رجب، شعبان و رمضان فرصتی برای تمرین تقوا

به گزارش ادیان نیوز، ماه‌های رجب، شعبان و رمضان فرصتی است برای دستیابی به ملکۀ‌ تقوا و کسی که توجّه داشته باشد، می‌تواند در این سه ماه، ملکۀ‌ عدالت و تقوا پیدا کند. می‌تواند برای چشم و گوش و زبان خود و مهم‌تر از آن برای دل خود، درب و دربان درست کند. می‌تواند اعضا و جوارح خویش را به کنترل در آورد.

حتّی می‌تواند از ورود وسوسه‌ها و تخیّل‌ها و توهم‌ها به دل خویش جلوگیری کند. چنین کسی می‌تواند نفی خواطر داشته باشد. رسیدن به این مقام، به راحتی امکان‌پذیر نیست، ولی نزول باران رحمت الهی، راه را هموار می‌کند و موانع را برطرف می‌سازد.

لذا اینکه توصیه می‌شود همه به ویژه جوانان عزیز باید خود را در معرض نسیم رحمانی قرار دهند و از این فرصت‌های گران‌قدر بهره‌مند شوند، به خاطر این است که رسیدن به مقامات والای معنوی و عرفانی که در حالت عادی بسیار مشکل است، در این‌گونه فرصت‌ها میسّر می‌شود. در ماه‌های مبارک رجب، شعبان و رمضان، انسان می‌تواند راه صد ساله را در یک شب بپیماید، به شرط آنکه خود را در معرض باران بی‌کران رحمت و مغفرت پروردگار قرار دهد.

این ماه‌های عزیز، می‌تواند این واقعیّت را به انسان یادآوری کند که دل او متعلّق به خداوند یگانه است و صاحب اصلی قلب انسان، خدای تعالی است. یادآوری این حقیقت موجب می‌شود آدمی ‌مملکت دل خویش را از وجود اغیار تهی کند و کلید خانه را به دست صاحب آن بسپارد. خداوند متعال در حدیث قدسی می‌فرماید: «لَمْ یَسَعْنِی سَمَائِی وَ لَا أَرْضِی وَ وَسِعَنِی قَلْبُ عَبْدِی الْمُؤْمِن»[۱]

بسیار شایسته است هر انسانی در همۀ‌ ایّام سال به خصوص در این روزها و ماه‌های گرامی، قدری به این موضوع مهم بیندیشد که چرا دنیا و مشتهیات نفس و قدرت و ثروت و تجمّلات فریبنده، جای خدا را در دل گرفته است؟

بالاترین گناه نزد اهل معرفت این است که آدمی غیر خدا را به دل خویش راه دهد. این نوعی غصب است و گناه آن از منظر علمای علم اخلاق و سالکان الی الله بسیار بزرگ می‌باشد.

سه ماه رجب، شعبان و رمضان، فرصت مناسبی برای تمرین تقوا است. فرصت مناسبی است برای زدودن دل از اغیار و غاصبانی که جای خدا را در قلب و دل آدمی گرفته‌اند و او را در زمرۀ‌ غافلان قرار داده‌اند.

شگفت‌آور است که همۀ‌ انسان‌ها برای خانه‌های خود درب می‌سازند و قفل محکمی بر آن می‌نهند و کلید آن را در اختیار بیگانگان قرار نمی‌دهند تا مبادا غریبه‌ای بدون اجازه به خانۀ‌ آنان راه یابد، ولی راه ورود به قلب و دل خویش را باز گذاشته‌اند و هر بیگانه و غاصبی به راحتی می‌تواند وارد خانۀ‌ دل آنان شود و سرمایۀ‌ دینی و معرفتی آنان را نابود سازد. در حالی که مراقبت و مواظبت از دل، بسیار مهم‌تر از مراقبت از خانه و لوازم زندگی است.

دل انسان تجلّی‌گاه خداوند است، عرش الهی است و اگر کسی بتواند از ورود غیر خدا به آن جلوگیری کند، تابش انوار ربوبی را در دل خویش به نظاره خواهد نشست. و همۀ‌ این مقامات عالی مرتبه، با توجّه، بیداری، ذکر و ارتباط با معنویّات به دست می‌آید.

