منابع طبیعی و تخریب آن از سوی سودجویان و نا آگاهان این تهدید را به وجود
آورده است که زندگی آینده در جهان را با سختی و مرارت ناشی از فقدان این
منابع روبهرو شود.
توجه به حفاظت از محیط زیست در دوران مدرن با
تأسیس کارخانجات مختلف صنعتی تخریب جنگلها، آلودهسازی رودخانه ها، منابع
آبی و آلودگی هوا در آمریکا و اروپا از اواخر قرن نوزدهم شروع و با تا به
امروز ادامه داشته است.
فعالیت گروههای مدافع و پاسدار محیط زیست
در طول این سالها در جهان ادامه داشته است، از مبارازت مدنی و پارلمانی که
گاه منجر به تشکیل احزاب سبز و به قدرت رسیدن آنها در کشورهایی مانند
آلمان و سوئد و دیگرکشورهای اسکاندیناوی شده است، گرفته تا انواع
سازمانهای مردم نهاد، همواره در حفاظت از محیط زیست کوشیدهاند.
در
حال حاضر در کشورهای در حال توسعه به خصوص کشورهای اسلامی شاهد تخریب
بیرویه کوهها، جنگلها، سدسازی غیر کارشناسی شده و خشک شدن تالاب ها و
همچنان شکار بی رویه حیوانات در حال انقراض هستیم، علیرغم آن استخراج بیش
از حد از منابع خدادادی نفت و گاز آینده نسل آینده این سرزمینها را به خطر
انداخته است.
تخریب محیط زیست و به خطر انداختن سلامت منابع آبی و
هوا در حالی در جهان اسلام گسترش مییابد که قرآن کریم سرشار از آیههایی
است که بر حراست از منابع طبیعی و خدادادی تأکید دارند.
آیات مبارکه
سوره الرحمن ضمن بیان نظم و تعادل در طبیعت در آیات ۷ و ۸ انسان را از
تجاوز به طبیعت منع کرده و در این زمینه هشدار میدهد. قرآن کریم همچنین در
آیات مکرری به عدم اصراف و استفاده بی رویه از منبع آبی هشدار میدهد
چنانکه در آیه ۳۱ سوره الاعراف می فرمایند: « یَا بَنِی آدَمَ خُذُواْ
زِینَتَکُمْ عِندَ کُلِّ مَسْجِدٍ وکُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ
إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ: اى فرزندان آدم جامه خود را در هر
نمازى برگیرید و بخورید و بیاشامید و[لى] زیادهروى مکنید که او
اسرافکاران را دوست نمىدارد»
از سوی دیگر در آیات دیگری را انسان
را به عمران زمین و آباد کردن آن سفارش میکند از جمله در آیه ۶۱ سوره
هود:« یَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَکُم مِّنْ إِلَهٍ غَیْرُهُ هُوَ
أَنشَأَکُم مِّنَ الأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَکُ؛ او خداییست که شما را از زمین
بیافرید و عمران آبادنیش را به شما واگذاشت».
همچنین است در مورد
عدم آلوده کردن منابع آبی و مورد مصرف مردم از ائمه مصومین(علیهم السلام)
روایتهای مختلفی وجود دارد از جمله آنها امام جعفر صادق(صلی الله علیه و
آله و سلم) میفرمایند: پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از اینکه انسان
در کنار چاه آب و رودخانه که مردم از آنها آب بر میدارد و در زیر درختان
بارور برای قضای حاجت بنشینند نهی کرده است.
با دقت نظر در این آیات
و روایات در می یابیم که هشدارها و توصیههای محیط زیستی بسیار پیشتر از
آنچه که در منابع غربی و دنیای صنعتی مطرح شود در دین مبین اسلام و از سوی
قرآن، حدیث و روایات ذکر شده است اما عدم توجه به آنها و سوء استفاده از
مواهب طبیعت بی شک باید ما را به فکر وا دارد.
تخریب بی رویه
جنگلها، بیابان زایی، خشکاندن تالابها، شکار حیوانات در حال انقراض،
آلودگی منابع آبی و هوا به خصوص در کشورهای اسلامی و از جمله ایران چنان
گسترده شده است که یکی از تهدیدات عمده علیه حیات بشر و نسل آینده او به
شمار میرود.
لذا به نظر میرسد در وهله اول باید با آموزش و اطلاع
رسانی در زمینه تهدیدات ناشی از تخریب محیط زیست برای زندگی نوع بشر و نسل
آینده او و سپس با استمداد از آیات مبارک قرآن آنها را نسبت به عواقب اخروی
آن آگاه کرد.
چنانکه رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار با فعالان
محیط زیست در اسفندماه سال گذشته تأکید کردند زمین از آن تمامی مردم است:
«متعلّق به بعضی نیست؛ بعضی حقّ بیشتری از بعض دیگری ندارند؛ متعلّق به
نسلی دونِ نسلی نیست؛ امروز متعلّق به شما است؛ فردا متعلّق به فرزندان
شما، به نوه های شما و به دودمان شما تا آخر؛ و در همه جای سطح کره ی زمین
این جوری است» در در جای دیگری به اهمیت فرهنگ سازی به خصوص آموزش کودکان
اشاره میکنند: «مردم بدانند که اهمّیّت حفظ محیط زیست چقدر است. این را از
دبستان باید شروع کنیم، در کتابهای درسی؛ باید بچّه های ما اهمّیّت مرتع و
جنگل و هوا و آب و خاک و دریا و مانند اینها را از کودکی بفهمند و روی آن
حسّاس باشند».
محیط زیست مسئله ای نیست که فقط آن را محدود به یک
زمان و یک مکان خاص کنیم بلکه مسأله ایست مربوط به تمامی زمان ها، مکانها
و همچنین تمامی ابناء بشر، اما برای مسلمانان این مسأله باید مسأله ای
دینی در نظر گرفته شود و با استمداد از متون دینی و پیروی از قرآن، سیره
پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)، ائمه(علیهم السلام) و دیگر بزرگان دینی
به حراست و پاسداشت منابع خداددی پرداخت و به وسیله حراست از محیط زیست
خدای خود را برای خلق این نعمت ها شاکر بود.
منبع: ایکنا