تبلیغ شاخه‌های تصوف به وسیله یوتیوب در کشمیر
photo:deccanheraldاین روزها در کشمیر، شاخه‌های تصوف – شاخه‌ای از اسلام که بر عرفان تأکید دارد – توانسته از طریق شبکه رسانه ای یوتیوب توجهات زیادی را به خود جلب کند.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، برخی از کانال‌های محبوب کشمیری یوتیوب در مورد شاخه‌های تصوف – مانند تصوف کشمیری نثار احمد صوفی و ترانه‌های کشمیری سهیل زرگر توانسته‌اند هر کدام میلیون‌ها دنبال کننده را بدست آورند.
همه چیز با ویدیویی در اوایل سال ۲۰۱۹ شروع شد، زمانی که «سوفی» – که یک کارگاه کیف‌های چرمی دست‌ساز را در سرینگر، کشمیر اداره می‌کند – مصاحبه‌ای با یک صوفی به نام غلام صفدر در کانال یوتیوب خود آپلود کرد. در آن زمان، کانال سوفی – که امروزه بیش از ۸۸ هزار دنبال کننده دارد – تقریباً به طور کامل به ویدیوهای مجالس موسیقی محلی کشمیری اختصاص داشت. این مصاحبه معمولی نبود، آن دو در آن ویدیو آشکارا نظرات متفاوت خود را در مورد قرآن و حضرت محمد (ص) به اشتراک گذاشتند.
این ویدئو که تا کنون بیش از ۵۰ هزار بار دیده شده است، طیف وسیعی از نظرات مسلمانان کشمیری را در مخالفت، قدردانی یا ابراز علاقه خود در مورد این موضوع، به دنبال داشته است. این ویدیو برخلاف هر چیزی بود که سازندگان محتوای کشمیری منتشر می‌کردند، و تغییری شگفت‌انگیز از هنجار سنتی تلقی صوفی‌ها به‌عنوان افراد منزوی که علاقه‌ای به اشتراک‌گذاری عمومی جنبه‌های زندگی‌شان را ندارند، تلقی می‌شد. برای سوفی، این ویدئو نقطه عطفی بود، پس از آن، او متوجه کانال‌های بیشتری شد که مصاحبه‌هایی با تمرین‌کنندگان تصوف در کشمیر بارگذاری می‌کردند.
جرمی بورچارد، یکی از بنیانگذاران و مدیر پلتفرم تولید محتوا RootNote در این زمینه گفت: فکر می‌کنم آنچه در اینجا می‌بینید جامعه‌ای است که متوجه شده استقبال از فناوری‌های روز، در نهایت باعث تقویت آن می‌شوند و افرادی هستند که برای گفتن و دیدن این داستان‌ها بسیار هیجان‌زده هستند.
به گفته محمد معروف شاه، یک محقق ادبیات که در حال کار بر روی کتابی درباره تصوف در کشمیر است، یوتیوب درهای تصوف را بر روی جهان گشوده است. این محقق افزود: این ویدیوها اطلاعاتی را به اشتراک می‌گذارند که بزرگان سنتی تصوف، در گذشته این اطلاعات را تنها به مریدان خود ارائه می‌دادند، آن هم پس از اینکه ایمان خود را در فاصله‌های ۵ تا ۱۰ ساله اثبات می‌کردند.
وی گفت: مردم این روزها وقت ندارند یک صوفی را ملاقات کنند، بنابراین به تماشای ویدیوی گفتگوهای آنها در یوتیوب می‌پردازند. این محقق اشاره کرد: ایمان بسیاری از مردم به تصوف بعد از دیدن این گفتگوها قوی‌تر شده است. من دیده‌ام که مردم پس از تماشای چنین ویدئوهایی انگیزه پیدا می‌کنند و به دیدار صوفیان می‌روند.
محمد شاه معتقد است که ماهیت پرسشگر اینترنت این فضا را برای تصوف در یوتیوب ایجاد کرده است. او گفت: این پاسخی است به مدرنیسم که در آن همه چیز باید زیر سوال، شفاف و قابل دسترس باشد.
پخش کردن عقاید تصوف به صورت آنلاین همچنان یک موضوع حساس است. شوکات حسین دار، که در دانشگاه علوم و فناوری اسلامی در کشمیر تدریس می‌کند، با صوفی‌هایی که زندگی خود را در یوتیوب مستند می‌کنند مخالفتی ندارد، اما او از کاوش در مفاهیم عمیق تصوف در یوتیوب انتقاد کرد.
وی گفت: تجارب باید مقدس باشند، آنها برای به اشتراک گذاشتن یا انتقال به شاگردان مناسب صوفی‌گری هستند. تبلیغ چنین چیزهایی ممکن است باعث سردرگمی مردم و تفسیر متعدد آنها از مفاهیم صوفیانه شود. وقتی به صورت عمومی، در یوتیوب یا واتس اپ باشند، ارزش خود را از دست می‌دهند.
در همین حال، سوفی مصاحبه‌کننده سعی کرده که در زمینه تولید محتوا مهارت کسب کند. و تا به حال وی روی تجهیزاتی مانند دوربین، سه‌پایه، لپ‌تاپ، روشنای و میکروفون سرمایه‌گذاری کرده است تا فیلم‌هایی با کیفیت بهتر بسازد. کانال او بیش از هزار ویدیو دارد که بسیاری از آنها مصاحبه‌های یک ساعته با تمرین‌کنندگان صوفی هستند. محبوب‌ترین ویدیو کانال او، یکی از آهنگهای صوفیانه است که بیش از یک میلیون بازدید داشته است. ترانه‌ها بخش بزرگی از فرهنگ صوفیانه هستند و شعر صوفیانه به مرور زمان از طریق موسیقی رواج یافته است. کشمیر دارای تاریخ غنی از این گونه فرم‌های موسیقی است که در زبان محلی سفیانی نامیده می‌شوند.
تولید محتوا با گستره و مخاطب محدود همانطور که در مورد ویدیوهای مربوط به تصوف وجود دارد، می‌تواند برای کسانی که با خواسته‌های بازدیدکنندگان آشنا ندارند، چالش برانگیز باشد. بورچارد در این راستا گفت: مواردی مانند نرخ تعامل، نرخ کلیک، میانگین زمان تماشا و غیره همگی می‌توانند برای ارزیابی محتوا در کانال‌هایی با هزار تا ۱۰ میلیون دنبال‌کننده، استفاده شوند.
سازندگانی ویدیوهای مرتبط با تصوف با چالش‌های مشابهی روبرو هستند که همه سازندگان کشمیری با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. قطعی مکرر و طولانی اینترنت جزئی از این چالش‌ها هستند. آنها همچنین باید تمامی مسئولیت محتواهای خود را که ممکن است به احساسات مذهبی عده‌ای آسیب بزنند، برعهده بگیرند.