چکیده :
قضا و قدر و بهتبع آن جبر و اختیار، بهدلیل پیچیدگیهایی که دارد، همواره و به دلایل گوناگون مورد سوء استفاده قرار گرفته است. از تفکرات رایج در دوره بنیامیه، جبرگرایی میباشد که در سخنان و نامههای حکومتی آن دوران نمود روشنی دارد.
نوشتار حاضر نقشآفرینی بنیامیه یا عدم آن را در توسعه نظریه جبر، با رویکرد تأثیر امرای بنیامیه بررسی میکند و اقوال بعضی خلفای بنیامیه بهصورت مجزا بررسی میشود. شیوه کار براساس جمعآوری شواهد متعدد تاریخی از کتابهای معتبر و تحلیل مختصر هریک و نتیجهگیری از آنها استوار میباشد. این پژوهش در نهایت به این نتیجه میرسد که امرای بنیامیه به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم در ترویج این نظریه نقش داشتهاند.
کلیدواژه : بنیامیه، امرای بنیامیه، حکومت بنیامیه، قضا و قدر، جبر و اختیار، نظریه جبر، جامعه اسلامی.