موانع و عوامل تحول در فقه سیاسى برداشتى از نظرات حضرت آیهالله خامنه اى

نویسنده: سید سجاد ایزدهى

با توجه به دیدگاه هاى حضرت آیهاللّه خامنه اى، معلوم مى گردد که محدودشدن فقه شیعه در حوزهء فقه فردى، بیش از هر عامل دیگرى به شرایط و عوامل زمانه، مستند است. موانع رکود فقه در حوزهء سیاست و اجتماع در ادوار سابق عبارتند از: عدم دسترسى به قدرت و حکومت، در اقلیت بودن شیعه، عدم پرسش حکومت ها از فقیهان، اقتضاى ضرورت زمانه، عدم طرح مسائل حکومتى و سیاسى، ناامیدى فقیهان از ادارهء حکومتى شیعى، رواج تفکر جدایى دین از سیاست و عدم رواج اندیشهء حاکمیت اسلام.

در مقابل، شرایط مؤثر در تحول فقه سیاسى را مى توان این گونه برشمرد: تحول در نگرش، تحول در روش، شناخت شرایط و مسائل جامعه، تحول در انتظارات، تعامل فقاهت و سیاست، تحول در موضوع شناسى و تخصصى شدن فقه. بدیهى است تنها در صورتى که مؤلفه هاى تحوّل زا – که بخشى از آنها مورد اشاره قرار گرفت – مورد عنایت مجامع فقهى قرار گیرد، فقه به صورت عام و فقه سیاسى به صورت خاص، تحوّل یافته و علاوه بر اینکه مسائل نوظهور به صورت صحیح مورد استنباط قرار خواهد گرفت، ابواب بسیارى در حوزهء فقه باز خواهد شد که زمینه ساز تحوّل بیش از پیش را فراهم خواهد آورد.

کلیدواژه: فقه سیاسى، تحول، مقام معظم رهبرى، عوامل تحول، موانع تحول