وعده پوچ آرامش در عرفان های نوظهور

ادیان نیوز: شادی، آرامش و امید به زندگی این جهان را می‌توان به‌عنوان عالی‌ترین اهداف جنبش های نوپدید معنوی به ‌شمار آورد. بدان‌سبب که تمام این عرفان‌ها، اومانیستی‌اند و اهداف خود را به‌منظور برآوردن نیازهای دنیایی انسان طراحی می‌کنند، لذت و هرآنچه در این مسیر قرار می‌گیرد، همواره مهم است و به‌حق می‌توان این جنبش‌ها را «مکاتب لذت‌گرا» نامید.

آنچه در جامعه صنعتی و پرسرعت امروز کمتر می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد، شادی و آرامش است. ازاین‌رو، انسانِ گرفتار شده در این مرداب، به هر خس‌وخاشاکی چنگ انداخته و به‌سوی آن گرایش پیدا می‌کند. این نیاز، دست‌مایه جنبش های نوپدید معنوی قرار گرفت و جان‌مایه بسیاری از آموزه‌هایشان شد. بنابراین، نسخه‌های متعددی برای تأمین نیاز بشر طراحی کردند.

نقش شادی در زندگی بسیار پررنگ است، اما مهم‌تر از آن راه رسیدن به شادی است. جنبش های نوپدید معنوی از شادی، خوب سخن می‌گویند، اما راه رسیدن به شادی را یا معرفی نمی‌کنند یا راهکاری بسیار ناچیز و حداقلی ارائه می‌دهند. آنها شادی‌های زودگذر و لحظه‌ای را به‌عنوان شادی واقعی معرفی و انسان‌ها را به‌سوی آن دعوت می‌کنند. این نوع عملکرد ذائقه انسان را اشباع می‌کند و او را از کسب حقیقت بازمی‌دارد. انسان گرسنه با خوردن چیپس و پفک، سیری کاذب پیدا می‌کند و از خوردن غذا منصرف می‌شود. 

این جنبش ها بر این اعتقادند که اگر جسم سالم باشد، روح نیز سالم خواهد بود و در صورت سلامتی روح، شادی بر زندگی حاکم خواهد شد. بنابراین برای تندرستی دستورالعمل‌هایی نیز ارائه می‌کنند، اما غافلند که تندرستی، همیشه و همه‌جا و به‌صورت کامل در اختیار انسان نمی‌ماند. چیزی که در اختیار انسان نیست، چگونه می‌تواند عامل شادی باشد؟ تکلیف کسانی که عمری گرفتار بیماری‌اند چیست؟ آیا آنها نباید شاد باشند؟ بنابراین، چیزی که در اختیار انسان نیست، چگونه می‌توان آن را به انسان توصیه کرد؟

راهکار دیگری که جنبش های نوپدید معنوی به آن توصیه می‌کنند و آن را عامل آرامش می‌دانند، «تغییر در نگاه» است. آنها بر این اعتقادند که با تغییر دیدگاه و نگرش، بهتر می‌توان بر رنج‌ها چیره شد. بدان سبب که رنج‌ها، شادی‌ها را می‌ستانند، اگر با تغییر نگاه رنج را رنج نبینیم، آنگاه شاد خواهیم بود.

اگر این سخنان را با دیگر سخنان این جنبش ها که جهان هستی را یکسره تیره‌وتار می‌دانند و معتقدند همه‌جا را سیاهی، درد، آفت، ضعف، کمبود و رنج فراگرفته است، کنار هم بگذاریم، به نکته‌ای ظریف برخواهیم خورد و آن این است که اگر تمام عالم را رنج و تاریکی فراگرفته است، واقعیت تاریک و سیاه است و از آن نمی‌توان گریخت و ادعای شادی کرد. بنابراین چنین ادعایی دروغ به نظر می‌رسد. اگر قرار باشد مبنای عالم بر تاریکی باشد، شما هرچند نگاه را تغییر دهید باز هم نخواهید توانست زیبایی را ببینید، چون زیبایی وجود ندارد.

البته اسلام درباره تغییر نگاه نیز سخن گفته است، اما تفاوتش با اندیشه های جنبش های نوپدید معنوی در آن است که اسلام مبنای همه‌چیز را زیبایی می‌داند و اساس هستی را بر مبنای آرامش، روشنایی و خوبی می‌داند. در چنین اندیشه‌ای می‌توان با تغییر نگاه به دنبال رسیدن به شادی و آرامش بود. اسلام، اساس عالم را بر نورانیت می‌داند و خدای سبحان را اصل و منبع نورانیت جهان هستی می‌داند.

نور همواره انسان را شاد می‌کند و بر ‌همین‌ اساس در بسیاری از جشن‌ها و شادی‌ها یکی از مهم‌ترین کارها، چراغانی کردن معابر و نورانی کردن فضاست. خداوند نور است و هرکه به او نزدیک شود، نورانی می‌شود و هرچه نورانیت بیشتر شود، شادی بیشتر می‌شود. راه شادی در اسلام نزدیک شدن به خداوند است./مهدی سالاری

منبع: فرقه نیوز