مهراب صادق نیا: مفهوم اخوت، تضمین کننده وحدت اسلامی است

به گزارش خبرنگار ردنا (ادیان نیوز)، وبینار” گرامی داشت میلاد مسعود پیامبر اعظم (صلی‌الله علیه و آله) و امام صادق (علیه‌السلام) و هفته وحدت اسلامی” به همت معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه ادیان و مذاهب در مورخ ۱۱ مهر ۱۴۰۲ با سخنرانی حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر مهراب صادق نیا «عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب» برگزار شد.

این استاد حوزه و دانشگاه با تبیین ضرورت اخلاقی بازسازی امت اسلامی، اظهار کرد: وحدت و انسجام امت اسلامی باید از حیث ضرورت اخلاقی موردبحث و بررسی قرار گیرد و با نگاه به این مهم شرح این مسئله ضروری می‌نماید که انسجام و بازسازی امت اسلامی بر اساس رویکرد اخلاقی که مقوّم وحدت اسلامی بوده از مهم‌ترین اهداف پیامبر اعظم واصلی‌ترین سیره ایشان است.

اولین اقدام نبی مکرم اسلام برای وحدت امت اسلامی

وی تصریح کرد: اولین اقدام عملی نبی مکرم اسلام به‌عنوان معلم اخلاق جامعه اسلامی برای پیاده‌سازی نظامی مبتنی بر اخلاق و مکرمت‌های اخلاقی، تأسیس امت جدید به نام “امت اسلامی” بود. ایشان در تأسیس این امت همه مرزهای قدرت و فضیلت جوامع قبل را که مبتنی بر ثروت، جمعیت، نژاد، قبیله و… بود را شکسته و معیارهای جدیدی برای افضلیت و تمایز با اتکا به فرهنگ مکتب نبوی یعنی تقوا و ایمان بنیان نهادند.

تدبیر پیامبر اسلام برای ایجاد ضمانت اجرایی تعالیم اخلاقی به جهت تقویت وحدت اسلامی چه بود؟

در ادامه این وبینار حجت‌الاسلام صادق نیا با تشریح مفاهیم اخلاقی در امت اسلامی درباره دوری از شعارزدگی و توسعه عملی مکارم اخلاقی خاطرنشان کرد: پیامبر اسلام با ارائه مفهوم “اخوت” زمینه را برای تعمیق و توسعه عملی مرام‌نامه اخلاقی مکتب خویش فراهم نمود. “اخوت” آن مفهوم والای امت اسلامی و وجه تمایز پیامبر اسلام با دیگر رهبران تاریخ برای مدیریت اختلافات و چندگونگی جامعه است.

مسئله اخوت مورد تائید قرآن کریم بوده و درآیات مختلف به رعایت و توسعه آن تأکید گردیده در آیه ” وَلَا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضًا أَیُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتًا فَکَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِیمٌ.”

از یکدیگر غیبت ننمایید، آیا یکی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده‌اش را بخورد؟ بی‌تردید [از این کار] نفرت دارید، و از خدا پروا کنید که خدا بسیار توبه پذیر و مهربان است.

قرآن کریم اخوت میان مسلمین را از الزامات اصلی امت اسلامی معرفی کرده و با تأکید براین مهم حتی بدگویی از دیگران را مشمئز کننده دانسته و همانند خوردن گوشت برادرخودتوصیف نموده و درهمان قالب امت اسلامی با تکیه‌بر مفهوم اخوت هرگونه عملی که موجب خدشه و تضعیف اخوت گردد را مذموم شمرده و گناه بزرگ معرفی می‌نماید که باید از این رفتارهای غیراخلاقی و خطرناک توبه کرد؛ همچنین درزمینه قصاص که می‌فرماید: “یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کتِبَ عَلَیکمُ الْقِصَاصُ فِی الْقَتْلَی الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالأُنثَی بِالأُنثَی فَمَنْ عُفِی لَهُ مِنْ أَخِیهِ شَیءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاء إِلَیهِ بِإِحْسَانٍ ذَلِک تَخْفِیفٌ مِّن رَّبِّکمْ وَرَحْمَهٌ فَمَنِ اعْتَدَی بَعْدَ ذَلِک فَلَهُ عَذَابٌ أَلِیمٌ. وَلَکمْ فِی الْقِصَاصِ حَیاهٌ یاْ أُولِی الأَلْبَابِ لَعَلَّکمْ تَتَّقُونَ.”

ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! حکم قصاص در مورد کشتگان، بر شما مقررشده است: آزاد در برابر آزاد، و برده در برابر برده، و زن در برابر زن. پس اگر کسی از سوی برادر دینی خود، چیزی به او بخشیده شود، و حکم قصاص تبدیل به خون‌بها گردد، ولی مقتول باید از راه پسندیده پیروی کند؛ و شرایط پرداخت‌کننده را در نظر بگیرد و او نیز به نیکی دیه را به ولی مقتول بپردازد و مسامحه نکند؛ این، تخفیف و رحمتی است از ناحیه پروردگار شما. و کسی که بعدازآن تجاوز کند، عذاب دردناکی خواهد داشت. و قصاص برای شما مایه حیات و امنیت است، ای صاحبان خرد! شاید پرهیزکاری پیشه کنید.

“مفهوم اخوت، تضمین کننده وحدت اسلامی”

قرآن کریم با تبیین مفهوم اخوت در این آیه تصریح می‌کند: در امت اسلامی حتی بین قاتل و مقتول و خانواده‌های آنان باید فرهنگ اخوت برقرار باشد چراکه با ظهور عمومی این فرهنگ مقدس نبوی در جای‌جای نظام اخلاقی جامعه محصول شیرین وحدت و انسجام اسلامی به ثمر خواهد نشست.

وی در پایان خاطرنشان کرد: توافقات جمعی در جامعه‌ای که به وحدت رسیده مورد تأکید است چراکه اصل همانندی و مشابهت در توافق‌های مدنی این مفهوم را صادر می‌کند که تک‌تک اعضای جامعه خودی بوده و نفس واحد هستند. جهان جدید بیش از هر زمان دیگر نیازمند بازسازی امت و تقویت وحدت با اتکا به فرهنگ اصیل اخوت است.

خبرنگار: اکرم ایمانی