چرا امام جوادالائمه(ع) را تقی نامیدند؟
ادیان نیوز: ۱۰ ماه رجب، سالروز تولد امام محمد جواد علیه السلام است؛ لذا برای آشنایی با زندگی و بخشی از خصایص، معجزات و منویات حضرت، گفتگویی با حجت الاسلام سیدمحمدباقر آیت میردامادی، نماینده آیت الله نوری همدانی در تهران و مدیر مدرسه علمیه حاج ابوالفتح داشتم که از نظرتان می گذرد.حضرت در چه تاریخی و در کدام شهر متولد شدند؟
امام جوادالائمه که نامشان محمد است روز جمعه ۱۰ ماه مبارک رجبِ سال ۱۹۵ هجری قمری در مدینه از بانویی مکرمه به نام سبیکه به دنیا آمدند (حضرت مادر خود را خیزران می نامید).
برخی از مورخین تاریخ های دیگری نیز برای ولادت حضرت بیان کرده اند مثلا شیخ مفید در ارشاد یا شهید ثانی در کتاب دروس، ولادت امام جواد را در ماه رمضانِ سال ۱۹۵ هجری قمری می‌دانند و حتی روز ولادت را معین نکرده‌اند!
همانطور که گفتید قولی واحد درباره تاریخ حضرت بیان نشده است البته این موضوع درباره سایر ائمه نیز وجود دارد. درباره روز تولد امام جواد، برخی شب جمعه، شب نوزدهم ماه رمضان سال ۱۹۵ و عده ای نیز نیمه ماه رمضان را ذکر کرده اند. شیخ طوسی نیز گفته است امام جواد در دهم رجب سال ۱۹۵ هجری قمری متولد شدند.
مهمترین خصایص حضرت را نام ببرید؟
حضرت خصایص بسیاری دارد از جمله اینکه مانند امام هادی و امام زمان (عج) در سنین طفولیت (هفت سالگی) به امامت رسیدند و همچنین در سنین جوانی به شهادت رسیدند و به تعبیری جوان ترین ائمه هستند. دوران امامت حضرت دوره نسبتا آرامی در ممالک اسلامی بود زیرا مأمون الرشید که فردی بسیار زیرک بود توانسته بود به طرق مختلف، دشمنانش را از صنه مبارزه حذف کند. او و حاکم بعدی (معتصم عباسی) همچنین بسیار جنایت پیشه بودند و هرگاه احساس خطر می کردند دشمن را تهدید، تبعید و در نهایت به قتل می رساندند.
زندگی امام رضا و امام جواد با خاندان مأمون الرشید گره خورده بود؛ از سویی امام رضا علیه السلام ولی عهد او شد و از سوی دیگر امام جواد علیه السلام داماد مأمون شد. دلایل مأمون برای این اقدامات چه بود؟
بحث درباره ولایت عهدی حضرت رضا بسیار مفصل است و در این فرصت نمی گنجد اما درباره ازدواج حضرت جوا علیه السلام با ام الفضل دو دلیل وجود دارد. در واقع این اقدام مامون الرشید ۲ دلیل دارد: اول اینکه او پس از به شهادت رساندن امام رضا (ع) بسیار نزد مردم منفور شد لذا تصمیم گرفت برای کسب محبوبیت و بالتبع به ساکت کردن حضرت جواد، دخترش ام الفضل را به عقد ایشان درآورد. اقدامی مذبوحانه که نه تنها به شهادت حضرت منتهی شد بلکه جان ام الفضل را نیز گرفت.
از سوی دیگر مأمون برای اینکه ازدواج دخترش را در نظر بزرگان و خواص موجه جلوه دهد جلسه ای علمی با حضور امام جواد (ع) و دانشمندان علوم مختلف تشکیل داد؛ این اقدام او یک وجه دیگر نیز داشت: عده ای می پرسیدند چگونه فردی می تواند در سنین کودکی به امامت برسد و آنگاه که امام پاسخگوی تمام سوالات دانشمندان علوم مختلف در جلسات و مناظرات شد اولا بر همگان، امامت حضرت مکشوف شد و ثانیا مامون الرشید نهایت استفاده را از این وضعیت برده و ازدواج دخترش با حضرت را توجیه کرد.
آیا حضرت از ام الفضل صاحب فرزند شدند؟
معتصم عباسی برادر مامون برای کنترل امام، ایشان را از مدینه به بغداد آورد و پس از مدت کوتاهی از طریق ام الفصل، حضرت را در آخر ذی القعده در بغداد به شهادت رساند و قبر امام کنار قبر جدشان امام موسی بن جعفر به خاک سپرده شد. نقل است که حضرت در هنگامه مسمومیت، همسرش را نفرین کرد و او مدتی پس از شهادت امام جواد، دچار بیماری سختی شد و مرد. یکی از دلایل دشمنی ام الفضل با امام، فرزنددار نشدنش بود (البته دلایل اعتقادی بسیاری داشت).
حضرت چند فرزند داشتند؟
بنا بر نقلی اما جواد (ع) دارای ۴ فرزند شامل ۲ پسر به نام های علی النقی الهادی و موسی و ۲ دختر به نام های فاطمه و امامه بود. برخی از مورخین نیز معتقدند حضرت صاحب ۴ دختر و ۴ پسر بودند.
امام جواد (ع) صاحب صفات و القاب بسیاری بودند که یکی از آنها “تقی” است؛ وجه تسمیه این لقب چیست؟
یکی از القاب امام محمد بن علی ثانی، تقی است؛ تقی از ریشه وَقَیَ به معنای حفظ است و حضرت را به این دلیل تقی نامیدند که خداوند ایشان را از خطرات مختلف جانی محفوظ کرده است. نقل است ام فضل از حضرت صاحب فرزند نمی شد لذا بارها نزد مامون الرشید، پدرش، سعایت می کرد تا اینکه روزی مامون که مست نیز بود تحت تاثیر سخنان دخترش قرار گرفت، وارد منزل حضرت شد و ضربات شمشیری بر ایشان وارد کرد. ساعتی بعد که مامون به حالت طبیعی برگشت از کارش ناراحت شد و به مامورانش دستور داد تا جویای احوال امام شوند؛ ماموران چون رسیدند مشاهده کردند که ایشان در نهایت سلامت هستند و با کمال تعجب پرسیدند: چگونه شما زنده و سالم هستید در حالی که مامون گفته بود ضرباتی بر شما وارد کرده است؟ حضرت فرمودند: وقتی مامون، ضربات شمشیر را بر من وارد می کرد دعایی خواندم و خداوند مرا از مرگ نجات داد. این ماجرا و سایر وقایعی که طی آن حضرت از خطرات جانی متعددی نجات یافت موجب شد که ایشان را “تقی” بنامند.
لطفا در پایان یکی از روایات حضرت را بیان فرمایید.
امام در روایتی زیبا می فرمایند «توکل بر خدا نعمتی بسیار گرانبهاشت آنچنان که قمیت آن از هر چیز دیگری بالاتر است و انسان از طریق آن به مقامی می رسید که هیچ نردبانی انسان را به آنجا نمی رساند». این کلام امام به معنی این است که انسان باید مظهر صفات خداوند باشد؛ در واقع انسان در نتیجه توکل و توجه به خدا از هر اندیشه غیرالهی برکنار می باشد.
منبع: شبستان