چکیده:
اندیشه معاد در آیین یهود دارای تعابیر متعددی است. برخی از این تعابیر، برخاسته از اندیشه حلولگرایی و برتری قوم یهود است که ثواب به قوم برتر و عقاب به اقوام ستمگر مربوط است. دسته دیگری، بدون در نظر گرفتن مسئله قومیت، پاداش و عقاب را فردی میدانند. آنچه مسلم است، عقاید مختلف پیرامون معاد، دین یهود را با سؤالاتی مواجه کرده است؛ اینکه چگونه فرد یهودی با وجود مسئله برگزیدگی و قومیت برتر، بهدلیل ظلمها و خطاهایش عذاب میشود؟ اگر عذاب مربوط به اقوام ستمگر نسبت به یهود باشد، ضمانت اجرایی شریعت و احکام الهی که در عهد قدیم مطرح شده، مورد سؤال قرار میگیرد.
این پژوهش به طرح دیدگاههای متفاوت یهود، پیرامون معاد و بررسی آن در آموزههای قرآن میپردازد. حاصل آنکه، اندیشه قومگرایی یهود در مسئله معاد و سردرگمی در عمل به آموزههای دینی، ازجمله زهد و تقوا، ساختار بنیادی احکام اجتماعی، نظیر قصاص را در این دین دچار ابهام میکند؛ زیرا از نظر یهودیان، تنها قوم یهود، رستگاری را برای افراد رقم میزنند. درحالیکه بر اساس تعالیم قرآن، «هر کس در گرو اعمال و دستاوردهای خویش است» (مدثر: ۳۸).
کلیدواژه: معاد، قرآن، یهود، آخرالزمان، ثواب و عقاب، حلولگرایی، رستاخیز.