هر ۴ کشور مشغول اتخاذ تدابیری برای کنترل سیل
آوارگان هستند و قصد دارند دامنه کمک های خود را به صورت هدفمند، صرفا بر
روی آسیب پذیرترین گروه از آوارگان متمرکز کنند. در سال ۲۰۱۳، آژانس
آوارگان سازمان ملل به طور متوسط ماهانه ۱۵۰ هزار آواره سوری جدید را در
منطقه شام ثبت نام کرده است. امسال، این رقم به ماهی ۷۸ هزار نفر کاهش
یافته و در ماه اکتبر، به رغم افزایش خشونت ها در سوریه، نام تنها ۱۸۴۵۳
آواره سوری جدید ثبت شده است.

هزاران نفر از آوارگان سوری اکنون در مناطق مرزی کشور گیر کرده اند:
درگیری ها مانع از بازگشت آنها به خانه است یا اصلا خانه ای برای آنها باقی
نمانده است. در ضمن، ۵ ماه بارندگی شدید، برف و دمای زیر صفر هم پیش روی
آنهاست.

این سناریوی خطرناک محصول شکست دسته جمعی و بین المللی برای حمایت از
کشورهایی است که از قضای روزگار همجوار سوریه شده اند و اینک تنها امید
مردم سوریه برای فرار از جنگ به شمار می روند. اکنون، انجام یک سری اقدامات
ضرورت بسیار زیادی دارد. جامعه بین الملل باید به کمک کشورهای همسایه
سوریه، مکانیزم هایی را برای عبور ایمن آوارگان از مرز، فارغ از سن و سال،
قومیت یا پیش زمینه سیاسی آنها ایجاد کنند. دستور العمل های آژانس آوارگان
سازمان ملل نیز که در سال ۲۰۱۴ و برای کمک به آوارگان سوری طراحی و تدوین
شده – و متاسفانه تاکنون فقط نیمی از بودجه و اعتبار آن تامین شده- باید
مورد حمایت قرار گیرد.

همسایگان سوریه باید از کمک های مستقیم مالی برخوردار شوند تا بتوانند
کمبودهای خود در زمینه ارائه خدمات اساسی، ترمیم زیرساخت ها و ایجاد فرصت
های درآمدساز برای آوارگان سوری را برطرف کنند. به این ترتیب، هم آوارگان
سوری و هم جمعیت میزبان این آوارگان منتفع خواهند شد. حتی اگر جنگ سوریه
همین فردا پایان یابد، چندین دهه طول خواهد کشید که این کشور بازسازی شود.
سپس حمایت از طرح های توسعه ای بلند مدت، ایجاد فرصت برای همسایگان سوریه
به گونه ای که بتوانند اقتصاد و زیرساخت های اجتماعی خود را بازسازی کنند،
در اولویت بعدی قرار می گیرد.

یک اقدام دیگر که هرچند نمادین، اما مهم است این است که کشورهای خارج از
خاورمیانه نیز بخشی از بار را به دوش بکشند. کمتر از دو درصد از میلیون ها
آواره سوری در کشورهای خارج از منطقه مستقر شده اند. این نشان دهنده
فروپاشی همبستگی جامعه جهانی در قبال مردم سوریه است و ادامه این وضعیت
تنها به بی ثباتی و مصیبت بیشتر در منطقه منجر خواهد شد.

مادامی که خشونت های سوریه و وضعیت انسانی وخیم این کشور ادامه داشته
باشد، آنها که داخل سوریه مانده اند به تلاش خود برای خروج از کشور ادامه
می دهند. مسوولیت پناه دادن به آنها، متوجه دنیاست.

منبع : شفقنا