هیچگاه اهل‌بیت با تک صدایی کردن جامعه،‌ مذهب و اندیشه‌ها موافق نبودند

به گزارش خبرنگار ردنا (ادیان نیوز)، نشست تخصصی «وحدت و امنیت؛ بایسته‌های ملی و اسلامی» به همت دفتر تقریب مذاهب اسلامی و مرکز صلح و گفتگوی دانشگاه ادیان و مذاهب در مورخ ۳۰ شهریور ۱۴۰۲ با سخنرانی آیت الله احمد مبلغی «عضو مجلس خبرگان رهبری» برگزار شد.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین مظفری «رئیس مرکز صلح و گفتگو» در دقایق آغازین این نشست با اشاره به تبیین مفاهیم هویت ملی و امت واحده، اظهار کرد: هویت ملی و امت واحده در یک دوگانه جهان‌وطنی و ملیت‌گرایی قرار دارد. یعنی مفهوم ملی‌گرایی با امت واحده در این خوانش دوگانه دارای گسست، تعارض و تضاد هستند. درحالی‌که در منطق والای قرآنی هیچ گسست و اختلافی بین امت و ملت نیست در آیه شریفه: *وَمِنْ آیَاتِهِ السّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافُ أَلْسِنَتِکُمْ إِنّ فِی ذَالِکَ لَآیَاتٍ لِلْعَالِمِینَ.* و از نشانه‌های [قدرت و ربوبیت] او آفرینش آسمان‌ها و زمین و اختلاف و گوناگونی زبان‌ها و رنگ‌های شماست؛ بی‌تردید در این [واقعیات] نشانه‌هایی است برای دانایان،

جایگاه والای تکثرگرایی در قرآن 

وی تصریح کرد: اختلاف در “السنه” به‌نوعی تفاوت در اندیشه است؛ لذا باتوجه‌به آیات قرآن تکثرگرایی نه‌تنها محترم شمرده شده بلکه از نشانه‌های خداوند حی سبحان معرفی گردیده، بدون اینکه این دوگانه، متعارض تلقی گردد. توجه به این آیات گزاره‌های مهمی به دست بشریت می‌دهند از جمله این‌که کنار اختلافات به وحدت و امت‌سازی می‌توان پرداخت. هرچند دشمن این تکثر قومی و قبیله‌ای را هدف قرار داده. یکی از الزامات مهم برای گسترش وحدت در عین تکثر ارائه راهکارهای صحیح علمی برای بسط و گسترش وحدت ملی و امنیت ملی توسط جامعه نخبگانی است که یکی از اهداف مهم این نشست است.

در ادامه این نشست آیت‌الله احمد مبلغی عضو خبرگان رهبری با تبیین و تشریح مفاهیم “وحدت ملی، امنیت ملی، وحدت اسلامی” کلام خویش را به این بیان آغاز کردند: در تبیین این سه مفهوم گزاره‌های مختلف تحلیلی را باید مدنظر داشت و ارتباط این سه با هم را باید به‌درستی شناخت.

مبلغی گفت: وحدت ملی، امنیت ملی و وحدت اسلامی و رابطه این سه مفهوم با هم برای تبیین بایسته‌های اسلامی در کنار بایسته‌های ملی برای نیل به یک جامعه‌ای که دارای این مثلث حیات باشد لاجرم باید در سه محور موردبحث و بررسی قرار گرفت: ۱. تبیین و تعیین رابطه این سه ۲. الزامات ایجاد ارتباط بین این سه مفهوم ۳. محصول و آورده رابطه بین این سه مفهوم. در مورد تبیین و تعیین رابطه وحدت ملی، امنیت ملی، وحدت اسلامی سه فرض موجود است:

الف) رابطه یکسویه از جانب امنیت ملی: نظریه اول این است که ارتباط یکسویه از طرف امنیت ملی وجود دارد و وحدت ملی به‌تبع وجود امنیت ملی به وجود می‌آید.

ب) رابطه یکسویه از جانب وحدت ملی: در این نظریه امنیت ملی در گرو وحدت ملی است و بدون وحدت ملی امنیت ملی حاصل نمی‌گردد.

ج) هم‌پوشانی متعامل امنیت ملی و وحدت ملی: در این نظریه هر دو به یک اندازه دارای اهمیت بوده و هیچ‌کدام تابع دیگری نبوده و هرکدام نیازمند دیگری است.

عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: باتوجه‌به این‌که نه‌تنها وحدت ملی دچار موانع و چالش‌هایی از جمله هرج‌ومرج می‌گردد که امنیت ملی آن را رفع می‌کند؛ بلکه امنیت ملی بدون وحدت ملی دچار ضعف و سستی می‌گردد؛ لذا نظریه سوم قابل‌قبول  به نظر می‌رسد. بنابر این هم اداره و رفع موانع و هم گسترش و عمق‌بخشی این دو در کنار هم رقم می‌خورد.

