بررسی و نقد دیدگاه سنت‌گرایان درباره وحدت ادیان
چکیده :
سابقه تاریخی سنت‌گرایی به‌عنوان یک جریان فکری که به‌دست اندیشمندانی چون رنه‌گنون، کوماراسوامی و شوان، هویت مستقلی یافت، به کمتر از یک قرن برمی‌گردد. مهم‌ترین اعتقاد سنت‌گرایان، عقیده به حکمت جاودانه‌ای است که لبّ تمام ادیان است و هر سنتی، تجلی خاصی از آن می‌باشد. آنها به وحدت متعالی ادیان نیز باور داشته، می‌گویند: ادیانی که منشأ الاهی دارند، در راستای رستگار کردن بشر در عرض همدیگرند. آنها بین ظاهر و باطن دین، تفکیک قایل می‌شوند و گوهر و باطن ادیان را واحد می‌دانند.
این مقاله پس از تبیین تئوری سنت‌گرایان، درصدد است چالش‌هایی را که این تئوری با آن روبروست، آشکار سازد. عدم ارایه ضابطه‌ای دقیق برای شناخت اصالت یک سنت، ابهام در همسانی بُعد درونی ادیان و چگونگی رابطه بین بعد ظاهری و باطنی یک دین، ازجمله این چالش‌ها هستند. عرفان نظری نیز تئوری وحدت متعالی ادیان را برنمی‌تابد و در بینش عرفای اسلام، ادیان در عرض هم نیستند؛ بلکه دین اسلام، کامل‌ترین تجلی الاهی برای بشریت است.
کلید واژه : سنت‌گرایان، وحدت متعالی ادیان، ازوتریسم، اگزوتریسم، عرفان نظری.