حمیدرضا مطهری | خوشرویی، نگاه یکسان به افراد و راستگویی مهمترین شاخصه‌های اخلاق نبوی است
واقعیت جامعه ما این است که عمده احترام ها براساس معیارهای مادی است و این با جامعه عصر نبوی فاصله فراوانی دارد.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان برخی ویژگی های اخلاقی رسول خدا گفت: متاسفانه جامعه ما با این خلقیات حسنه بسیار فاصله دارد و البته این منحصر به جامعه اسلامی هم نیست بلکه دیگر جوامع هم اینگونه است.
حجت الاسلام والمسلمین دکتر حمیدرضا مطهری استاد دانشگاه ادیان و مذاهب و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در گفت وگو با شفقنا با اشاره به سخن رسول خدا که فرمود: «انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق؛ من برای کامل شدن مکارم اخلاق مبعوث شدم» اظهار داشت: یکی از مهمترین ویژگی ها در مورد بعثت پیامبر اکرم همین سخن نبوی است ولی فارغ از این، پیامبر به ویژگی های متعددی حتی قبل از بعثت معروف بودند ازجمله امانتداری و امین بودن؛ یعنی امین بودن یکی از خصلت های مهم و اساسی پیامبر بود که به نظر من به عنوان یکی از مهمترین ویژگی ها باید سرلوحه ی زندگی قرار بگیرد. در همین راستا کافیست نگاهی به سخن امیرالمومنین (ع) کنیم که میفرماید:« لاَ تَنْظُرُوا إِلَى طُولِ رُکُوعِ اَلرَّجُلِ وَ سُجُودِهِ فَإِنَّ ذَلِکَ شَیْءٌ اِعْتَادَهُ فَلَوْ تَرَکَهُ اِسْتَوْحَشَ لِذَلِکَ وَ لَکِنِ اُنْظُرُوا إِلَى صِدْقِ حَدِیثِهِ وَ أَدَاءِ أَمَانَتِهِ؛ بطول دادن رکوع و سجود مرد ننگرید، زیرا بآن عادت گرفته و اگر ترک کند، وحشتش گیرد، ولى براستى گفتار و اداء امانتش بنگرید». بنابراین امانتداری یکی از مهمترین ویژگی های پیامبر بود که قبل از بعثت به آن معروف بود و بعد از بعثت به اوج رسید.
وی راستگویی، خوش اخلاقی و خوشرویی را از دیگر ویژگی های پیامبر اکرم(ص) برشمرد و عنوان کرد: ما در تاریخ نداریم کسی ذکر کرده باشد پیامبر حتی درباره دشمنان با ترشرویی و با حالت خشم و غضب نگاه کرده باشد و نکته ی دیگر که باید به صورت ویژه به آن توجه شود اهتمام پیامبر به رفع مشکلات اجتماعی حتی از کسانی که به ظاهر در صف مخالفان ایشان بودند.
وی تصریح کرد: گاهی اوقات پیامبر اکرم احساس میکرد افرادی در جامعه دچار مشکلاتی هستند، تمام هم و غم خود را به کار می گرفتند تا مشکل افراد مختلف را حل کند. زیرا اگر مشکلات اجتماعی برطرف بشود آن اخوت و برادری و مهربانی و دوستی در جامعه حکمفرما می شود یعنی یکی از مهمترین راههای پیامبر برای ایجاد الفت و دوستی در جامعه تلاش برای رفع مشکلات اجتماعی بود و پیامبر حتی در زمانی که در مکه هم حضور داشت به آن می پرداختند.
وی نگاه یکسان به افراد و طبقات مختلف جامعه را ویژگی دیگر پیامبر ذکر کرد و افزود: پیامبر در جامعه ای مبعوث شدند که تبعیض طبقاتی حرف اول را می زد یعنی قبایل براساس جایگاهی که افراد داشتند مورد توجه قرار می گرفتند، اما پیامبر در همین جامعه، تمام امتیازات عصر جاهلی را کنار می گذارد و نگاه یکسانی به همه افراد دارند و «تقوا» را ملاک برتردانستن افراد می دانند. بر این اساس، بلال حبشی که تا آن زمان فاقد جایگاه اجتماعی و برده بود، موذن پیامبر اکرم می شود، سلمان فارسی که غیر عرب بود، در زمره نزدیکان پیامبر به شمار می رود تا جایی که پیامبر می فرماید: «سلمان منّا اهل البیت».
وی با بیان اینکه جامعه ما با این ویژگی ها بسیار فاصله دارد، گفت: کسی که از جهت اقتصادی وضعیت بهتری دارد، در جامعه ما از توجه بیشتری برخوردار است به عبارت دیگر، وضعیت مادی، ملاک و امتیاز برتری افراد است و این خلاف شیوه و رفتار پیامبر خداست.
وی ادامه داد: واقعیت جامعه ما این است که عمده احترام ها براساس معیارهای مادی است و این با جامعه عصر نبوی فاصله فراوانی دارد.
دکتر مطهری گفت: نگاه تبعیض آمیز و ملاک قراردادن «مادیات» از بعد از رحلت خدا شروع شد و تاکنون هم ادامه دارد و این منحصر به یک یا دو کشور نمی شود بلکه در همه جوامع دیده می شود. یعنی این نگاه مادی در جامعه انسانی وجود دارد که پیامبر اکرم یک مدینه فاضله درست کرد که این ملاک در آن عصر نبوی دیده نمی شود.
وی با بیان اینکه در دیگر شاخصه های اخلاقی حضرت محمد (ص) بسیار عقب هستیم، گفت: به عنوان نمونه، توجه به همسایه و کوشش در جهت حل مشکلات او که بسیار مورد سفارش پیامبر است، اگر هریک از افراد جامعه نسبت به آن اهتمام کنند، مشکلات اجتماعی وجود نخواهد داشت.
وی افزود: رسیدن به اخلاق محمدی باید خواست جامعه باشد و اینگونه نیست که شخص یا نهادی مسئول رساندن جامعه به آن باشد بلکه اگر «من» امانتدار باشم، راستگو باشم، درستکار باشم، به همنوع خود توجه داشته باشم و درصدد رفع مشکلات او باشم و در یک کلام به تعالیم اسلام پایبند باشیم، مطمئن باشید مشکلات اجتماعی در جامعه وجود نخواهد داشت. «کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته».