آیت الله مبلغی عنوان کرد: یکی از مبانی مهم امنیت و وحدت ملی وجود علم و آگاهی مدنی است در واقع آگاهی عموم افراد جامعه از مقومات اصلی” امنیت ملی و وحدت ملی “است، چرا که باعث کنترل تشتت و اختلافات عمیق و بنیادکن می‌گردد. در جامعه‌ای که آگاهی موجب اعتلای وحدت ملی گردد تعاون و همکاری در برّ و نیکی گسترش‌یافته و همگرایی و یک‌رنگی به معنای اتم کلمه وحدت ملی و وحدت اسلامی بروز و ظهور می‌یابد؛ بنابراین با وجود تمام اختلافات قومی، قبیله‌ای، دینی و نژادی شاهد “وحدت و امنیت”در سپهر عمومی خواهیم بود.

امنیت ملی در سیر منطقی قرآن کریم

عضو هیئت علمی دانشکده مذاهب در ادامه به بیان تعریف امنیت در قرآن پرداخت و گفت: در قرآن کریم مهم‌ترین اصل امنیت ملی، امنیت روانی تلقی شده با این بیان که اگر در جامعه‌ای نبود هرج‌ومرج و جنگ نشانه امنیت ملی است؛ بلکه نداشتن خوف قلبی و درونی تک‌تک شهروندان اصلی‌ترین نشانه امنیت ملی است. قرآن قریه مطمئنه و آمنه را برای جامعه‌ای که امنیت ملی دارد مثال زده و می‌فرماید: *وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْیَهً کَانَتْ آمِنَهً مُطْمَئِنَّهً یَأْتِیهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ کُلِّ مَکَانٍ فَکَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا کَانُوا یَصْنَعُونَ*.

و خدا [برای پندآموزی به ناسپاسان] مَثَلی زده است: شهری را که امنیت و آسایش داشت و رزق‌وروزی [مردمش] به فراوانی از همه‌جا برایش می‌آمد، پس نعمت خدا را ناسپاسی کردند، در نتیجه خدا به کیفر اعمالی که همواره مرتکب می‌شدند، بلای گرسنگی و ترس فراگیر را به آنان چشانید.

وی با اشاره به موضوع آیه در تفسیر آن بیان کرد: باتوجه‌به این آیه چنین استنباط می‌گردد که برای دستیابی به قریه آمنه باید هم وحدت ملی و هم امنیت ملی هر دو به یک اندازه دارای اهمیت باشد و تضعیف هر کدام تضعیف دیگری را همراه دارد و در این صورت تهدید خارجی می‌تواند ساختارهای مدنی را به‌هم‌ریخته و موجب گسست و واگرایی مدنی گردد.

اصلی‌ترین الزامات وحدت ملی

عضو مجلس خبرگان رهبری بااشاره به مقوله پذیرش اختلافات، خاطرنشان کرد: اگر وحدت را ارج می‌نهیم به از طبع باید اختلافات مذهبی، قومی، قبیله‌ای و… را هم بپذیریم نباید جامعه بدون تضارب آرا و اندیشه‌ها را متصور بود. هیچ یک از اهل‌بیت علیه‌السلام دنبال یک گونگی مذهب و اندیشه‌ها نبودند حتی در زمان ظهور حضرت حجت عجل‌الله تعالی فرجه الشریف هم گونه‌های مختلف ادیان و مذاهب وجود خواهد داشت.

دو کلیدواژه قرآنی  با نگاه وحدت‌گرایانه

وی با اشاره به جایگاه مفهوم تسابق (استباق) گفت: باتوجه‌به آیه شریفه: اسْتَبِقُوا الْخَیْرَاتِ أَیْنَ مَا تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمِیعًا إِنَّ اللَّهَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ/ (نزاع و کشمکش نکنید و به‌جای بحث و گفتگو) به‌جانب نیکی‌ها و کارهای خیر پیشی جویید. خدا همه شما را هر جا که باشید [به صحرای محشر] می‌آورد؛ مسلماً خدا بر هر کاری تواناست. استباق از اصول مهم قرآنی برای رفع کشمکش‌ها و نزاع‌های اجتماعی معرفی گردیده که از اصول وحدت و امنیت ملی می‌تواند باشد. تعاون و همکاری درقرآن اینچنین آمده است: یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ

ترجمه: (اى مردم ما شما را از مرد و زنى آفریدیم و شما را ملت، ملت و قبیله، قبیله گردانیدیم تا با یکدیگر شناسایى متقابل حاصل کنید در حقیقت ارجمندترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست بی‌تردید خداوند داناى آگاه است.) در این آیه هم تعاون در مقابل تقابل یک اصل مهم قرآنی برای وحدت و امنیت ملی بیان شد. ب) سرمایه اجتماعی: هدف هر جامعه کشف و بسط حقایق و درستی‌ها و نابودی اباطیل و کژی‌هاست در این جامعه تک‌تک افراد نیروی انسانی برای رسیدن به آرمان‌ها و حقایق هستند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: وحدت ملی و امنیت ملی نیازمند تحقق این دو اصل مهم «پذیرش اختلافات و سرمایه اجتماعی» است.

مخاطبین ارجمند ادیان نیوز برای استفاده از صوت جلسه کلیک کنید:

قبل ۱ از ۱۱ بعد