مقدّمه
از جریانات بسیار مهم صدر اسلام جریان نفاق بود که کارشکنی ها، توطئه ها و دسیسه هایش در عرصه های گوناگون علیه جامعه نوپای اسلامی بخش بزرگی از گرفتاری های پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) را تشکیل می داد.
از سویی جریان نفاق پدیده ای است که اختصاص به عصر پیامبر(صلی الله علیه وآله) ندارد بلکه هر جامعه نوپا و انقلابی را از درون مورد تهدید قرار می دهد، از این رو، شناسایی این جریان در صدر اسلام می تواند به عنوان مسئله روز جوامع اسلامی نیز مطرح باشد تا از شناخت ویژگی های این جریان در صدر اسلام برای مبارزه با روح نفاق و خطوط کلی منافقان در جوامع اسلامی امروز بهره گیرد. در این نوشتار با استناد به آیات قرآن و منابع تاریخی و روایی ضمن بررسی علل و عوامل پیدایش نفاق در جامعه، به بیان ویژگی های این جریان در عصر رسالت پرداخته ایم.