اگر چه کنیا رسماً یک کشور مسلمان نیست، اما ماه رمضان فرصتی برای تحکیم ارزشهای تسامح و بخشش در میان اقلیت مسلمان کنیا است و در این ماه نمود همکاری و تقرب به درگاه الهی بیش از پیش گسترش مییابد.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، «کنیا» کشوری است در شرق آفریقا. پیشینه حضور اسلام را در قرن نخست و تشیع را به قرن سوم قمری در شهرهای ساحلی این کشور میدانند. براساس آمار مرکز تحقیقات pew در سال ۲۰۲۰م، مسلمانان ۱۰.۵ درصد جمعیت این کشور یعنی در حدود ۵ میلیون و ۵۵۰ هزار نفر را تشکیل میدهند. این مرکز، آمار شیعیان کنیا در سال ۲۰۰۹م را حدود ۵ درصد جمعیت مسلمانان این کشور گزارش داده است. مجمع جهانی اهلبیت(ع) در سال ۲۰۰۸م شمار شیعیان این کشور را ۵۶۰ هزار نفر اعلام کرده است.
شیعیان کنیا در دو گروه نمود دارند: شیعیان خوجه اثناعشری و شیعیان بومی. بزرگترین تشکیلات شیعیان کنیا متعلق به خوجههای اثناعشری است که از سوی فدراسیون جهانی جماعات شیعه خوجه اثناعشری رهبری میشود. آنان حدود ۱۰ هزار نفر از جمعیت کنیا را تشکیل میدهند.
شبکه الجزیره مستندی با عنوان «رمضان در کنیا» تهیه کرده است که در آن به تلاشهای مسلمانان برای بزرگداشت ماه رحمت و مغفرت و الهام گرفتن آنها از مفاهیم انفاق و همکاری بر اساس نیکی و تقوا میپردازد.
در این مستند آمده است:
ماه رمضان فرصتی برای تحکیم ارزشهای تسامح و بخشش در میان مسلمانان کنیا است و در این ماه نمود همکاری و تقرب به درگاه الهی گسترش مییابد.
اگرچه ورود دین اسلام و گسترش آن میان قومیتها و گرایشهای مختلف این کشور به زمانهای قدیم باز میگردد، اما پیروان این دین مبین، همچنان جزء اقلیتهای دینی دستهبندی میشوند.
نشانههای ایمان در خیابانهای شهرهایی که مسلمانان در آن زندگی میکنند در ماه مبارک رمضان مشهود است و دولت کنیا به این فضای معنوی و روحانی در این ماه مبارک احترام میگذارد.
گسترش دین اسلام در کنیا
اسلام یکی از قدیمیترین ادیانی است که مردم کنیا از قرنها پیش میشناختند، زیرا این دین در قرن اول هجری از طریق شهرهای مرزی این کشور با سومالی وارد کنیا شد و در زمان کوتاهی در سایر مناطق گسترش یافت.
نایروبی، پایتخت کنیا و روستاهای واقع در غرب و جنوب این کشور از جمله مناطقی هستند که اسلام در آنها بیشترین گسترش را داشته است.
با وجود تعداد زیاد مراکز تبلیغی و ساخت مساجد، مسلمانان کنیایی به کسی نیاز دارند که دین اسلام را به آنها بیاموزد، زیرا اکثریت مسلمانان به تقلید از پدران خود به دین اسلام میگروند و از حقیقت اسلام و احکام آن اطلاعی ندارند.
شهر مومباسا واقع در جنوب کنیا با بیش از ۸۰ درصد مسلمان، بیشترین درصد جمعیت مسلمانان را در این کشور دارا است.
اما در شهر کیسومو که دارای مساجد زیادی است و صدای مؤذنها از منارههای آنها در همه محلات شهر میپیچد و مردم را به نماز دعوت میکند، جمعیت مسلمانان از ۱۵ درصد تجاوز نمیکند.
از آموزشگاه «ام سلمه» در همان شهر که ویژه آموزش قرآن به دختران است نیز صدای قرائت قرآن بانوان شنیده میشود. این مرکز شامل بخشهای متنوعی از جمله حفظ قرآن، عقاید و احکام است.
تبلیغ و انفاق
همزمان با آغاز ماه مبارک رمضان، کنیا شاهد تحرک و فعالیت هیئات مذهبی است و جلوههای دین اسلام در خیابانهای این کشور مشاهده میشود.
مسلمانان اغلب در ایام روزهداری به مساجد میروند و بین اوقات نماز برای قرائت قرآن در مساجد گرد هم میآیند.
در ورودیهای مساجد و محلهای اقامه نماز، سفرههایی هم برای روزهداران و عابران برپا میشود و در حاشیه آن دعا قرائت میشود و حاضران از این جلسات طلب خیر و برکت میکنند.
مسجد «ابراهیم» یکی از مهمترین و بزرگترین مساجد نایروبی، پایتخت کنیا است که گروههای داوطلب برای تهیه افطاری و سحری در این مسجد فعالیت میکنند. گروهی نیز کمکهای مالی را از نمازگزاران جمعآوری میکنند.
