منجی گرایی در آیین بودا

ادیان نیوز:  آیین بودایی، در هندوستان، و در مقابل قدرت برهمنها به وجود آمد و با موفقیت انتشار یافت. در کتب شرعی دین بودایی اطلاعات کمی درباره شرح حال موسس و رهبر این دین وجود دارد، زندگی بودا در حدود سال ۵۶۳ قبل ازمیلاد، در شمال هند در یک خانواده شاهی (کشتریه) از قبیله «ساکیا» شروع شد.[۱]

این آیین در حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بنیاد نهاده شده است. در دین هندو فرقه‌های متعددی وجود دارند و دو فرقه اصلی آن، خدایانی چون «ویشنو» خدای خالق و«شیوا» خدای منهدم‌کننده را می‌پرستند.

در آیین هندو از نجات‌دهنده و موعودی به نام «آواتارا» سخن به میان آمده است و در منابع هندوها در کتاب «اوپانیشاد» منجی موعود «مظهر ویشنو» (مظهر دهم) معرفی شده‎است.

در این کتاب آمده است مظهر «ویشنو» که در انقضای کلی یا عصر آهن سوار بر اسب سفید ظاهر می‌شود درحالی‌که شمشیر برهنه درخشانی به‌صورت ستاره دنباله‌دار در دست دارد و شریران (بدکاران) را تماماً هلاک می‌سازد و خلقت را از نو تجدید و پاکی را رجعت خواهد داد این مظهر دهم در انقضای عالم ظهور خواهد کرد.

در همین زمینه «شاکمونی» که به اعتقاد هندوها پیغمبری صاحب دین بوده است در کتاب خود پیرامون منجی موعود این‎گونه بشارت می‎دهد: «حکومت و دولت جهانی به دست مردی از ذرّیه سیّد خلایق عالمیان «کشن» (کشن لغت هندی نام پیامبر اسلام است که در بشارت فوق فرزند برومندش را به نام «ایستاده و خداشناس» نامیده‌اند چنان‌که شیعیان او را «قائم» می‌خوانند) تمام‌شده و او کسی است که بر کوه‌های مشرق و مغرب دنیا حکم براند و بر ابرها سوار شود و فرشتگان کارکنان او باشند و جن و انس در خدمت او درآیند. دین خدا یک دین شود و دین خدا زنده گردد و نام او «ایستاده و خداشناس» باشد.»

بوداییان بر این باورند که در نتیجه ظهور او همه جا آکنده از رحمانیت و مهربانی شده؛ و رفتار انسان ها عاری از هر گونه جاه طلبی، استثمارگری، رنج و درد، عذاب دادن ها و عذاب کشیدن ها می گردد

ویلیامز مونیر از دین پژوهان غربی بر این باور است که اطلاق دین به مکتب بودا یک اشتباه تاریخی بوده و مکتب بودا صرفا مکتبی اخلاقی و فلسفی است که بر مبنای نگرشی بدبینانه از زندگی بنا نهاده شده است.[۲]

پس از سپری شدن عصر بحران، جامعه انسانی دورانی جدید را تجربه می کند. دورانی که انسان به رشد روحی بزرگی دست می یابد و در زبان پالی آن را «SRIARAYA METTRAI» می نامند. مفهوم لغوی این چند کلمه با تفکیک لغتها به معانی SRI به معنای کمال، ARAYA به معنای تمدن، و METTRAI به معنای رحیم و بخشنده است.

مفهوم کلی این عبارت بیانگر این مسأله است که جامعه ای متمدن، سرشار از آگاهی و در اوج کمال پدید خواهد آمد و هر انسانی که در این جامعه ی مدنی قرار گیرد به طور کلی به فضای «Dhamma» وارد می گردد و تحوّل بزرگی در جامعه ی بشری بوجود می آید وی به شکل یک انسان ظهور می نماید و او را «SRIARAYAMETTRAI» می خوانند. او بر پشت شتر سفیدی سوار است و از صحرا می آید. تعداد زیادی از یارانش که شمارشان به بیش از ده هزار نفر می رسد او را همراهی می کنند. گوشه و کنار شهر را درختان پر شاخ و برگ «KALAPA PRUEK» پر می کند. درختانی که ثمرشان میوه های جادویی است.  و آن سمبلِ یک محیط آرام و مکانی حاصل خیز است. سرزمین شادی ها و پیدایش عالم سراسر رحمانیت، به حقیقت می پیوندد و بشر وارد Dhamma اساسی آخرین شریعت جهانی می گردد.

