عید سدر (سفره دو شب پسح) و فلسفه این رسوم
آغاز عید سدر هشت روزه دینی، در دو شب اول با چیدن سفره مخصوص و اجرای مراسم، طبق ترتیب ذکر شده در کتاب «هگادا» (شامل شرح مراسم این شب وقایع خروج از مصر) برگزار می شود.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، همه ساله با فرا رسیدن پانزدهم ماه عبری نیسان در فصل بهار یهودیان سراسر جهان با برگزاری یکی از مهمترین اعیاد مذهبی خود یعنی عید «پسح» خروج از مصر و آزادی اجداد خود را یادآوری میکنند. آغاز این عید هشت روزه دینی، در دو شب اول با چیدن سفره مخصوص و اجرای مراسم، طبق ترتیب ذکر شده در کتاب «هگادا» (شامل شرح مراسم این شب وقایع خروج از مصر) برگزار میشود. این مراسم شامل چندین مرحله است که مفسرین دلایل متعددی برای هر یک ذکر کردهاند. در این مختصر مفاهیم و نشانههای هر مرحله عنوان می شود:
قدش (تقدیس) همانند شبهای شنبه و سایر اعیاد شروع مراسم سفره بزرگ خانواده براخای (دعا) یائین میگویند و کلیه افراد خانواده پیاله اول را می نوشند.
«این مرحله نشانگر شادی و سرور به خاطر اجراء فرمان خدا است»
اورحص (طهارت دستها) دستها را شسته ولی براخای «عل نطیلت یادئیم» را نمی گوئیم.
«طبق آیهای از کتاب یشعیای نبی فصل ۱ آیه ۱۶ اشاره است به طهارت قلبها»
کرپس (خوردن کرفس) کرفس را در سرکه یا آب نمک فرو میبریم و براخای (دعا) هاداما میگوئیم و می خوریم.
«سبزی سمبل تجدید حیات نباتات در آغاز فصل بهار است. که اشارهای است به شروع حیات نوین بنیاسرائیل پس از آزادی که آن هم در فصل بهار بود»
یحص (نصف کردن مصا یا نان فطیر) از سه مصای نشانهدار وسطی را گرفته و آن را نصف میکنیم، نصف بیشتر آن را برای «افیقومن» پنهان کرده و نصف دیگر آن را بین دو مصا قرار می دهیم.
«دلیل معمول این کار برانگیختن سؤال برای کودکان حاضر بر سر سفره و اشتیاق آنها برای دنبال کردن مراسم است…»
گفتگوی وقایع خروج بنیاسرائیل از مصر) پس از خواندن (هالحما) «با دست گرفتن مصا در دست» «هگادا» را (موضوع خروج از مصر) شروع میکنیم و موقع رسیدن به «هی شعامداه» سفرهای روی چیزهای چیده شده در سفره پهن میکنیم و موقع «دینو» آن را برمیداریم و در آخر «گائل ایسرائل» پیاله دوم را مینوشیم».
«این بخش هدف اصلی مراسم است که یکی از صوابهای بزرگ کلیمیان است که سعی میشود با دقت در این شب انجام شود».
رحصا (شستن دستها قبل از صرف شام) دستها نطیلا گرفته (شسته) و قبل از خشک کردن آن براخای «عل نطیلت یادئیم» میگوییم.
«این بخش دومین طهارت دستها را دربردارد طبق روال معمول قبل از غذا دستها با ترتیب خاص طاهر میشوند».
موصی مصا (گفتن براخای «دعا» نان فطیر) سه مصا را در دست گرفته براخای هموصی میخوانیم. مصای زیرین را رها کرده و از دو تای باقی مانده تقسیم میکنیم و قبل از خوردن براخای «عَل اخیلت مصا» را میگوئیم و میخوریم.
«عبارت موصی مصا به معنی خارج کردن و آشکار کردن نان فطیر است و این بخش جزء احکام معمول یهود است که قبل از خوردن نان بر آن براخا (دعا) میخوانند».
مارُور (سبزی تلخ) مقداری کاهو یا سبزی تلخ در حَلِق (معجونی مثل سمنو که برای پسح تهیه میشود) فرو میبریم و براخای «عَل اخیلت مارُور» را گفته و میخوریم.
«خوردن سبزی تلخ نشانه چشیدن و احساس تلخیهاست که بنیاسرائیل در دوران بندگی مصر متحمل شدهاند».
کُورِخ (پیچیدن لقمه) از مصای زیری مقداری جدا کرده با مقداری کاهو یا سبزی تلخ گرفته هر دو با هم در حلق فرو برده و جمله «مصا او مارُور» خوانده و میخوریم.
«این لقمه حاوی نان فطیر و سبزی تلخ در حلق که شبیه گِل است و نشانه کار سخت و گِلمالی و خشتزنی عبرانیان است. ضمنا نان فطیر سمبل غریزه خوب و سبزی تلخ در اینجا نشانهای از نفس اماره است به تفسیری از فرمان خداوند در تورات آمده است ز(ب*ن ن(ز*ز(مً یعنی «خدا را با تمامی قلبت دوست بدار و عبادت کن» به معنای آن که با هر دو غریزه خوب و بد میتوان به عبادت خدا پرداخت».
شولحان عُورِخ (سفره گسترده) شام را با شادی صرف میکنیم و رسم است شام را با تخم مرغ پخته شروع میکنند.
«سفره گسترده اشاره است به دعوت همه برای شرکت در این مراسم مقدس و تخممرغ پخته که هر چه حرارت میبیند سفتتر میشود نشانه حالات مؤمنین است که علیرغم تحمل مشکلات و مصائب زندگی به خاطر ایمان به حکمت خالق خود مقاومتر و استوارتر میشوند».
صافون بارخ (خوردن مصای پنهان شده و گفتن دعای پس از خوردن غذا) بعد از صرف شام مقداری از نصف مصای پنهان شده را به نام «افیقومن» گرفته و قبل از خوردن جمله «زِخِر لِقُربان پسح» را خوانده و میخوریم و پس از شستن دستها بیرکت همازُون (دعا بعد از غذا) میخوانیم و در آخر پیاله سوم یائین را با گفتن براخای «بوره پِری هَگِفِن مینوشیم».
«افیقومن نشانگر پاداش پنهان الهی است در ازای صوابهای انسان همانگونه که در آیه آمده است (خدایا چقدر نعماتی که برای پارسایان خود پنهان نمودهای کثیرند). نظر مفسر دیگر این است که هیچ چیزی تا ابد پنهان و پوشیده نخواهد ماند».
هِلل نیرصا (خواندن مدح و ثنا و رضایت پروردگار) پس از خواندن سرود «هلل» پیاله چهارم یائین را مینوشیم و پس از نوشیدن براخای آخر یائین «عَل پِری هگِفِن» را میگوئیم.
«این بخش مدح و ثنا و رضایت الهی است که در چند فصل از مزامیر حضرت داود تشکیل شده است به نشانه قدرشناسی از آیات و معجزات الهی در حق بندگانش قرائت میشود که امید است در نظر
او مقبول افتد و رضایتش حاصل گردد».