خواندن نماز با حضور قلب، انس با قرآن کریم، ارتباط با دعا از طریق مفاتیح محدّث قمی و بالاخره راز و نیاز حقیقی با پروردگار متعال، انسان را بیدار می‌کند و از ورطۀ‌ غفلت نجات می‌بخشد. وقتی چنین شد، دل آدمی جایگاه و تجلّی‌گاه خداوند می‌شود.

ماه‌های رجب و شعبان و رمضان، می‌تواند دل انسان را تبدیل به عرش الهی کند، به شرط آنکه از هر موجودی غیر از خدای سبحان منقطع گردد و به خداوند وصل شود. انسان باید از همه چیز و همه کس، حتّی از خودش ببرد و به خداوند متّصل گردد. نور خدای تعالی وقتی در دل انسان متجلّی می‌شود که او رشتۀ‌ دل خویش را به نیروگاه لایزال الهی وصل کرده باشد.

انقطاع از تمام تعلّقات و وابستگی‌ها، جمال منّور وجه الله را در قلب آدمی می‌نشاند. بر اساس همین نکته، در مناجات شعبانیه می‌خوانیم: «إِلَهِی هَبْ لِی کَمَالَ الِانْقِطَاعِ إِلَیْکَ وَ أَنِرْ أَبْصَارَ قُلُوبِنَا بِضِیَاءِ نَظَرِهَا إِلَیْکَ حَتَّی تَخْرِقَ أَبْصَارُ الْقُلُوبِ حُجُبَ النُّورِ»[۲]

بیایید تعهد کنید، از خانوادۀ‌ خود تقاضا کنید، التماس کنید که حدّاقل در سه ماه رجب، شعبان و رمضان، حرف‌های بیهوده در خانه نباشد. این حرف‌ها اگر غیبت نباشد که هست، اگر تهمت نباشد که در بسیاری از موارد هست، اگر شایعه‌پراکنی نباشد که هست، حدّاقل لغو است و بیهوده و همین هم دل را می‌میراند. از چیزهایی که دل را می‌میراند و حال عبادت و رابطه با خداوند را از انسان می‌گیرد، کارهای بیهوده و حرف‌های بیهوده است. خداوند متعال در ابتدای سورۀ‌ مؤمنون، یکی از صفات مؤمنین را اعراض از «لغو» بر ‌می‌شمرد: «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ ! الَّذینَ هُمْ فی‏ صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ ! وَ الَّذینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ»[۳]

بنابراین همه باید حدّاقل در این سه ماه، مراقب زبان خویش باشند و از گفتار لغو و بیهوده پرهیز نمایند. مرحوم آیت الله العظمی اراکی می‌گفتند به جهت کاری به مغازۀ‌ یک نجار رفتم. در آخر کار گفت: هرکس به مغازۀ‌ من می‌آید، من از او تقاضای نصیحت می‌کنم. شما هم نصیحتی بکنید. آقای اراکی می‌گفتند: به او گفتم: تقاضا دارم مواظب زبانت باش.

مراقبت از زبان خیلی مهم است. شخصی خدمت پیامبر اکرم«صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم»آمد و گفت: یا رسول الله! مرا موعظه کنید. فرمودند: مراقب زبانت باش. باز گفت: مرا موعظه کنید. پیامبر«صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم» باز فرمودند: مراقب زبانت باش. برای بار سوم، باز تقاضای موعظه کرد. گویا پیامبر اکرم«صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم» از بی‌توجهی او ناراحت شدند. لذا فرمودند: وای بر تو! آیا مردم را جز درو شده‏هاى زبانشان در آتش می‌اندازد؟![۴]

حرف‌های بیهوده فشار قبر را به دنبال خود دارد. حساب  دروغ و غیبت و تهمت و نظایر آن که جداست. دروغ‌هایی که در بازار گفته می‌شود، حق الناس، کم‌کاری و بی‌کاری در ادارات، گناهان بزرگی هستند که ارزش عبادات را از بین می‌برند. گناه تحقیر ارباب رجوع و توهین و بداخلاقی نسبت به او و فریب دادن دیگران که جای خود دارد. کسی که در حین انجام وظیفه در جهت حلّ مشکلات مردم تلاش نمی‌کند و گره در کار دیگران می‌اندازد، نمی‌تواند زمان افطار بگوید: «الهمَّ لَکَ صُمتُ و عَلی رِزقِکَ أفطَرتُ و عَلیکَ تَوکَّلتُ»

خداوند میزبان چنین شخصی نیست و لذا پاداشی نظیر تقوا یا خود خداوند برای آنان در نظر گرفته نمی‌شود.

