استاد مطهری در کتاب تعلیم و تربیت در اسلام به توصیف ویژگی های اخلاقی حضرت زینب (س) می پردازد.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، استاد مطهری در توصیف صلابت حضرت زینب سلام الله آورده است:
اگر برای زن جبن به معنای یک خوی و خلق اخلاقی، خوب بود، حضرت زینب میبایست از همه زنهای دیگر ترسوتر و بی شخصیتتر باشد و به اصطلاح معروف سرش از لاک خودش بیرون نیاید. مگر دم دروازه کوفه کسی زینب را مجبور کرده بود که بیاید سخنرانی بکند؟ مگر سخنرانی قابل اجبار است؟! یا در مجلس ابن زیاد مگر کسی زینب را مجبور کرده بود که آنچنان در مقابل ابن زیاد بایستد و حتی به او ناسزا بگوید که واقعاً خطر کشته شدن خودش و کسانش وجود داشت؟! و بالاتر از این، در مجلس یزید است با آن طنطنه و دبدبه که خیلی با مجلس ابن زیاد فرق میکرد، چون اولًا ابن زیاد حاکم بود و یزید خلیفه، و ثانیاً ابن زیاد در کوفه بود و یزید در شام، و شام به اعتبار اینکه مجاور با بیزانس (قسطنطنیه آن وقت) بود [شکوه خاصی داشت.
[ معاویه به بهانه اینکه ما باید شوکت ظاهری اسلام را حفظ کنیم، دستگاه شام را دستگاه قیصری و کسرایی و سلطنتی کرده بود که تواریخ هم نوشتهاند یک کاخهای تو درتو با درهای تودرتو و فرّاشها بوده است که از این در باید داخل آن در شد، از آن در داخل آن در و… یک بارگاه بسیار عظیم، کرسیهای زرین آنجا نهادهاند، سفرا و امرا آنجا نشستهاند، یک مجلس فوق العاده باابّهتی. ولی این زن اصلًا اینها را به چیزی نمیگیرد، به یزید میگوید:
تو حقیرتر و کوچکتر از این هستی که من تو را مخاطب خودم قرار بدهم، تو ارزش اینکه من تو را مخاطب خودم قرار بدهم نیز نداری.
آیا یک زن ترسو میتواند این کار را بکند؟ نه. در آنجا حداکثر این بود که جان زینب در خطر بود؛ در خطر باشد. از دادن جان که نمیترسید. عزت و شرفش در خطر نبود، برعکس بر عزت و شرفش با این شجاعت افزوده میشد.
پس این تفاوت مربوط به یک وضع خاصی است که زن دارد، و تازه این تفاوت در رفتار است نه در اخلاق و شخصیت. از نظر شخصیت اخلاقی هیچ فرقی بین زن و مرد نیست، و میدانیم که مرد هم اگر در یک شرایطی امانتدار اجتماع باشد، آنجا که میخواهد امانت را حفظ کند دیگر جای بخشندگی و شجاعت نیست، جای عمل متواضعانه نیست؛ آنجا که امانتدار است، جای عمل متکبرانه و محتاطانه و ممسکانه است.