اگر چه روایات بودایی درباره شخصیت و چگونگی ظهور آخرین بودا یا منجی موعود بشارت داده اند، در اینکه چندمین بودا منجی آخرالزمانیست و چگونه ظهور خواهد کرد، همداستان نیستند. در سنّت مهایانه که یکی از دو سنّت یا مذهب اصلی بودایی است، توجه بیش تری به شخصیت میتریه شده است. در روایات مهایانه ای، شاکیه مونی که همان (( گُتمه autama)) بودای مشهور است چهارمین بودا و میتریه که پس از او خواهد آمد، به عنوان بودای پنجم معرفی شده است. در حالی که در برخی روایات بودایی، گُتمه بودای هفتم است و بودا (Bodhesattava) در آینده و به عنوان آخرین بودا ظهور خواهد کرد. عده ای نیز معتقدند که ۲۳ بودا، از اول خلقت ظهور نموده و دنیا را پر از عدل و داد کرده اند و بودای بیست‌و چهارمی، آخرین منجی بشریت می باشد. با این همه بوداییان معتقدند که منجی زمانی ظهور خواهد نمود که دنیا را ظلم و جور فراگرفته باشد. و پس از خرابی کائنات دوباره دنیای جدید به وجود می‌آورد، که دارای همه خوبی‌ها و نیکی‌هاست.[۳] «بودا» روح نجات بخشی است که در هر دوره‌ای از عالم غیبت می آید و صدای بیداری می‌دهد و آهنگ نجات مردم می کند و خلق را به رهایی از دوزخ زمین می‌خواند، که گروهی او را می‌پذیرند و نجات می‌یابند و اکثریت نمی پذیرند و نابود می‌شوند. با آمدن او  ذهن انسان از غرور و شهوت پرستی، رهایی می یابد و جای آن را دانش، خرد و برکت معجزات پیامبران فرا می گیرد و تمام این سرزمین در آرامشی عمیق فرو می رود تا جایی  که این آرامش ماورای زمان و مکان است.(۸)

در فرامین بودا نیز خود او به پیش گویی آینده ی بشر پرداخته است. بودا بر این باور است که در آینده، انسان در دوره ای از زمان دچار نابسامانی و بحران می گردد. بر اساس این پیشگوئیها جوامع انسانی در آخرالزمان بحران زده اند و مردم آن جامعه، افرادی استثمارگر، ستم گر و پوچ گرا خواهند بود

از این رو در مکتوبات تاریخی آیین بودا، داستان هاى بسیارى درباره نیروى معجزه آساى میتریه وجود دارد ،که به نوعی به خصوصیات و ویژگیهای میتریه می پردازد؛ از جمله داستانى که از پیداشدن یک چشم سوم در پشت سر او حکایت مى کرد. به خاطر این چشم، مردم او را بودا مى خواندند، این داستان ها به این باور منجر شد تا کسانى که به دنبال استوار ساختن پایه هاى قدرت سیاسى یا مشروعیت بخشیدن به حکومت خویش بودند، اغلب میتریه را دستاویز قرار مى دادند. در آغاز قرن هفتم، فرمانروایان و رهبران چینى، خود را تجسم میتریه معرفى نموده، و یا ادعا مى کردند که برگزیده شده اند تا ملت را براى ظهور بوداى جدید آماده کنند. محض نمونه، در سال ۶۱۳ میلادى، سونگ زه ـ سیئن خود را میتریه خواند، و علیه خاندان (سوى) شورش کرد؛ بعدها در طى حکومت تانگ، امپراطور وو هنگامى که به قدرت رسید همین ادعا را کرد. دوران حکومت خاندان سونگ (۱۲۷۹-۹۶۰) شاهد پیدا شدن گروه هاى مخفى با این عقیده بود که میتریه هم اکنون در جهان است، یا این که جهان باید تغییر کند تا با او هماهنگ شود.[۴]

بوداییان بر  این باورند که در نتیجه ظهور او همه جا آکنده از رحمانیت و مهربانی شده؛ و رفتار انسان ها عاری از هر گونه جاه طلبی، استثمارگری، رنج و درد، عذاب دادن ها و عذاب کشیدن ها می گردد. بر این اساس در این آرمانشهر پایانی نه کسی به انحراف کشیده می شود و نه کسی دیگران را به انحراف می کشد، در این زمان آپاهی و رشد انسان که در والاترین درجه ی فنا Dhamma قرار دارد با آگاهی و بینش خویش در صدد درک طبیعت تمام موجودات زنده، چه نبات و چه حیوان بر می آید بی آن که با زهر خویش طبیعت را آلوده سازد.

در نتیجه آن چیزی که بیش از همه در اعتقاد منجی گرایان قوم بودا به چشم می خورد این است که اولین هدیه ظهور منجی گستردن طنین صلح و دوستی در عالم بشری و در عین حال بازگشایی مسیر کمال و رشد انسانی به بالاترین مراحل یعنی فناست.

پی نوشت:

[۱] . آشنایی با تاریخ ادیان ،ص ۶۳

[۲] . دین بودا- ص ۵۳۷-۵۳۹

[۳] . موعود شناسی، ص۱۰۷

[۴] . آشنایی با ادیان آسیا نوشته فرید هلم هاردی ص ۵۱۷

منبع: فرقه نیوز