وضعیت سوریه در سال جدید میلادی

اما در سوریه که نزدیک به چهارسال است بحران و جنگ در آن ادامه دارد،
بنابرگزارش کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل، تنها در یک سال گذشته ۷۵ هزار نفر
از مردم عادی جان خود را در انفجار‌ها و جنگ داخلی از دست داده‌اند. در
همین گزارش آماری آمده است، در طی سه سال جنگ بیش از ۲۵۰ هزار نفر کشته و
نزدیک به ۳ میلیون نفر از شهروندان سوریه آواره شده‌اند! جنگ کثیف در سوریه
همچنان ادامه دارد و اگر بحران داعش در عراق و یا طالبان در افغانستان راه
حل درونی و داخلی داشته باشد، اکنون اغلب تحلیلگران سیاسی بر این باورند
که جنگ در سوریه راه حل داخلی ندارد و تنها با توافق قدرت‌های خارجی به
خصوص مسکو ـ واشنگتن و برخی از دولت‌های منطقه‌ای می‌تواند پایان پذیرد.
دورنمای بحران سوریه را در سال جدید میلادی می‌توان چنین دید:

۱ـ غرب (آمریکا و متحدان اروپایی او) دو سیاست را موازی یکدیگر ادامه
می‌دهند. از یک طرف شعار یافتن راه حل سیاسی برای پایان بخشیدن به بحران
سوریه را می‌دهند. از طرف دیگر، همزمان از گروه‌های تروریستی مسلح حمایت
می‌کنند و به آنان امکانات مالی و تسلیحاتی و مشاوره‌های نظامی برای ادامه
جنگ می‌رسانند. در منطقه نیز، حاکمان سعودی و قطر با کمک‌های مالی و
تسلیحاتی خود در راستای سیاست جنگی آمریکا در سوریه حرکت می‌کنند.

وزیر خارجه سوریه گفت: «آمریکا و انگلیس با همراهی ترکیه و چند کشور
عربی موتور جنگی معارضان مسلح علیه دولت سوریه را روشن نگه می‌دارند.
پایگاه‌های نظامی متعددی را برای آموزش در ترکیه، قطر، اردن و اسرائیل
سامان داده‌‌اند. گروه‌های مسلح تروریستی در سوریه هیچ‌ نگرانی و کمبود
مالی ـ تدارکاتی برای دریافت سلاح‌های جنگی ندارند.

دولت صهیونیستی اسرائیل رسماً اعلام کرد که مجروحان جنگی از تروریست‌های
گروه «النصره» و «داعش» را در بیمارستان‌های خود می‌پذیرد تا مداوا شوند و
بار دیگر به صحنه جنگ با دولت بشار اسد بروند. سیاست دولت اوباما،
زمان‌پذیرسازی جنگ در سوریه است، اما این سیاست با مشکلاتی نیز مواجه شده
است.

مشکل اول، ارتش ملی سوریه و نیروهای مردمی است که سازمان نظامی
یافته‌اند. بعد از نزدیک به چهار سال از ادامه جنگ در سوریه، این نیروها سد
محکم نظامی در برابر همه گروه‌های تروریستی مسلح شده‌اند و ابتکار عمل را
در میدان جنگ در اختیار گرفته‌اند. شکست پی در پی گروه‌های تروریستی در
سوریه چنان شده است که در یک سال گذشته هیچ موفقیت چشم‌گیری به دست
نیاورده‌اند و مدام در میدان جنگ شکست می‌خورند، اگرچه امواج تخریبی آنها
در انفجارها و عملیات انتحاری همچنان ادامه دارد.

دولت اوباما به این نتیجه رسیده است که بحران سوریه راه‌حل نظامی ندارد.
همین برداشت را معارضان سیاسی سوریه و اغلب دولت‌های عربی منطقه هم دارند.
جستجو برای یافتن راه‌حل سیاسی برای بحران سوریه دستور کار برای سال جدید
میلادی (۲۰۱۵) شده است.

۲ ـ مسیر یافتن راه حل سیاسی برای بحران سوریه با توافق واشنگتن و مسکو
به پیشنهاد تشکیل نشست مذاکره دو طرف، دولت سوریه و مخالفان سیاسی در مسکو
رسیده است. قرار است این نشست تا چند هفته آینده صورت پذیرد. دولت بشار اسد
از این پیشنهاد استقبال کرده است اما اختلاف نظر در میان شخصیت‌های سیاسی
معارض و گروهی که «تشکل ملی» سوریه نام گرفته همچنان باقی است. سیاست‌های
اردوغان رئیس جمهور ترکیه که آتش جنگ را شعله‌ور نگه داشته به دیوار و
بن‌بست خورده است. اردوغان هنوز نمی‌خواهد درباره سیاست‌های غلط خود در
سوریه تجدید نظر کند، در حالیکه در داخل ترکیه نیز با مشکلات فراوانی ناشی
از سیاست جنگی خود مواجه شده است.

نشست مسکو اگرچه می‌تواند آغاز خوبی برای، یافتن راه‌حل سیاسی بحران
سیاسی باشد. اما دو نظر درباره آن وجود دارد. اول، سیاست دوگانه آمریکا،
اسرائیل درباره خاورمیانه. به‌خصوص در بحران عراق و سوریه که مانع دست‌یابی
به نتیجه سیاسی در نشست مسکو خواهد شد. دوم، اختلاف در میان مخالفان دولت
سوریه چنان است که قدرت تعیین‌کننده‌ای در پذیرش راه‌حل سیاسی ندارند. در
این میان تشکل‌های تروریستی چنان گسترده و پیچیده شده‌اند که غربی‌ها
می‌گویند حداقل تا ده‌سال آینده جنگ در عراق و سوریه ادامه خواهد داشت.

۳ ـ برخی از محافل سیاسی غرب و مخالفان سیاسی دولت سوریه که در تشکل
معارضین ملی سوریه عضویت دارند، تجزیه سوریه را راهکار پایان بخشیدن به
بحران جنگ می‌دانند. در این تجزیه به دو منطقه «سنی» یا هواداران سنتی
اخوان المسلمین و قومیت‌های مخالف بشاراسد و بخش دیگر، علوی‌ها نظر
می‌دهند. تجزیه سوریه اگرچه در نگاه برخی، اینجا و آنجا مطرح می‌گردد، اما
در عمل زمینه مناسب در درون این کشور ندارد.

مردم سوریه خسته از جنگ، کشتار و تخریب کشور خود، جایگزینی برای دولت
مستقر نمی‌بینند. برای مردم سوریه مخالف یا موافق بشاراسد بودن، ثانوی شده
است، آنها می‌بینند که در صورت سقوط دولت مستقر، جهنم جنگ و خون‌ریزی در
سوریه گسترده‌تر و عمیق‌تر خواهد شد. اگر نشست مسکو برای یافتن راه‌حل
سیاسی بحران سوریه نتیجه‌ای بدهد، آغاز سال جدید میلادی، نقطه عطف برای
پایان بخشیدن به بحران و جنگ چهارساله در این کشور خواهد بود.

منبع : شفقنا