جلسات آموزشی حفظ و محافل قرائت قرآن در مساجد، از نشانههای معنوی ماه مبارک رمضان است که مسلمانان شهر نایروبی، در طول این ماه مبارک به آن میپردازند.
حافظان قرآن کریم که به اقامه نماز و قرائت ادعیه میپردازند از توجه و احترام خاصی در میان همه مردم برخوردارند و مردم برای یادگیری احکام دین به آنان مراجعه میکنند.
خانوادهها کمکهای خیرین را جمعآوری و در میان یتیمان و فقرا توزیع میکنند. استقبال از کمک به نیازمندان در ماه رمضان رسمی است که مسلمانان کنیا به آن عادت دارند.
آصف اکرم، یکی از اهالی شهر نایروبی در گفتوگو با شبکه الجزیره میگوید: «ما در نایروبی در ماه مبارک رمضان به انفاق و کمک به نیازمندان عادت داریم و هرکس این کار را انجام ندهد، فرصت بزرگی را از دست داده است؛ ما در این ماه بسیار قرآن میخوانیم و در مساجد به اقامه نماز میپردازیم.»
احیای شبهای ماه رمضان
اگر چه کنیا رسماً یک کشور مسلمان نیست، اما به احساسات اقلیت مسلمان احترام میگذارد و به آنها اجازه میدهد تا مراسم خود را بدون محدودیت و در تنگنا قرار گرفتن انجام دهند.
نماز تراویح(ویژه اهل تسنن) یکی از بارزترین اعمال ماه رمضان در میان مسلمانان کنیا است که از استقبال ویژهای برخوردار است، لذا زنان و کودکان و افراد سالمند با حضور گسترده در مساجد و خیابانهای اطراف، این نماز را اقامه میکنند.
خطبههای آموزشی و سخنرانی قبل و بعد از نماز، یکی از ویژگیهای ماه مبارک رمضان در کنیا است.
مسابقات قرآنی و مذهبی از جمله فعالیتهایی است که مسلمانان در شبهای ماه مبارک رمضان در اماکن عمومی برگزار میکنند.
در نایروبی، مسابقه بزرگ رمضانی حفظ کلام الله مجید برگزار میشود؛ این یک رویداد مهم سالانه است که دانشآموزان سراسر کشور و شرکتکنندگانی از کشورهای همسایه مانند تانزانیا و اوگاندا در آن حضور مییابند.
به برندگان این مسابقات، جوایز نقدی و سفر خانه خدا اهدا میشود. جوایز این مسابقه که ماهها قبل از ماه مبارک رمضان تهیه میشود، انگیزه مهمی برای جوانان است تا وقت خود را به حفظ قرآن کریم اختصاص دهند. در این مسابقات، شرکت افراد از همه گروههای سنی آزاد است.
سعید عبید، دبیرکل انجمن جوانان مسلمان کنیا، در گفتوگو با الجزیره اظهار کرد: پیش از برگزاری مسابقه بزرگ رمضانی مصاحبههایی برای گزینش برای دانشآموزان قویتر انجام میشود و این فرصتی است برای آشنایی با حافظان قرآن و کسانی که دارای استعداد خاصی در صوت هستند.
سمینارهای محلی و ملی در زمینه قرآن کریم در افزایش علاقه مسلمانان به کلام وحی نقش مهمی ایفا کرده و جوانان کنیایی به حفظ قرآن کریم روی آوردهاند.
در شهر کیسومو، مدارس دینی دورههای قرآنی و فعالیتهای مذهبی را بهویژه برای بانوان در ماه رمضان برگزار میکنند.
بسیاری از دختران کنیایی در گفتوگو با الجزیره درباره حضور در مراکز آموزشی اسلامی ابراز خوشنودی و اعلام کردند که در این مراکز فضای عبادت و معنویت دین اسلام را تجربه میکنند.
ماه رمضان فرصت مناسبی است برای صله رحم و اجتماع خانوادهها بر سر سفرههای افطار و همراهی با آنها برای رفتن به نماز تراویح.
مراسم عید فطر در کنیا
مسلمانان کنیا در دهه آخر ماه رمضان خود را برای برگزاری مراسم عید سعید فطر آماده و با پایان ماه روزه و آمرزش گناهان احساس شعف و شادی میکنند.
در صبح روز عید فطر، نماز عید با حضور مسلمانان سراسر کنیا برگزار میشود و میادین عمومی مملو از جمعیت مسلمانان میشود. افرادی که خودرو دارند نیز به صورت داوطلبانه نمازگزاران را از روستاها به اماکن اقامه نماز عید فطر منتقل میکنند.
ایام عید فطر در فضایی سرشار از شادی و سرور در میان مسلمانان کنیا سپری میشود و آنها در این ایام از دستاوردهای ماه رمضان و تجسم مفهوم برادری و همکاری بر اساس نیکی و تقوا سخن میگویند.