انتصاب و انتخاب ـ بررسی دلایل دو نظریه

چکیده :

یکی از مسائل مورد بحث درباره نظریه ولایت فقیه, منشأ مشروعیت ولیِّ امر و چگونگی انتخاب و تعیین وی است. در این باره دو نظریه عمده وجود دارد: گروه کثیری از عالمان شیعی که ولایت سیاسی فقیه را می پذیرند قائل به انتخاب عام فقیهان از سوی شارع مقدس اند و به دیدگاه خویش از ادله عقلی و نقلی مدد می جویند. آنان گزینش یکی از فقیهان واجد شرایط به رهبری را هم از باب کشف مصداق اصلح می دانند.
نظریه دیگر که در میان فقیهان معاصر شیعه طرفداران کم تری دارد ـ مشروعیت ولیِّ امر را به رأی مردم می داند و معتقد است که خداوند در عصر غیبت مردم را از این حق برخوردار کرده است. در حقیقت این نظریه, مشروعیت حاکم را پس از وجود شرایط لازم “فقاهت, عدالت و…” براساس انتخاب مستقیم و یا غیرمستقیم مردم می پذیرد.