چکیده :
جوامع بشری همواره با چالشها و مشکلاتی روبرو بودهاند و اندیشمندان و متفکران هر جامعه در هر عصری، با تلاش زیاد در صددند تا با شناخت و درمان این مشکلات، راه زندگی اجتماعی را هموارتر نمایند. در این میان، محدودند اندیشمندانی که در هر دو عرصه شناخت و درمان معضلات توفیق داشته باشند. اما شهید سیدمحمدباقر صدر را میتوان از اندیشمندانی دانست که به درستی در هر دو عرصه شناخت و درمان چالشها توفیق زیادی داشته است.
این مقاله، از طریق بازخوانی آثار این اندیشمند برجسته، نشان داده است که وی در عرصه فکر و اندیشه، جامعه اسلامی را با سه آسیب تهاجم از بیرون و تحجر و التقاط از درون مواجه دانسته و با نوآوری فقهی و کلامی خود در صدد حل این آسیبها برآمده است. در عرصه سیاست و اجتماع علامه شهید، پس از شناخت چالشها، درمان آن را در ابداع فقهالنظریه دانسته و معتقد است که معضلات سیاسی در جامعه اسلامی را میتوان به پشتوانه این نظریه و از طریق وحدت اسلامی و با اتکا به دولت اسلامی و مراجعه به مرجعیت صالح در عصر غیبت، درمان نمود.
کلیدواژه : آسیبشناسی، تحجر و التقاط، دولت اسلامی، وحدت اسلامی، مرجعیت صالح، جامعه اسلامی، شهید صدر.