تبیین مبانی، اصول و روش‌های اصلاح الگوی مصرف با تأکید بر متون اسلامی
چکیده :
با توجه به روند افزایش سریع جمعیت در دهه‌های اخیر و درنتیجه تمایل بیشتر به بهره‌برداری از منابع و نیز مصرف بیشتر، تدوین الگوی مصرف متناسب با وضع جامعه و افراد آن، امری ضروری به نظر می‌رسد. در دین اسلام برخلاف برخی نظریات غربی، مصرف به‌خودی‌خود اصالت نداشته و بلکه در جهتی قرار گیرد که انسان را به سوی اهداف غائی خلقتش سوق دهد.
با توجه به نگاه همه‌جانبه‌ای که اسلام به مسئله مصرف دارد، می‌توان براساس متون اسلامی، دستورالعمل جامعی برای اصلاح الگوی مصرف تدوین نمود. در این مقاله تلاش شده است تا با در نظر گرفتن جامعه دینی، به عنوان جامعه هدف، و با تحلیل اسنادی قرآن کریم و روایات معصومان(ع)، مجموعه‌ای از مبانی، اصول و روش‌های اصلاح الگوی مصرف استخراج شود. که درنهایت پنج مبنا، یازده اصل و بیست روش در رابطه با اصلاح الگوی مصرف به دست آمده بدین شرح:
مبانی: نیازمندی، عزت و استقلال، ایمان، اندیشه‌ورزی، تفاوت افراد و جوامع مختلف؛
اصول: نیازسنجی، آینده‌نگری، اعتدال، زهدورزی، جهان را عرصه نعمت‌های خدا دیدن، مسئولیت، آخرت‌گرایی، دیگرگرایی، توجه به تعقل و تفکر، فرهنگ‌سازی، تذکر، توجه به اقتضائات فردی و اجتماعی؛
روش‌ها: اولویت‌بندی، مدیریت منابع، رعایت میانه‌روی در مصرف، قناعت، شناخت سنت‌های الهی، ادای حقوق شرعی، امر به معروف و نهی از منکر، اصلاح انگیزه‌ها، محدود و مشروط نمودن مصرف، انفاق و ایثار، آگاه‌سازی، استفاده از تجربیات دیگران، الگوسازی، یادآوری محرومیت‌ها، توجه به کفو و شأن هر فرد و جامعه.
کلیدواژه : الگوی مصرف، اصلاح الگوی مصرف، مبانی، اصول و روش‌ها، اسلام