چگونگی و چرایی بازگشت به جاهلیّت در جامعه پس از پیامبر(ص)

چکیده:
بر اساس شواهد روایی و تاریخی، پس از رحلت پیامبر(ص) باورها و اخلاق دوران قبل از بعثت، بار دیگر با لباسی نو، ظهور کرد و به‌تدریج بر فرهنگ اسلامی امت پیامبر چیره شد. سؤال این است که بازگشت به دوران جاهلیّت چرا و چگونه اتفاق افتاد؟ با نگاهی تحلیلی به تاریخ به‌دست می‌آید که این روند در گام نخست با ابراز مخالفت نسبت به احکام صادره از سوی رسول خدا(ص) آغاز شد و سپس با انکار مسأله جانشینی منتصب الهی پس از رسول خدا(ص) ـ که منجر به روی کارآمدن حاکمان غیر اسلامی گردیدـ دنبال شد.
رفته‌رفته لغزش خواص به سمت دنیاگرایی و ارزش‌گریزی، وسعت و عمق یافت تا اینکه این لغزش به سمت دنیاگرایی و عبور از ارزش ها به توده مردم منتقل گردید. در ادامه همین روند بود که نسبت به اجرای حدود الهی، تقسیم عادلانه بیت‌المال، مبارزه با اشرافی‌گری و تکلیف خود در مورد خطر نفوذ عناصر غیرخودی و دشمنان نقابدار در بدنه حاکمیت جامعه اسلامی تساهل نمودند. اما در مجموع باید گفت که ماهیّت جاهلیّت، ریشه در عصیانگری از رهبران آسمانی دارد؛ یعنی اگر جامعه، نسبت به مفهوم امامت، معرفت داشته باشد و در تشخیص مصداق آن دچار اشتباه نشود و در تبعیّت از امام، ثابت‌قدم باشد، هرگز گرفتار جاهلیّت نخواهد شد.

کلیدواژه: جاهلیت، جامعه اسلامی، ارتجاع، جامعه جاهلی، عدالت، اشرافی‌گری، غیرخودی