پیمان‌نامه مدینه، نمونه‌ای تاریخی در زمینه حل اختلاف
نویسندگان: شهلا بختیاری؛ زهرا نظر زاده
چکیده:
پیامبر(ص) پیمان نامه ی مدینه را که نخستین قانون اساسی مستند در حوزه اسلام است برای روشن شدن روابط ساکنان مسلمان و غیر مسلمان داخل مدینه و ارتباط با مردمان خارج مدینه تنظیم کردند. این پیمان نامه در زمینه حل اختلاف از اهمیت ویژه ای برخوردار است. شیوهها و ابزار به کار رفته و پیش بینی شده در آن، سبب شده است که به عنوان یکی از کارآمدترین نمونه های حل اختلاف جلوه کند.
مقاله حاضر در پاسخ به این پرسش طراحی شده است که در صورت مقایسه تطبیقی پیمان نامه مدینه با رویکردهای جدید حل اختلاف در غرب، چه موارد مشابهی میان این دو رویکرد یافت میشود؟ فرض بر آن است که در هر دو مورد، با وجود تفاوت های فرهنگی کوشش می شود که اختلاف ها با رویکرد به تعیین میانجی که در پیمان نامه مدینه، پیامبر(ص) بودند، تقسیم اختلاف به مؤلفه های کوچک، تعیین اصول، پذیرش نظام طراحی شده میانجی گری و پذیرفتن اقتدار بالاتر حل شوند.
چنین ساختاری که نسبت به زمان خود بسیار مترقی بود در جامعه، صلحی ماندگار ایجاد کرد و در مقایسه با رویکردهای کنونی حل اختلاف در غرب، نه تنها ضعف ندارد بلکه در مواردی از آن قوی تر طراحی شده است. چنین خصوصیاتی در پیمان نامه مدینه، آن را از یک پیمان محدود منطقه ای خارج می کند و در ردیف پیشرفته ترین اصول حل اختلاف قرار می دهد.
کلیدواژه: پیمان نامه مدینه؛ حل اختلاف؛ میانجی گری؛ عصر نبوی؛ تاریخ صدر اسلام
پیمان‌نامه مدینه، نمونه‌ای تاریخی در زمینه حل اختلاف