قرآن کریم می‌فرماید: «وَ لا­یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَیُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوه»[۵]

بسیاری از مردم سر سفرۀ‌ افطار یا هنگام سحر، گوشت مرده می‌خورند؛ زیرا یا غیبت می‌شنوند یا می‌گویند. بیایید این سه ماه به جای «ما لا یعنی»، قرآن بخوانیم، دعا بخوانیم. به جای این تهمت‌ها، غیبت‌ها و شایعه‌ها، خودسازی کنیم.

غیبت‌های سیاسی باید از خانه‌ها بیرون برود. امروزه در بسیاری از خانه‌ها غیبت و تهمت سیاسی و دامن زدن به شایعات رایج شده است. دو برادر بر سر اختلاف نظر سیاسی مثل دو گرگ با هم می‌جنگند. فتنه‌ای به پا شده است که اعضای خانواده‌ها را با هم دشمن کرده است. بیایید در ماه مبارک رمضان آتش این فتنه را خاموش کنیم.

ماه رجب خیلی فضیلت دارد؛ دو سه خصوصیّت دارد که هیچ ماهی این خصوصیّات را ندارد. به جز روز اوّل و دهم رجب که سال‌روز ولادت دو امام بزرگوار، امام محمد باقر و امام جواد«سلام‌الله‌علیه» است، یکی از خصوصیت‌های  مهم ماه رجب، میلاد پربرکت امیرالمؤمنین علی«سلام‌الله ‌علیه» است که آن هم بسیار ارزشمند است. خصوصیت دیگر ماه رجب مربوط به مبعث پیامبر اکرم«صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم» است که آن هم بسیار باعظمت است و شرح خصوصیّات آن در این فرصت اندک نمی‌گنجد.

ویژگی دیگر این ماه مبارک که در چند سالۀ‌ اخیر رایج شده و بسیار ارزشمند است، اعتکاف جوانان در مساجد در ماه مبارک رجب است. پیامبر اکرم «صلی ‌الله‌ علیه ‌وآله ‌و سلّم»در مواقع مختلفی از سال معتکف می‌شدند؛ خصوصاً دهۀ آخر ماه رمضان. همۀ ائمۀ طاهرین«سلام‌الله‌علیهم» هم معتکف می‌شدند. لازم نیست این اعتکاف در مسجد جامع باشد؛ همین که انسان سه روز در مسجدی روزه بگیرد و معتکف شود، کافی است.

بین ما و خدا یک قدم فاصله است. اگر انسان پا بگذارد روی نفس امارۀ‌ خود، با قدم بعدی خدا را می‌یابد. اگر انسان منیّت را کنار بگذارد، به مقام عبودیت می‌رسد؛ اما حال و توجه می‌خواهد.

===============

پی‌نوشت‌ها

۱. بحار الأنوار، ج ‏۵۵، ص ۳۹: «آسمان و زمین مرا فرا نگیرد، ولی قلب بندۀ مؤمن جایگاه من است.»

۲. إقبال ‏الأعمال، ص ۶۸۷.

۳. مؤمنون، ۱ تا ۳: «به راستى که مؤمنان رستگار شدند،  همانان که در نمازشان فروتنند، و آنان که از بیهوده رویگردانند.»

۴. الکافی، ج ۲، ص ۱۱۵.

۵.‌ حجرات، ۱۲: «و بعضى از شما غیبت بعضى نکند؛ آیا کسى از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده‏اش را بخورد؟ از آن کراهت دارید. [پس‏] از خدا بترسید، که خدا توبه ‏پذیر مهربان است.»

متن فوق بر گرفته از کتاب «ارتباط عاطفی با خداوند»، از تألیفات حضرت آیت الله مظاهری است

منبع: شیعه آنلاین