طرح توسعه حرم علوی و جنجال تخریب بازار تاریخی الحویش

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، در این روزها که طرح توسعه حرم علوی به گوش می رسد بد نیست بدانیم که شهرت نجف به بازارها و خیابان‌هایی است که مملو از کتابخانه‌ و کتاب‌فروشی‌هایی است که نسخ خطی و کتاب‌های کمیاب را در خود جای داده‌اند. بزرگ‌ترین و معروف‌ترین آنها از نظر تعداد کتاب و کتابخانه «سوق الحویش» است.

اهمیت این بازار در موقعیت جغرافیایی آن در مجاورت حرم امام علی (علیه السلام) و مدارس علمی فراوانی است که اطراف آن را احاطه کرده است.

ورودی اصلی بازار ۳ متر طول دارد و اطراف آن را کوچه‌های باریک زیادی احاطه کرده‌اند که هنوز هویت قدیمی خود را حفظ کرده‌اند و به نوبه خود عابران را به سمت سوق الحویش هدایت می‌کنند.

الحویش شامل مسجد الترک و مساجد هندی و الانصاری است که تاکنون علوم دینی مختلفی در آنها تدریس می‌شده است. نام بازار «الحویش» به منطقه الحویش برمی‌گردد که بازار در آن واقع شده است.

تاریخچه سوق الحویش

صاحب «دارالمعرفه» صلاح هادی می‌گوید: «قدمت سوق الحویش به بیش از هفتصد سال می‌رسد و نقطه عطفی است که گردشگران، اهل علم و دانش آموزان را به خود جذب می‌کند.»

هادی می‌افزاید: «رژیم سابق بر این بازار نظارت می‌کرد و برخی کتاب‌ها به دلیل ممنوع بودن، مخفیانه در آن فروخته می‌شد و هر کس اقدام به خرید یا فروش این کتاب‌ها می‌کرد، به سرنوشت نامعلومی دچار می‌شد. بنابراین برخی از نویسندگان مجبور بودند جلد کتاب خود را تغییر دهند و جلد عناوین کتابهای دیگر را روی آنها بچسبانند تا از ایمنی آنها اطمینان حاصل کنند.»

هادی می‌گوید: «از پیشگامان بازار می‌توان به محمدمهدی جواهری شاعر، علی الوردی جامعه شناس، مصطفى جمال الدین، عبد الرزاق عبد الواحد، عریان السید خلف، سالم الأوسی، وبعض علمای دینی اشاره کرد.»

همچنین گفته شده است که ابن بطوطه، جهانگرد معروف، در سال ۷۷۰ هجری قمری هنگام زیارت نجف، به وجود این بازار یا نخستین هسته پیدایش آن اشاره کرده و گفته: در نجف بازاری برای کپی‌نویسان و روزنامه‌نگاران یافتم.»

در جوار حرم امام علی(ع) حوزه‌های علمیه زیادی وجود دارد که منابع علمی خود را از این بازار می‌گیرند. علاوه بر رقابت انتشارات در عرضه محصول خود در آن، روشنفکران و دانشگاهیان نیز به آن رفت و آمد دارند.

سوق الحویش شامل کتاب‌های مذهبی، اسلامی و غیره از فرقه‌ها و مذاهب مختلف، علاوه بر کتاب‌های علمی و کتاب‌های ادبی از همه نوع است که باعث می‌شود بازدیدکنندگان آن از هر طبقه و علاقه‌ای باشند.

از سوق الحویش پزشک، وکیل، روحانی، روشنفکر و شاعر بازدید می‌کنند. همان طور که صحیح بخاری و مسلم را می‌یابیم، «وهم الاله» و «آیات شیطانی» را هم می‌یابیم! که در این بازار فروش آن ممنوع نیست.

الکتبی نبیل محمد درباره علت ارزانی کتاب‌ها در این بازار می‌گوید: «موضوع به این دلیل است که اکثر مؤسسات انتشاراتی اینجا لبنانی و ایرانی هستند و اکثر دانشجویان علوم در اینجا درآمد محدودی دارند.»

با وجود نام‌های مختلف این بازار، برخی آن را «سوق الجواهری» و برخی آن را «باب‌القبله» می‌نامند، اما نامی که به آن شهرت و شهرت داشته، «بازار الحویش» است.

تخریب سوق الحویش

مسئولین حرم علوی در راستای توسعه حرم مطهر جهت جلوگیری از ازدحام جمعیت در مراسم مذهبی تصمیم به تخریب بخشی از این بازار گرفتند و مغازه‌هایی که در طرح بودند را خریداری کردند.

۱۵ جولای حرم علوی در صفحه رسمی اینستاگرام خود با انتشار تصاویر و کلیپ هایی از تخریب ساختمان‌های ضلع جنوبی حرم مطهر، اعلام کرد که در این بخش از آستان مقدس حرم حضرت علی علیه السلام قصد دارد حرم را به مساحت ۶۰۰۰ متر مربع توسعه دهد.
اعتراضات به تخریب سوق الحویش

این تصمیم مسئولین حرم حضرت علی علیه السلام، موجب اعتراض برخی از کارشناسان و فعالین رسانه‌ای عراق شد.

فارس حرّام از اساتید فلسفه دانشگاه کوفه در این باره گفت: «از سال ۲۰۰۳،همه نهادهای نجف ما را به غفلت از میراث و هویت نجف عادت داده‌اند و امروز مسئولین حرم علوی نیز به آن موسسات پیوسته‌اند.»

صادق الکلابی محقق عراقی گفت: «همه مردم به میراث فرهنگی خود افتخار می‌کنند و سعی می‌کنند از آن محافظت کنند و از دست زمان و سوء استفاده کنندگان نجات دهند و همچنین آن را تبلیغ می‌کنند تا آن را به نقطه عطفی تبدیل کنند که گردشگران عرب و خارجی را به خود جذب کند.اما نمی‌دانم چرا مسئولین حرم علوی تصمیم به تخریب این میراث فرهنگی گرفته‌اند؟»

البته به گفته حسین رحیف، یکی از اعضای کانون نویسندگان شعبه نجف، حجم مطالبات برای جلوگیری از تخریب سوق الحویش بسیار اندک و محدود به تعداد کمی از روشنفکران و وبلاگ نویسان از داخل و خارج از نجف است.

واکنش عتبه علوی

به گزارش رسانه‌های محلی، مدیر بخش رسانه حرم علوی، ابوالحسن محی الدین، از موج منفی برخی رسانه‌ها علیه اقدام مسئولین حرم انتقاد کرد و بر «قانونی بودن» کار و «رضایت» مردم از آن تاکید کرد.

مدیر گروه رسانه‌های حرم علوی در ادامه گفت: اکثر صاحبان مغازه‌های سوق الحویش توافق کردند که به صورت توافقی و قانونی در مقابل دریافت مبلغ ملک، آن را به عتبه علوی واگذار کنند.

وی افزود در این طرح توسعه مجتمع خدماتی و بهداشتی جهت رفاه حال زائرین ساخته خواهد شد.